۸۱٬۸۲۶
ویرایش
همایون نامه: تاریخ منظوم حکیم زجاجی سراینده سده هفتم (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۸ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۳۰
، ۸ آوریلجایگزینی متن - 'ن شناسی ' به 'ن‌شناسی '
جز (جایگزینی متن - '<references />' به '<references/>') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ن شناسی ' به 'ن‌شناسی ') |
||
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
| شابک =964-7531-24-9 | | شابک =964-7531-24-9 | ||
| تعداد جلد =2 | | تعداد جلد =2 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =11214 | ||
| کتابخوان همراه نور =11214 | | کتابخوان همراه نور =11214 | ||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
}} | }} | ||
'''همايون‌نامه'''، نوشته [[حکیم زجاجی|حكيم زجاجى]]، | '''همايون‌نامه'''، نوشته [[حکیم زجاجی|حكيم زجاجى]]، منظومه‌ای است در بحر متقارب که رویدادهای تاریخ اسلام را به تصویر کشیده است. این اثر توسط [[پیرنیا، علی|علی پیرنیا]] مورد تصحیح قرار گرفته است. | ||
این مقاله درصدد معرفی نیمه دوم کتاب می‌باشد. | این مقاله درصدد معرفی نیمه دوم کتاب می‌باشد. | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
بر این اساس این منظومه در فهرستها و | بر این اساس این منظومه در فهرستها و کتاب‌شناسی‌های معدودی که از آن یاد کرده‌اند و نیز متنِ مصحَّحِ اثر، «همایون نامه» خوانده شده است. همان گونه که نگارنده در جای دیگر احتمال داده شاید «همایون نامه» نامیده شدن این منظومه به احترام و مبارکیِ موضوعِ بخشِ اوّلِ آن باشد که سرگذشت رسول اسلام(ص) و آراسته به نام همایون ایشان است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/60610/24 همان]</ref>. | ||
تاریخ آغاز و پایان نظم همایون نامه دقیقاً معلوم نیست امّا [[حکیم زجاجی|زجّاجی]] در یک جا از پنجاه و هشت سالگی خویش سخن گفته است که اگر سال تولّد وی احتمالاً (608 ﻫ.ق.) باشد نشان | تاریخ آغاز و پایان نظم همایون نامه دقیقاً معلوم نیست امّا [[حکیم زجاجی|زجّاجی]] در یک جا از پنجاه و هشت سالگی خویش سخن گفته است که اگر سال تولّد وی احتمالاً (608 ﻫ.ق.) باشد نشان می‌‌دهد در حدود سال (666 ﻫ.ق) مشغول کار نظم کتاب بوده و چون در جاهای دیگر به شصت و هفت و شصت و هشت سالگی خود هم اشاره کرده می‌توان گفت این کار ده سال بعد از آن (سال‌های 676 و 675 ﻫ.ق.) نیز ادامه داشته است. زجّاجی در بیتی در نیمه نخستِ منظومه گفته که بیش از بیست سال است که سرگرم سرایش آن است و این با در نظر داشتنِ حجمِ متن پذیرفتنی است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/60610/24 همان]</ref>. | ||
حكيم فردوسى شاهکار جاودانه خويش را از نخستين پادشاهان | حكيم فردوسى شاهکار جاودانه خويش را از نخستين پادشاهان افسانه‌اى، كه آبادانى و فرهنگ را به ايران زمين آوردند، آغاز مى‌كند و به فرو پاشيدگى دودمان ساسانى پايان مى‌بخشد. چنين مى‌نمايد كه [[حکیم زجاجی|حكيم زجّاجى]] كار او را دنبال كرده و منظومه را با گزارش‌هایى از پيدايى پيامبر اسلام(ص) آغاز و تا روزگار زندگى خويش دنبال كرده است. بارى، در اين نسخه، ذكرى از چنين مطالبى نيست، بلكه درون‌مايه آغاز سخن او، پيكار مهلب و جنبش مختار است. بنا بر اين، گمان مى‌رود كه مجلد اول اين كتاب نيز وجود داشته باشد. [[حکیم زجاجی|زجّاجى]] از شاهان ايران باستان نيز بر پايه گفتار خودش، «به ضرورت»، سخن مى‌گويد؛ سخنى به نشانه علاقه‌مندى به آن روزگاران و ستايشى از فردوسى. | ||
