۸۱٬۶۰۷
ویرایش
نقاوة الآثار في ذكر الأخيار در تاریخ صفویه (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۸ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۵۱
، ۲۸ مارس ۲۰۲۳بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'هـ.ش' به 'ش ') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| تصویر =NUR03246J1.jpg | | تصویر =NUR03246J1.jpg | ||
| خط ۶: | خط ۵: | ||
[[اشراقی، احسان]] (اهتمام) | [[اشراقی، احسان]] (اهتمام) | ||
[[افوشته‌ای، محمود بن هدایت‌الله]]( | [[افوشته‌ای، محمود بن هدایت‌الله]](نویسنده) | ||
| زبان =فارسی | | زبان =فارسی | ||
| کد کنگره =DSR 1176 /الف7ن7 | | کد کنگره =DSR 1176 /الف7ن7 | ||
| خط ۱۶: | خط ۱۵: | ||
شرکت انتشارات علمی و فرهنگی | شرکت انتشارات علمی و فرهنگی | ||
| مکان نشر =تهران - ایران | | مکان نشر =تهران - ایران | ||
| سال نشر = 1373 ش | | سال نشر = 1373 ش | ||
| کد اتوماسیون = | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE03246AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =2 | | چاپ =2 | ||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =03246 | |||
| کتابخوان همراه نور =03246 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر|الآثار (ابهام زدایی)}} | |||
'''نقاوه الآثار فى ذكر الاخيار'''، تأليف [[افوشته‌ای، محمود بن هدایت‌الله|محمود بن هدايت‌اللّه افوشته‌اى نطنزى]] اثرى است، به فارسى در تاريخ صفويه از واپسين ايام زندگانى شاه تهماسب اول تا يازدهمين سال پادشاهى شاه عباس اول (1007 هجرى قمرى). | '''نقاوه الآثار فى ذكر الاخيار'''، تأليف [[افوشته‌ای، محمود بن هدایت‌الله|محمود بن هدايت‌اللّه افوشته‌اى نطنزى]] اثرى است، به فارسى در تاريخ صفويه از واپسين ايام زندگانى شاه تهماسب اول تا يازدهمين سال پادشاهى شاه عباس اول (1007 هجرى قمرى). | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
كتاب بدون وضع باب و فصل و به ترتيب تاريخ وقوع حوادث نوشته شده و مشتمل بر فهرست مطالب، پيش‌گفتار چاپ دوم واول به قلم مصحح؛ آقاى احسان اشراقى، ديباچه مؤلف و فصول متعدد است. | كتاب بدون وضع باب و فصل و به ترتيب تاريخ وقوع حوادث نوشته شده و مشتمل بر فهرست مطالب، پيش‌گفتار چاپ دوم واول به قلم مصحح؛ آقاى احسان اشراقى، ديباچه مؤلف و فصول متعدد است. | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
اين اثر ارزنده، در واقع شامل دو كتاب است كه نخستين آن در بيان رويدادهاى عمده دوران شاه تهماسب، شاه اسمعيل دوم و شاه محمد خدا بنده تا شروع سلطنت شاه عباس و كتاب دوم كه مفصل‌تر از قسمت نخستين است، مربوط به يازده سال اول شهريارى شاه عباس كبير و گوياى وقايعى است كه طى آن‌ها قدرت سلطنت در گير و دار از ميان رفتن عصيان‌ها و سركشى‌هاى سرداران قزلباش تحكيم يافته و متجاوزين بيگانه از ساحت كشور طرد مى‌شوند. آخرين واقعه‌اى كه در كتاب از آن نام برده شده، شكست دين محمد خان ازبك در خراسان و تسخير هرات بدست پادشاه نام‌آور صفوى است. از آن جا كه حوادث مندرج در نقاوه الآثار بر حسب تاريخ وقوع آن‌ها تنظيم گرديده و داستان به سال 1007ق. پايان مى‌پذيرد، محتمل است كه نویسنده كتاب يا به ثبت وقايع بعدى اقدام نكرده و يا از آن به بعد كه به شصت و نه سالگى رسيده بود، روزگار، بيشتر مجال به او نداده است تا كار خويش را دنبال كند. | |||
