پژوهشی تطبیقی در بطون قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

[[طباطبايي، حيدر]] (نويسنده)

| تعداد جلد =1

| کتابخانۀ دیجیتال نور =21734

این کتاب، پایان‌نامه کارشناسی ارشد نویسنده بوده که در سال 1385 به‌عنوان پژوهش برتر قرآنی سال انتخاب شده است. نویسنده در این اثر به مفهوم‌شناسی بطن قرآن از منظر فریقین پرداخته است. در این راستا وی به جمع‌آوری و بررسی تطبیقی اقوال دانشمندان مفسر و محدث، از شیعه و اهل سنت، اقدام کرده است. او همچنین، از مباحثی چون امکان فهم بطون برای غیر پیامبر(ص) و اهل‌بیت(ع) و راه‌های استخراج بطون قرآن و معیارها و ضوابط تمییز بطون معتبر آیات از غیرشان و... بحث کرده و در پایان رساله، به بررسی سندی و دلالی نمونه‌های روایی بطون آیات در منابع شیعه، میپردازد.

کتاب دارای، تقدیمیه، تقدیریه، سخن مرکز تحقیقات قرآن کریم المهدی، چکیده و محتوای مطالب در هفت فصل است. هر فصلی دارای زیرمجموعه‌هایی به‌صورت دسته‌بندی است. نویسنده در نگارش این اثر از 258 منبع از منابع فارسی و عربی شیعه و سنی استفاده کرده است که برخی از آن‌ها عبارتند از: [[مصباح الفقيه]] [[همدانی، رضا بن محمدهادی|حاج‌آقا رضا همدانی]]، [[أجود التقريرات]] [[نائینی، محمدحسین|محمدحسین نائینی]]، [[مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل]] [[نوری، حسین بن محمدتقی|حسین نوری]]، [[تفسیر نمونه]]، نظرات في التصوف و الكرامات [[مغنیه، محمدجواد|محمدجواد مغنیه]]، [[التفسير الأثري الجامع|التفسير الأثری الجامع]] [[معرفت، محمد هادی|محمدهادی معرفت]]، مقالات فلسفی [[مطهری، مرتضی|شهید مطهری]]، [[بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام|بحارالأنوار]]، مقباس الهداية في علم الدراية [[مامقانی، عبدالله|مامقانی]]، مجمع الزوائد و منبع الفوائد هیثمی، [[تاريخ اليعقوبي|تاریخ یعقوبی]]، [[السنن الكبری|السنن الکبرای]] [[نسائی، احمد بن علی|نسائی]]، حلية الأولياء و طبقات الأصفياء [[ابونعیم، احمد بن عبدالله|ابونعیم اصفهانی]]، [[لسان العرب]] [[ابن منظور، محمد بن مکرم|ابن منظور]] و....<ref>ر.ک، فهرست منابع، ص459-478</ref>

نویسنده، خود، محتوای مطالب کتاب را این‌گونه گزارش میکند: در این کتاب که به مفهوم‌شناسی بطن قرآن از منظر فریقین اختصاص دارد، برای اولین بار به جمع‌آوری و بررسی تطبیقی اقوال تمام دانشمندان مفسر و محدث، از شیعه و اهل سنت، اقدام کرده؛ پس از بیان تحقیقی و تألیفی آراء روایی و غیر روایی در مورد اهمیت بعد باطنی قرآن کریم و فواید و آثار توجه به آن و راز بیان ظهری - بطنی این کتاب آسمانی و نیز بررسی پیشینه آن به تعاریف تفسیر و تأویل پرداخته و به علت ارتباط اساسی موضوع کتاب، کلیه تعاریف مطرح شده در تبیین ماهیت بطن در بیش از چهارده مورد بررسی شده است.

#روشن شد که شروع التفات به این بعد قرآن با روایات پیامبر اکرم(ص) در این خصوص آغاز شد و [[امام على(ع)|امام علی(ع)]] و اهل‌بیتشان(ع) و صحابه حضرت، این حرکت را ادامه داده و قرن دوم و سوم شاهد انتشار بعضی از تفاسیر باطنی در بین جامعه اسلامی هستم. هم چنانکه در قرون بعدی [[قشیری، عبدالکریم بن هوازن|ابوالقاسم قشیری]] و عرفای نامداری همچون [[تستری، سهل بن عبدالله|سهل بن عبدالله تستری]] و [[غزالی، محمد بن محمد|ابوحامد غزالی]] و [[ابن عربی، محمد بن علی|محی‌الدین بن عربی]] و [[میبدی، ابوالفضل رشیدالدین|رشیدالدین میبدی]] و [[قاشی، حیدر بن علی|سید حیدر آملی]] گونه‌هایی خاص از بطون قرآن در افکار تفسیری فریقین وارد نمودند.

# بر اساس دیدگاه اسماعیلیه (باطنیه) که ظواهر قرآن را انکار کرده و همه‌چیز را در بطون آیات جستجو میکند، اشکالاتی همچون از بین رفتن اعتماد به الفاظ قرآن و زایل شدن منافع کلام الهی وارد میشود.

# روایاتی که امکان شناخت بطون قرآن را در معصومین منحصر میکنند را میتوان ناظر به آن بطون دانست که بسیار ژرف و فراتر از توان درک متدبران و متأملان بوده، عبارت و اشارات قرآنی را که در روایت [[امام على(ع)|امیر مؤمنان(ع)]] در اختیار خواص (دانشمندان) و اولیای الهی معرفی گردیده را شامل نمیگردد.

# و....<ref>ر.ک، متن کتاب، ص451-458</ref>

نویسنده این اثر را به پیامبر اسلام(ص)، [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]]، فاطمه زهرا(س)، بقیة‌الله(عج) و تمام جرعه‌نوشان زلال قرآن کریم تقدیم کرده است.<ref>ر.ک، تقدیمیه کتاب، ص5</ref> او از [[معرفت، محمد هادی|آیت‌الله معرفت]] و [[رضایی اصفهانی، محمدعلی|دکتر رضایی اصفهانی]] و تنی چند دیگر از فضلای حوزه که در نگارش این اثر یاریرسانش بوده‌اند تشکر کرده است.<ref>ر.ک، تقدیریه کتاب، ص7 </ref>

<references />

== وابسته‌ها ==