کیمیای سعادت (ترجمه طهارة الأعراق): تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۷ سپتامبر ۲۰۱۹
جز
جایگزینی متن - 'ن‎ک' به 'ن‌ک'
جز (جایگزینی متن - 'ه‎ک' به 'ه‌ک')
جز (جایگزینی متن - 'ن‎ک' به 'ن‌ک')
خط ۵۷: خط ۵۷:
# آوردن برخى اصطلاحات و تعبیرات نظامى عصر قاجار، همچون: استحکامات برّیه و بحریه، اسلحه ناریه، تفنگ‎های خاراشکاف، فشنگ و خرطوش، البسه عسکریه، ارّاده بارکش و جز آن؛
# آوردن برخى اصطلاحات و تعبیرات نظامى عصر قاجار، همچون: استحکامات برّیه و بحریه، اسلحه ناریه، تفنگ‎های خاراشکاف، فشنگ و خرطوش، البسه عسکریه، ارّاده بارکش و جز آن؛
# واژگان ویژه: مراد واژگانى است که بسا در متون دیگر کمتر به چشم مى‎خورد و از اختصاصات نثر میرزا در کیمیاى سعادت است. ما در اینجا براى نمونه برخى از آن‌ها را مى‎آوریم:
# واژگان ویژه: مراد واژگانى است که بسا در متون دیگر کمتر به چشم مى‎خورد و از اختصاصات نثر میرزا در کیمیاى سعادت است. ما در اینجا براى نمونه برخى از آن‌ها را مى‎آوریم:
آسمان‎کورش: آسمان‎غرّش؛ انداز: اندازه؛ آفتاب و خورتاب و خودتاب (در مقایسه لغوى و معنایى)؛ احسان پاشیدن: نیکى کردن بر همگان؛ از شست به در رفتن: از دست رفتن؛ بزک و تزک، در برابر «الزينة» در متن؛ بوستان‌افروز: آفتاب‎گردان؛ پالهنگ: لگام اسب یدک که به لگام اصلى بسته شود، قیدوبند و رهنمود؛ چامه‎گو: قصیده‎سرا؛ دارایى داشتن و دارایى کردن: داشتن و نگاهدارى؛ در ماده: درباره، در باب؛ دست افتادن: به دست افتادن؛ دست‎چینان: مفسدان؛ دست و پى بریدن: دست‎وپا بریدن؛ راهپیمایى دوستى: پیمودن راه دوستى؛ رنگ و ریو: فریب و تزویر؛ روزمانى دراز: روزگارى دراز؛ سخن‎برى: سخن‎چینی، سعایت؛ صاف کردن: منقح کردن مطلب در بحث،  
آسمان‌کورش: آسمان‎غرّش؛ انداز: اندازه؛ آفتاب و خورتاب و خودتاب (در مقایسه لغوى و معنایى)؛ احسان پاشیدن: نیکى کردن بر همگان؛ از شست به در رفتن: از دست رفتن؛ بزک و تزک، در برابر «الزينة» در متن؛ بوستان‌افروز: آفتاب‎گردان؛ پالهنگ: لگام اسب یدک که به لگام اصلى بسته شود، قیدوبند و رهنمود؛ چامه‎گو: قصیده‎سرا؛ دارایى داشتن و دارایى کردن: داشتن و نگاهدارى؛ در ماده: درباره، در باب؛ دست افتادن: به دست افتادن؛ دست‎چینان: مفسدان؛ دست و پى بریدن: دست‎وپا بریدن؛ راهپیمایى دوستى: پیمودن راه دوستى؛ رنگ و ریو: فریب و تزویر؛ روزمانى دراز: روزگارى دراز؛ سخن‎برى: سخن‎چینی، سعایت؛ صاف کردن: منقح کردن مطلب در بحث،  
کتره و لیچار؛ کوتاه انداختن: این ترکیب در لغت‎نامه دهخدا و فرهنگ معین نیامده است؛ گفته‌ها سرودن: گفتن؛ نى‎گوهر: عَرَض (در برابر گوهر/ جوهر، در فلسفه)؛ هیربد: در معنى حکیم و فرزانه<ref>مقدمه مصحح، ص20-21</ref>.
کتره و لیچار؛ کوتاه انداختن: این ترکیب در لغت‎نامه دهخدا و فرهنگ معین نیامده است؛ گفته‌ها سرودن: گفتن؛ نى‎گوهر: عَرَض (در برابر گوهر/ جوهر، در فلسفه)؛ هیربد: در معنى حکیم و فرزانه<ref>مقدمه مصحح، ص20-21</ref>.


خط ۶۵: خط ۶۵:
در تصحیح این اثر، تکیه ما از یک‎سو، بر قرائت درست نسخه و هشیارى در یافتن اشتباهات کاتب و از سوى دیگر مقایسه موارد ابهام با متن تهذيب الأخلاق‎ (طهارة الأعراق) به تصحیح زُریق و چاپ بیروت بوده است.
در تصحیح این اثر، تکیه ما از یک‎سو، بر قرائت درست نسخه و هشیارى در یافتن اشتباهات کاتب و از سوى دیگر مقایسه موارد ابهام با متن تهذيب الأخلاق‎ (طهارة الأعراق) به تصحیح زُریق و چاپ بیروت بوده است.


