مکاتب تفسیری
| نام کتاب | مکاتب تفسیری |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | بابایی، علی‌اکبر (نويسنده) |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | BP 91/5 /ب2م7 |
| موضوع | تفسیر - فن
مفسران |
| ناشر | سازمان مطالعه و تدوين کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت)، مرکز تحقيق و توسعه علوم انسانی |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1381 هـ.ش |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE10507AUTOMATIONCODE |
معرفى كتاب
«مكاتب تفسيرى» نوشته آقاى على اكبر بابايى،كتابى است كه به نقد و بررسى مكاتب مختلف تفسيرى مى‌پردازد.
اين اثر در سه بخش ذيل به بحث و بررسى مى‌پردازد:1-معرفي مفسران 2-معرفى و
بررسى مكتب‌هاى تفسيرى 3-معرفى و بررسى برخى از مهمترين تفاسير مكتب‌هاى تفسيرى.محتواى كتاب:
مفهوم‌شناسى اصطلاحاتى چون:مكاتب تفسيرى، مذاهب تفسيرى، مدارس تفسيرى، مناهج تفسيرى،
اتجاهات تفسيرى و الوان تفسير،دسته‌بندى مفسران به دو دسته:1-مفسرانى كه به همۀ معانى و معارف
قرآن كريم و ظاهرو باطن آن آگاه بوده و توان تفسير همه معانى و معارف واقعى آيات را داشته باشند.
2-مفسرانى كه به همه معانى و معارف قرآن و ظاهرو باطن آن آگاه نبوده‌اند، ولى با بهره‌گيرى از
دانش گروه اول و با كوششى كه براى فهم معانى و معارف قرآن متحمل شده‌اند بيش از ديگران با معارف قرآن آشنا
شده و توان تفسير بخشى از آيات را پيدا كرده و در صدد تفسير قرآن برآمده‌اند،دسته‌بندى تفاسير به،
تفاسير اجتهادى قرآن به قرآن، تفاسير اجتهادى روايى، تفاسير اجتهادى ادبى، تفاسير فلسفى و غيره، تفاسير
منسوب به امامان معصوم عليهم السلام، معرفى مكتب تفسيرى مفسران آگاه به همۀ معانى قرآن، مفسران
صحابى چون ابن عباس، ابن مسعود،أبىّ بن كعب و نيز مكاتب تفسيرى ايشان، مفسران تابعى
مانند مجاهد بن جبر مكّى، سعيد بن جبير، ابوحمزه ثمالى و...، معرفى مكاتب مختلف تفسيرى چون:
مكتب روايى محض و ادله طرفداران مكتب روايى محض، معرفى تفاسير روايى محض و تقسيم آنها
به:تفاسير روايى اصلى و جوامع تفسيرى، تفاوت تفسيرهاى روايى اهل تسنن و شيعه،كاستى‌هاى
مشترك تفاسير روايى، تقسيم تفاسير روايى اصلى به ضمنى و مستقل و...
ويژگى‌ها
1-پژوهش حاضر دسته‌بندى جديدى در معرفى مفسران نخستين به دست داده
و از جهت محتوا نيز از نوآورى نسبى برخوردار است.در اين كتاب مفسران قرآن كريم به دو
دستۀ«آگاه به همه معانى قرآن» و «آگاه به بعضى از معانى قرآن» تقسيم شده‌اند.
2-در اين كتاب، مكاتب تفسيرى به سه مكتب روايى محض، باطنى محض و اجتهادى تقسيم شده است.
مكاتب اجتهادى نيز بر حسب گرايشهاى مختلف مفسران در اجتهاد به مكتب‌هاى اجتهادى روايى و...دسته‌بندى
شده است.آن‌گاه هرمكتب را تعريف و دلايل مخالفان و موافقان آن بررسى و با توجه به قواعد روش‌شناسى
تفسير،نكات قوت و ضعف هريك را مشخص و استوارترين مكتب را معين كرده است.امتياز اين كتاب
بر كتابهاى پيشين در دسته‌بندى ابتكارى آن براى مكاتب،نقد و بررسى برخى آراى مطرح شده
در منابع ياد شده و جامعيت بيشتر در ذكر و بررسى دلايل موافقان و مخالفان هرمكتب است.
3-همچنين،پژوهش حاضر از رعايت نظم منطقى و نقد نسبتا جامع و مبتنى بر معيارهاى تثبيت شده،
برخوردار است.در اين كتاب نقد و بررسى‌هايى آمده است كه در هيچ يك از منابع پيشين و كتابهاى ديگر
مانند:المفسرون حياتهم و منهجهم،آشنايى با تفاسير قرآن مجيد و...ديده نمى‌شود.
ساختار
كتاب مشتمل بر يك پيشگفتار در معرفى كتاب حاضر و نيز يك مقدمه و دو بخش اصلى
مى‌باشد.در مقدمه عناوين زير به چشم مى‌خورد.مفهوم‌شناسى اصطلاحات،دسته‌بندى مفسران،
دسته‌بندى تفاسير.بخش اول با عنوان:«مفسران نخستين» شامل سه فصل ذيل مى‌باشد:
فصل اول:مفسران آگاه به همه معانى قرآن.فصل دوم:مفسران صحابى.فصل سوم: مفسران تابعى.
بخش دوم با عنوان:«مكاتب تفسيرى و تفاسير» داراى چند فصل مى‌باشد كه در اين جلد تنها
به فصل اول آن تحت عنوان:«مكتب روايى محض»پرداخته شده است.ذيل اين فصل عناوين
بررسى ادله طرفداران مكتب روايى محض، تفاسير روايى محض و جوامع تفسيرى به چشم مى‌خورد.
در پايان منابع و مآخذ،نمايۀ آيات، روايات،نام معصومين عليهم السلام،نام اشخاص
و نمايه كتابها يادآورى شده است.
نسخه‌شناسى
اين كتاب جلد اول از مجموعه(؟)جلدى است كه توسط آقاى على اكبر بابايى
نگاشته شده و در قطع وزيرى با جلد شوميز در 436 صفحه اولين چاپ آن در سال 1381 شمسى
با همكارى پژوهشكدۀ حوزه و دانشگاه و سازمان مطالعه و تدوين كتب علوم انسانى دانشگاهها (سمت)
منتشر شده است.