سروده‌هايى در نعتِ پيامبر خدا(ص) و پيشوايان مذهبى، در اين نسخه فراهم آمده است و شعرهايى نيز در بيشتر جاهاى آن به هنگام سرايش داستان‌ها، در ستايش برخى از پهلوانان، اميران، خلفا، سرداران، وزيران و بزرگان ديده مى‌شود. علاقه و دوست‌دارى سراينده را به تشيع، از شعرهاى وى در بخشِ ذكر فاجعه كربلا و جنبش مختار و ستايش‌هاى او درباره [[امام على(ع)|حضرت على(ع)]] به روشنى مى‌توان فهميد، اما قطعه‌هايى ويژه همراه با ستايش نيز به نام خواجه شمس‌الدين محمد جوينى و صدرالدين زنجانى و سپاسى از مهربانى‌ها و كمك‌هاى آن بزرگواران در اين كتاب هست كه از حال و روزگار سراينده منظومه حكايت مى‌كند. وى هم‌چنين، از رنج و اندوه خود در مرگ زنجانى سخن به ميان مى‌آورد. محمد جوينى صاحب ديوان آباقا خان بود و در 661، به فرمان هلاكو به وزارت برگزيده و پس از 29 سال خدمت‌گزارى به دستگاه اميران مغول، در 683 كشته شد. هرچند ستايش‌هايى درباره محمد جوينى در اين نسخه وجود دارد، اشارتى به قتل او در آن يافت نمى‌شود. | سروده‌هايى در نعتِ پيامبر خدا(ص) و پيشوايان مذهبى، در اين نسخه فراهم آمده است و شعرهايى نيز در بيشتر جاهاى آن به هنگام سرايش داستان‌ها، در ستايش برخى از پهلوانان، اميران، خلفا، سرداران، وزيران و بزرگان ديده مى‌شود. علاقه و دوست‌دارى سراينده را به تشيع، از شعرهاى وى در بخشِ ذكر فاجعه كربلا و جنبش مختار و ستايش‌هاى او درباره [[امام على(ع)|حضرت على(ع)]] به روشنى مى‌توان فهميد، اما قطعه‌هايى ويژه همراه با ستايش نيز به نام خواجه شمس‌الدين محمد جوينى و صدرالدين زنجانى و سپاسى از مهربانى‌ها و كمك‌هاى آن بزرگواران در اين كتاب هست كه از حال و روزگار سراينده منظومه حكايت مى‌كند. وى هم‌چنين، از رنج و اندوه خود در مرگ زنجانى سخن به ميان مى‌آورد. محمد جوينى صاحب ديوان آباقا خان بود و در 661، به فرمان هلاكو به وزارت برگزيده و پس از 29 سال خدمت‌گزارى به دستگاه اميران مغول، در 683 كشته شد. هرچند ستايش‌هايى درباره محمد جوينى در اين نسخه وجود دارد، اشارتى به قتل او در آن يافت نمى‌شود. | ||
| خط ۷۷: | خط ۷۷: | ||
#متن كتاب. | #متن كتاب. | ||
#يادداشت مصحح كتاب. | #يادداشت مصحح كتاب. | ||
#[[:noormags:1076762|ایدنلو، سجاد، همایون نامه زجاجی و شاهنامه، | #[[:noormags:1076762|ایدنلو، سجاد، همایون نامه زجاجی و شاهنامه، متن‌شناسی ادب فارسی، زمستان 1393، شماره 24، درج در پایگاه مجلات تخصصی نور (نورمگز)]]. | ||
#[[:noormags:48671|پيرنيا، على (پاييز 1375)، «اثرى نويافته از حكيم زجاجى»، نامه فرهنگستان، شماره هفتم]]. | #[[:noormags:48671|پيرنيا، على (پاييز 1375)، «اثرى نويافته از حكيم زجاجى»، نامه فرهنگستان، شماره هفتم]]. | ||
#[[:noormags:141188|حبيبى (افغانى)، عبدالحى (اسفند 1331)، «تاريخ منظوم زجّاجى»، يغما، شماره 57]]. | #[[:noormags:141188|حبيبى (افغانى)، عبدالحى (اسفند 1331)، «تاريخ منظوم زجّاجى»، يغما، شماره 57]]. | ||
| خط ۸۴: | خط ۸۴: | ||
[[رده:زبان و ادبیات فارسی]] | [[رده:زبان و ادبیات فارسی]] | ||
[[رده:نویسندگان و آثار انفرادی]] | [[رده:نویسندگان و آثار انفرادی]] | ||