الوسيط في المذهب

    از ویکی‌نور
    (تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
    الوسيط في المذهب
    الوسيط في المذهب
    پدیدآورانغزالی، محمد بن محمد (نویسنده)

    نووی، یحیی بن شرف (نویسنده)

    ابن صلاح، عثمان بن عبدالرحمن (نویسنده)

    حمودی، حمزه بن یوسف (نویسنده)

    ابن ابی‌الدم، ابراهیم بن عبدالله (نویسنده)

    ابراهیم، احمد محمود (مصحح)
    عنوان‌های دیگرالتنقيح في شرح الوسيط

    شرح مشکل الوسيط

    شرح مشکلات الوسيط

    تعليقة موجزة علي الوسيط
    ناشردارالسلام
    مکان نشر[مصر]
    سال نشر1417ق. = 1997م.
    چاپچاپ يکم
    شابک977-5147-73-5
    زبانعربی
    تعداد جلد7
    کد کنگره
    ‏/غ4و5 / 169/7 BP
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    الوسيط في المذهب، نوشته امام محمد غزالی (متوفی 505ق)، خلاصه «البسيط» و از مهم‌ترین کتبی است که فقه شافعی را شرح کرده است.

    چهار حاشیه و شرح با نام‌های «التنقيح في شرح الوسيط» محیی‌الدین نووی، «شرح مشكل الوسيط» عثمان بن صلاح، «شرح مشكلات الوسيط» حمزة بن یوسف حموی و «تعليقة موجزة علی الوسيط» ابن ابی‌الدم نیز در پانوشت ارائه شده است. این اثر در هفت جلد منتشر شده است؛ تحقیقات و پاورقی‌های چهار جلد اول به قلم احمد محمود ابراهیم و سه جلد دیگر به قلم محمد محمد تامر است.

    ساختار

    کتاب، مشتمل است بر:

    1. سه مقدمه به قلم محقق، امام نووی در شرح الوسيط و نویسنده.
    2. متن اثر به‌ترتیب ابواب فقهی با کتاب طهارت در دو بخش مقدمات و مقاصد آغاز و با کتاب امهات الاولاد به پایان آمده است. در ذیل متن، حواشی چهارگانه و در پاورقی تحقیقات محقق ذکر شده است.

    گزارش محتوا

    «البسيط» کتابی است که همه نویسندگان تاریخ و تراجم در انتساب آن به غزالی اتفاق نظر دارند. خود غزالی نیز در جاهای فراوانی از کتاب «الاحياء» و در مقدمه «الوسيط» به آن اشاره کرده است. علما «البسيط» را مانند خلاصه «النهاية» دانسته‌اند. بابلی چنین گفته است: النهاية، شرحی برای مختصر مزنی است... و غزالی النهاية را در البسيط خلاصه کرده است.

    کتاب «الوسيط» خلاصه کتاب «البسيط» با اضافاتی است. این کتاب (الوسيط)، از مهم‌ترین کتبی است که فقه شافعی را شرح کرده است و یکی از پنج کتاب متداول بین شافعیه شمرده می‌شود.

    غزالی خود درباره این کتاب می‌گوید: «... پس این کتاب را تصنیف کردم و نام آن را الوسيط في المذهب گذاشتم... لکن با حذف اقوال ضعیف و دلایل غیر واقعی و فروع شاذ و نادر و البته با حسن ترتیب و تنقیح و تهذیب مطالب».

    شیوه نگارش در الوسيط همان شیوه البسيط است و تنها در استقصای آراء و فروع فقهی متفاوتند.

    غزالی الوسيط را همانند دیگر آثار فقهی به‌ترتیب کتب فقهی مرتب نموده است؛ طهارت اولین باب کتاب است که به دو بخش تقسیم شده است: اول، مقدمات، در چهار باب: طهارت؛ آب‌های نجس؛ اجتهاد در طاهر و نجس؛ ظرف‌ها.

    دوم، مقاصد: در چهار باب: ویژگی‌های وضو؛ استنجاء؛ احداث؛ غسل. در ادامه، کتاب تیمم در سه باب، حیض در شش باب و... مطرح شده است.

    اهتمام علما و فقها به این کتاب، حکایت از ارزش الوسيط و جایگاه آن در فقه اسلامی دارد؛ آن‌گونه که امام نووی در مقدمه المجموع می‌نویسد: «علما و نویسندگان اهل سنت آثار فراوان و متنوعی تألیف کرده‌اند. در این میان دو کتاب بزرگ المهذب و الوسيط در تدریس و تحقیق مشهورترند...[۱]‏.

    وضعیت کتاب

    فهرست مطالب هر جلد در انتهای آن ذکر شده است.

    پانویس

    1. ر.ک: معوض، علی؛ عبدالموجود عادل، ج1، ص65-67؛ مقدمه محقق، ج1، ص12 و 13

    منابع مقاله

    1. مقدمه محقق و متن کتاب.
    2. معوض، علی؛ عبدالموجود عادل، مقدمه «الوجيز في فقه الإمام الشافعي»، بیروت، شركة دارالأرقم بن أبي‌الأرقم، چاپ اول، 1418ق/1997م.

    وابسته‌ها