تفاوت‎های مهم میان متن و ترجمه را که در سرنوشت معنى مؤثر بود در حاشیه آوردیم. درعین‎حال آنچه به آن اشاره شد همه تغییراتى نیست که مترجم در کار خود داشته است، بلکه نمونه‌هایى است براى آگاهى خواننده که در ارزیابى این ترجمه معیارى براى سنجش نسبت میان ترجمه و متن به دست داشته باشد و در استناد سخن به مصنف جانب احتیاط را نگاه بدارد. آنچه در میان دو قلاب [] نهاده شد از مصحح است. چه در مطاوى متن، چه در عنوان‌ها و چه در لابه‎لای حواشى مترجم، اعم از اینکه به این مطلب در جاى خود اشاره‌اى شده باشد یا نه. مترجم در این ترجمه چنان‎که در شیوه او باز نمودیم، جای‎جای مطالبى به‌تفصیل افزوده است که گاه تحت عنوان «مترجم گوید» و گاه بدون عنوان است که مصحح براى یک‎دست شدن بر همه آن‌ها عنوان مزبور را نهاده است.
تفاوت‎های مهم میان متن و ترجمه را که در سرنوشت معنى مؤثر بود در حاشیه آوردیم. درعین‎حال آنچه به آن اشاره شد همه تغییراتى نیست که مترجم در کار خود داشته است، بلکه نمونه‌هایى است براى آگاهى خواننده که در ارزیابى این ترجمه معیارى براى سنجش نسبت میان ترجمه و متن به دست داشته باشد و در استناد سخن به مصنف جانب احتیاط را نگاه بدارد. آنچه در میان دو قلاب [] نهاده شد از مصحح است. چه در مطاوى متن، چه در عنوان‌ها و چه در لابه‎لای حواشى مترجم، اعم از اینکه به این مطلب در جاى خود اشاره‌اى شده باشد یا نه. مترجم در این ترجمه چنان‌که در شیوه او باز نمودیم، جای‎جای مطالبى به‌تفصیل افزوده است که گاه تحت عنوان «مترجم گوید» و گاه بدون عنوان است که مصحح براى یک‎دست شدن بر همه آن‌ها عنوان مزبور را نهاده است.


علاوه بر این، آن را با سطرهاى کوتاه‌تر و با فاصله‌اى از متن آورده است تا میان سخنان مصنف و مترجم خلط نشود. درعین‎حال مترجم ابیاتى از شعر و جز آن را بدون هیچ نشانه‌اى در لابه‎لای ترجمه‌اش مى‎نهد که در پاورقى به افزودگى آن‌ها اشاره شده است.
علاوه بر این، آن را با سطرهاى کوتاه‌تر و با فاصله‌اى از متن آورده است تا میان سخنان مصنف و مترجم خلط نشود. درعین‎حال مترجم ابیاتى از شعر و جز آن را بدون هیچ نشانه‌اى در لابه‎لای ترجمه‌اش مى‎نهد که در پاورقى به افزودگى آن‌ها اشاره شده است.
خط ۷۵: خط ۷۵:
مترجم در ترجمه خود میان واوهاى استیناف و عطف در آغاز عبارات فرقى ننهاده و همه را در ترجمه آورده و کار نقطه‎گذارى را به‌ویژه در پایان جمله‌ها دشوار کرده است. به همین سبب در نقطه‎گذارى ضنّتى نشان داده‌ایم و در فصل و وصل بیشتر از نشانه ویرگول (،) سود جسته‌ایم.
مترجم در ترجمه خود میان واوهاى استیناف و عطف در آغاز عبارات فرقى ننهاده و همه را در ترجمه آورده و کار نقطه‎گذارى را به‌ویژه در پایان جمله‌ها دشوار کرده است. به همین سبب در نقطه‎گذارى ضنّتى نشان داده‌ایم و در فصل و وصل بیشتر از نشانه ویرگول (،) سود جسته‌ایم.


در رسم‌الخط نسخه، ناگزیر به تغییر شدیم که ضبط نسخه و صورت تغییریافته نمونه‌هایى از آن چنین است: نه‎چسبد/ نچسبد؛ ایستاده‎گى/ ایستادگى؛ خان‌ها/ خانه‌ها؛ اندازه - ‎همزه به‎جای یاى نکره - / اندازه‌اى؛ مسالمه/ مسالمت؛ رذیله/ رذیلت؛ جودة/ جودت؛ چنانی‎که/ چنان‎که؛ پیرامان/ پیرامون؛ میلیان/ میلیون، که سه مورد اخیر نه از باب رسم‌الخط، بلکه به علّت دوگانگى در ضبط آن‌ها بود که در همه موارد به‎صورت رایج یک‎دست شده است<ref>ر.ک: همان، ص22-24</ref>.
در رسم‌الخط نسخه، ناگزیر به تغییر شدیم که ضبط نسخه و صورت تغییریافته نمونه‌هایى از آن چنین است: نه‎چسبد/ نچسبد؛ ایستاده‎گى/ ایستادگى؛ خان‌ها/ خانه‌ها؛ اندازه - ‎همزه به‎جای یاى نکره - / اندازه‌اى؛ مسالمه/ مسالمت؛ رذیله/ رذیلت؛ جودة/ جودت؛ چنانی‎که/ چنان‌که؛ پیرامان/ پیرامون؛ میلیان/ میلیون، که سه مورد اخیر نه از باب رسم‌الخط، بلکه به علّت دوگانگى در ضبط آن‌ها بود که در همه موارد به‎صورت رایج یک‎دست شده است<ref>ر.ک: همان، ص22-24</ref>.


فهارس فنی در انتهای کتاب آمده است.
فهارس فنی در انتهای کتاب آمده است.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش