پژوهشی تطبیقی در بطون قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'میبدی، ابوالفضل رشیدالدین' به 'میبدی، احمد بن محمد'
جز (جایگزینی متن - 'معرفت، محمد هادی' به 'معرفت، محمدهادی')
جز (جایگزینی متن - 'میبدی، ابوالفضل رشیدالدین' به 'میبدی، احمد بن محمد')
 
(یک نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد)
خط ۲۱: خط ۲۱:
| شابک =978-964-2534-46-3
| شابک =978-964-2534-46-3
| تعداد جلد =1
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =21734
| کتابخانۀ دیجیتال نور =13244
| کتابخوان همراه نور =13244
| کتابخوان همراه نور =13244
| کد پدیدآور =
| کد پدیدآور =
خط ۳۳: خط ۳۳:


==ساختار==
==ساختار==
کتاب دارای، تقدیمیه، تقدیریه، سخن مرکز تحقیقات قرآن کریم المهدی، چکیده و محتوای مطالب در هفت فصل است. هر فصلی دارای زیرمجموعه‌هایی به‌صورت دسته‌بندی است. نویسنده در نگارش این اثر از 258 منبع از منابع فارسی و عربی شیعه و سنی استفاده کرده است که برخی از آن‌ها عبارتند از: [[مصباح الفقيه]] [[همدانی، رضا بن محمدهادی|حاج‌آقا رضا همدانی]]، [[أجود التقريرات]] [[نائینی، محمدحسین|محمدحسین نائینی]]، [[مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل]] [[نوری، حسین بن محمدتقی|حسین نوری]]، [[تفسیر نمونه]]، نظرات في التصوف و الكرامات [[مغنیه، محمدجواد|محمدجواد مغنیه]]، [[التفسير الأثري الجامع|التفسير الأثری الجامع]] [[معرفت، محمدهادی|محمدهادی معرفت]]، مقالات فلسفی [[مطهری، مرتضی|شهید مطهری]]، [[بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام|بحارالأنوار]]، مقباس الهداية في علم الدراية [[مامقانی، عبدالله|مامقانی]]، مجمع الزوائد و منبع الفوائد هیثمی، [[تاريخ اليعقوبي|تاریخ یعقوبی]]، [[السنن الكبری|السنن الکبرای]] [[نسائی، احمد بن علی|نسائی]]، حلية الأولياء و طبقات الأصفياء [[ابونعیم، احمد بن عبدالله|ابونعیم اصفهانی]]، [[لسان العرب]] [[ابن منظور، محمد بن مکرم|ابن منظور]] و...<ref>ر.ک، فهرست منابع، ص459-478</ref>
کتاب دارای، تقدیمیه، تقدیریه، سخن مرکز تحقیقات قرآن کریم المهدی، چکیده و محتوای مطالب در هفت فصل است. هر فصلی دارای زیرمجموعه‌هایی به‌صورت دسته‌بندی است. نویسنده در نگارش این اثر از 258 منبع از منابع فارسی و عربی شیعه و سنی استفاده کرده است که برخی از آن‌ها عبارتند از: [[مصباح الفقيه]] [[همدانی، رضا بن محمدهادی|حاج‌آقا رضا همدانی]]، [[أجود التقريرات]] [[نائینی، محمدحسین|محمدحسین نائینی]]، [[مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل]] [[نوری، حسین بن محمدتقی|حسین نوری]]، [[تفسیر نمونه]]، نظرات في التصوف و الكرامات [[مغنیه، محمدجواد|محمدجواد مغنیه]]، [[التفسير الأثري الجامع|التفسير الأثری الجامع]] [[معرفت، محمدهادی|محمدهادی معرفت]]، مقالات فلسفی [[مطهری، مرتضی|شهید مطهری]]، [[بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام|بحارالأنوار]]، مقباس الهداية في علم الدراية [[مامقانی، عبدالله|مامقانی]]، مجمع الزوائد و منبع الفوائد هیثمی، [[تاريخ اليعقوبي|تاریخ یعقوبی]]، [[السنن الكبری|السنن الکبرای]] [[نسائی، احمد بن علی|نسائی]]، حلية الأولياء و طبقات الأصفياء [[ابونعیم، احمد بن عبدالله|ابونعیم اصفهانی]]، [[لسان العرب]] [[ابن منظور، محمد بن مکرم|ابن منظور]] و...<ref>ر.ک، فهرست منابع، ص459-478</ref>


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
خط ۴۶: خط ۴۶:
# پس‌ازآن امکان رفع تعارض روایات با یکدیگر و با آیات قرآن و جمع بین اقوال تفسیر و توجیه معانی ظاهری ناسازگار برخی از آیات و فهم بعضی از روایات موهم تحریف و همچنین روشن شدن حکمت نزول بعضی از آیات و امکان اخذ قواعد کلی قابل تطبیق بر اعصار جدید را به‌عنوان فواید و آثار توجه به باطن قرآن برشمرده شد.
# پس‌ازآن امکان رفع تعارض روایات با یکدیگر و با آیات قرآن و جمع بین اقوال تفسیر و توجیه معانی ظاهری ناسازگار برخی از آیات و فهم بعضی از روایات موهم تحریف و همچنین روشن شدن حکمت نزول بعضی از آیات و امکان اخذ قواعد کلی قابل تطبیق بر اعصار جدید را به‌عنوان فواید و آثار توجه به باطن قرآن برشمرده شد.
#چرایی وجود چنین گویشی در فرهنگ قرآن را در تفاوت سطح درک مخاطبین پیام‌های آسمانی و لزوم بهره‌مندی تمام سطوح فکری از عموم مردم تا دانشمندان و متفکران، هر کس به فراخور حال خود، از دریای ژرف قرآن و نیز رجوع به مبین و مفسر حقیقی قرآن و پرهیز از شناخت و تفسیر خودسرانه قرآن کریم بیان شد.
#چرایی وجود چنین گویشی در فرهنگ قرآن را در تفاوت سطح درک مخاطبین پیام‌های آسمانی و لزوم بهره‌مندی تمام سطوح فکری از عموم مردم تا دانشمندان و متفکران، هر کس به فراخور حال خود، از دریای ژرف قرآن و نیز رجوع به مبین و مفسر حقیقی قرآن و پرهیز از شناخت و تفسیر خودسرانه قرآن کریم بیان شد.
#روشن شد که شروع التفات به این بعد قرآن با روایات پیامبر اکرم(ص) در این خصوص آغاز شد و [[امام على(ع)|امام علی(ع)]] و اهل‌بیتشان(ع) و صحابه حضرت، این حرکت را ادامه داده و قرن دوم و سوم شاهد انتشار بعضی از تفاسیر باطنی در بین جامعه اسلامی هستم. هم چنانکه در قرون بعدی [[قشیری، عبدالکریم بن هوازن|ابوالقاسم قشیری]] و عرفای نامداری همچون [[تستری، سهل بن عبدالله|سهل بن عبدالله تستری]] و [[غزالی، محمد بن محمد|ابوحامد غزالی]] و [[ابن عربی، محمد بن علی|محی‌الدین بن عربی]] و [[میبدی، ابوالفضل رشیدالدین|رشیدالدین میبدی]] و [[قاشی، حیدر بن علی|سید حیدر آملی]] گونه‌هایی خاص از بطون قرآن در افکار تفسیری فریقین وارد نمودند.
#روشن شد که شروع التفات به این بعد قرآن با روایات پیامبر اکرم(ص) در این خصوص آغاز شد و [[امام على(ع)|امام علی(ع)]] و اهل‌بیتشان(ع) و صحابه حضرت، این حرکت را ادامه داده و قرن دوم و سوم شاهد انتشار بعضی از تفاسیر باطنی در بین جامعه اسلامی هستم. هم چنانکه در قرون بعدی [[قشیری، عبدالکریم بن هوازن|ابوالقاسم قشیری]] و عرفای نامداری همچون [[تستری، سهل بن عبدالله|سهل بن عبدالله تستری]] و [[غزالی، محمد بن محمد|ابوحامد غزالی]] و [[ابن عربی، محمد بن علی|محی‌الدین بن عربی]] و [[میبدی، احمد بن محمد|رشیدالدین میبدی]] و [[قاشی، حیدر بن علی|سید حیدر آملی]] گونه‌هایی خاص از بطون قرآن در افکار تفسیری فریقین وارد نمودند.
# در فصل اول که بیشترین ارتباط را با موضوع رساله دارا بود، تعاریف متفاوت مذکور در کتب دانشمندان فریقین مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. بعضی از تعاریف، همچون تعریف بطن قرآن به «تأویل»، «فهم»، «علم الهی»، «مصادیق عام آیات» و... ریشه در روایات داشته، بعضی از صاحب‌نظران را تابع خود نموده است.
# در فصل اول که بیشترین ارتباط را با موضوع رساله دارا بود، تعاریف متفاوت مذکور در کتب دانشمندان فریقین مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. بعضی از تعاریف، همچون تعریف بطن قرآن به «تأویل»، «فهم»، «علم الهی»، «مصادیق عام آیات» و... ریشه در روایات داشته، بعضی از صاحب‌نظران را تابع خود نموده است.
# عمده تحلیل‌های مطرح شده در مفهم شناسی بطن چنین است: تحلیل‌های جامع‌نگر، تحلیل بطن با توجه به بعضی از مصادیق آن نظیر تعریف به «معنای حروف مقطعه»، تحلیل‌های که از بعد عرفانی و معرفت‌شناختی به مقوله بطن قرآن نگریسته، دیدگاه‌هایی که بطن قرآن را از زاویه ارتباط آن با خداوند متعال یا ارتباط انسان با این بعد آیات، مورد توجه قرار داده است.
# عمده تحلیل‌های مطرح شده در مفهم شناسی بطن چنین است: تحلیل‌های جامع‌نگر، تحلیل بطن با توجه به بعضی از مصادیق آن نظیر تعریف به «معنای حروف مقطعه»، تحلیل‌های که از بعد عرفانی و معرفت‌شناختی به مقوله بطن قرآن نگریسته، دیدگاه‌هایی که بطن قرآن را از زاویه ارتباط آن با خداوند متعال یا ارتباط انسان با این بعد آیات، مورد توجه قرار داده است.