اين اثر ارزنده، در واقع شامل دو كتاب است كه نخستين آن در بيان رويدادهاى عمده دوران شاه تهماسب، شاه اسمعيل دوم و شاه محمد خدا بنده تا شروع سلطنت شاه عباس و كتاب دوم كه مفصل‌تر از قسمت نخستين است، مربوط به يازده سال اول شهريارى شاه عباس كبير و گوياى وقايعى است كه طى آن‌ها قدرت سلطنت در گير و دار از ميان رفتن عصيان‌ها و سركشى‌هاى سرداران قزلباش تحكيم يافته و متجاوزين بيگانه از ساحت كشور طرد مى‌شوند. آخرين واقعه‌اى كه در كتاب از آن نام برده شده، شكست دين محمد خان ازبك در خراسان و تسخير هرات بدست پادشاه نام‌آور صفوى است. از آن جا كه حوادث مندرج در نقاوه الآثار بر حسب تاريخ وقوع آن‌ها تنظيم گرديده و داستان به سال 1007ق. پايان مى‌پذيرد، محتمل است كه | |||
اين كتاب بى‌ترديد يكى از منابع مهم ايران عصر صفوى است و موضوع آن به دورانى مربوط مى‌شود كه از لحاظ جريانات نظامى و سياسى براى دولت صفوى زمان حساسى بود. پس از مرگ شاه اسمعيل، بنيانگذار اين دولت، در دوران سلطنت فرزندش تهماسب، كه طولانى‌ترين مدت فرمانروايى در سلسله صفوى بوده است، پس از چند جنگ با اوزبكان و عثمانيان آرامشى ديرپاى در مملكت پديد آمد كه طى آن دولت صفوى موجوديت خود را در ميان دو قدرت بزرگ شرق و غرب استوار ساخت. لكن با مرگ اين پادشاه در 984ق دوران اين آرامش به سر آمد و آتش هرج و مرج كه از رقابت سران قزلباش سرچشمه مى‌گرفت، زبانه كشيد و سركردگان عشاير به دستاويز طرفدارى از حيدر ميرزا يا اسمعيل ميرزا، پسران شاه، عليه يكديگر صف آرايى كردند و زنان حرم نيز در اين مبارزه قدرت جانب اين يا آن گروه را گرفتند. تا سرانجام حيدر ميرزا كه فرزند محبوب شاه تهماسب بود كشته شد و اسمعيل ميرزا كه به علت كج‌رفتارى‌ها و دستور پدر در قلعه قهقهه زندانى بود، از اين زندان مخوف رهايى يافته با كمك خواهرش پريخان خانم و برخى از سران قزلباش به سلطنت نشست، و در مدت يك سال و چهار ماه و شانزده روز پادشاهى دست به كشتار شاهزادگان و مخالفين خود زد و با طرفدارى از مذهب تسنن بر علما و پيروان تشيع سخت گرفت و سرانجام جان خود را بر سر اين اعمال گذاشت و به دست همان كسانى كه او را بر مسند قدرت نشانده بودند، از صحنه خارج شد. | اين كتاب بى‌ترديد يكى از منابع مهم ايران عصر صفوى است و موضوع آن به دورانى مربوط مى‌شود كه از لحاظ جريانات نظامى و سياسى براى دولت صفوى زمان حساسى بود. پس از مرگ شاه اسمعيل، بنيانگذار اين دولت، در دوران سلطنت فرزندش تهماسب، كه طولانى‌ترين مدت فرمانروايى در سلسله صفوى بوده است، پس از چند جنگ با اوزبكان و عثمانيان آرامشى ديرپاى در مملكت پديد آمد كه طى آن دولت صفوى موجوديت خود را در ميان دو قدرت بزرگ شرق و غرب استوار ساخت. لكن با مرگ اين پادشاه در 984ق دوران اين آرامش به سر آمد و آتش هرج و مرج كه از رقابت سران قزلباش سرچشمه مى‌گرفت، زبانه كشيد و سركردگان عشاير به دستاويز طرفدارى از حيدر ميرزا يا اسمعيل ميرزا، پسران شاه، عليه يكديگر صف آرايى كردند و زنان حرم نيز در اين مبارزه قدرت جانب اين يا آن گروه را گرفتند. تا سرانجام حيدر ميرزا كه فرزند محبوب شاه تهماسب بود كشته شد و اسمعيل ميرزا كه به علت كج‌رفتارى‌ها و دستور پدر در قلعه قهقهه زندانى بود، از اين زندان مخوف رهايى يافته با كمك خواهرش پريخان خانم و برخى از سران قزلباش به سلطنت نشست، و در مدت يك سال و چهار ماه و شانزده روز پادشاهى دست به كشتار شاهزادگان و مخالفين خود زد و با طرفدارى از مذهب تسنن بر علما و پيروان تشيع سخت گرفت و سرانجام جان خود را بر سر اين اعمال گذاشت و به دست همان كسانى كه او را بر مسند قدرت نشانده بودند، از صحنه خارج شد. | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۳: | ||
# بيضائى، پرتو، كتاب نقاوه الآثار فى ذكر الاخبار، يادگار، آذر و دى 1327،ش 44و45، ص78 62. | # بيضائى، پرتو، كتاب نقاوه الآثار فى ذكر الاخبار، يادگار، آذر و دى 1327،ش 44و45، ص78 62. | ||
# مقدمه مصحح. | # مقدمه مصحح. | ||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
| خط ۶۵: | خط ۶۲: | ||
[[رده:تاریخ]] | [[رده:تاریخ]] | ||
[[رده:تاریخ ایران]] | [[رده:تاریخ ایران]] | ||