مهدوی، سید مصلح‌الدین

«سيد مصلح‌الدين مهدوى» فرزند سيد محمد تقى، ملقب به سيد شهاب‌الدين، نحوى اصفهانى از علماى پرهيزگار و اديبى برجسته بود. مادرش دختر علامه فقيد آخوند ملا محمد حسين كرمانى از مدرسان و ائمه جماعت و صاحب مسند قضا بود.

مهدوی، مصلح‌الدین

نام	مهدوی، مصلح‌الدین
نام های دیگر	مهدوی، محمد حسین
نام پدر
متولد	1294 هـ.ش
محل تولد
رحلت	1374 هـ.ش یا 1416 هـ.ق
اساتید
برخی آثار
کد مولف	AUTHORCODE450AUTHORCODE

مصلح‌الدين در بامداد 15 محرم الحرام سال 1334ق، در يكى از محلات قديمى اصفهان به نام بيدآباد، در خاندانى بزرگوار و اهل علم، به دنيا آمد. وى در شش سالگى پدر را از دست داد و تحت سرپرستى مادر و برادرانش كه همه اهل علم بودند، تربيت يافت. دوره ابتدايى را در مدارس جديد اقدسيه و گلبهار گذراند.

هم‌زمان با تحصيل علوم جديد، شوق يادگيرى علوم اسلامى وى را به مدارس علميه كشانيد. صرف و نحو، معانى، بيان، فقه و اصول را فراگرفت و سيوطى، مغنى و مطول را نزد آقاميرزا محمد على معلم حبيب‌آبادى، مؤلف كتاب گران‌سنگ مكارم‌الآثار، خواند. آشنايى با اين مورخ و دانشمند او را به تاريخ و رجال علاقه‌مند ساخت و سال‌هاى بسيارى از عمر شريف خود را صرف تحقيق در اين باره كرد. از ديگر اساتيد او در آن دوران مى‌توان از آيت‌الله مير سيد حسن مدرسى، مير محمد صادقى، حاج ميرزا محمد باقر امامى، حاج شيخ محمد على كرمانى، شيخ محمد حسن قاضى عسكر، كمال‌الدين خوانسارى در اصفهان، شيخ محمد حسين فاضل تونى و آيت‌الله سيد محمد كاظم عصار در تهران نام برد.

وى بعدها به مدرسه سعدى، كه در آن وقت زير نظر مرحوم محمد تقى خان صدرى اداره مى‌شد، رفت. ناظم اين مدرسه مرحوم سيد على خان نوربخشى آزاد از شعرا و محترمين اصفهان بود. اين مدرسه معلمان بسيار عالى داشت مثل مرحوم ملا محمد هادى كه از هم‌دوره‌اى‌ها و هم‌درسان آيت‌الله ارباب بود.

مصلح‌الدين در خارج از دبيرستان هم در مدرسه صدر در خدمت بعضى از بزرگان تحصيلاتى كرد و در سال 1315ش به دانشسراى علمى تهران رفت و از محضر اساتيد كسب فيض نمود. او در سال 1316ش به خدمت نظام رفت و افسر وظيفه شد و در پادگان اصفهان به خدمت مشغول گرديد.

وى از چند نفر از بزرگان مجتهد و آيات عظام به اجازه روايت مفتخر شده بود كه عبارت‌اند از: شيخ آقابزرگ طهرانى، سيد شهاب‌الدين مرعشى نجفى، حاج شيخ محمد باقر كمره‌اى، شيخ محمد على عراقى، معلم حبيب‌آبادى، سيد اسماعيل هاشمى، سيد ضياءالدين علامه، حاج سيد على حسينى اصفهانى مشهور به علامه فانى، سيد محمود شيرازى، حاج سيد مصطفى صفايى خوانسارى و حاج سيد محمد على روضاتى. ضمناً مرحوم مهدوى از جلسات درسى آيات عظام ميلانى و شيرازى در مشهد نيز سود جسته بود. ايشان سى و چند سال از عمر خود را با اشتياق و پشتكار فراوان در راه تعليم و تربيت صرف كرد.

آثار

ايشان پس از بازنشستگى اوقات خود را صرف تحقيق و تأليف كرد و با كوشش بسيار آثار ارزشمندى درباره امامان شيعه، دانشمندان، شخصيت‌هاى علمى و فرهنگى شيعه و فرهنگ و هنر اصفهان به رشته تحرير درآورد. تاكنون بيش از بيست و شش كتاب و مقاله نامبرده به شرح ذيل انتشار يافته است:

1. ابطال الصفا: درباره اسامى شهداى واقعه جانسوز كربلا

2. ارمغان اصفهان: شرح حال مرحوم آيت‌الله حاج مير سيد على بهبهانى

3. بيان المفاخر: در شرح حال حاج سيد محمد باقر حجت‌الاسلام شفتى و خاندانش

4. تاريخچه شهر سامرا

5. تاريخچه محل خواجوى اصفهان

6. تاريخ علمى و اجتماعى اصفهان در دو قرن اخير

7. تذكره شعراى معاصر اصفهان: شرح‌حال و نمونه اشعار 486 نفر از شعراى اصفهان

8. دانشمندان و بزرگان اصفهان يا تذكره القبور

9. رجال اصفهان: حواشى بر تذكرة القبور علامه مولى عبدالكريم گزى

10. زندگى‌نامه آيت‌الله بروجردى

11. زندگى حضرتين عسكريين(ع)

12. زندگى‌نامه علامه مولى محمد باقر مجلسى

13. زندگى امام محمد باقر(ع)

14. سيرى در تاريخ تخت‌فولاد يا لسان الارض، شرح تاريخچه قبرستان تخت‌فولاد و تكايا و مدفونين در آنجا

15. شرح حال شهيد اصفهانى حاج ميرزا ابوالحسن آل‌رسول موسوى و خاندان ايشان در تحفه الابرار

16. شرح حال چهار نفر از خاندان مرحوم حاج محمد ابراهيم كلباسى

17. شرح حال آيت‌الله نجفى مرعشى؛ هفته‌نامه نويد اصفهان

18. شرح حال آقا شيخ محمد رضا نجفى؛ مجله نور علم قم

19. شرح حال حاج سيد محمد باقر شفتى؛ مجله نور علم قم

20. شرح حال مرحوم حاج آقا حسين عمادزاده اصفهانى؛ هفته‌نامه نويد اصفهان

21. شرح حال حاج شيخ مرتضى مظاهرى؛ هفته‌نامه نويد اصفهان

22. شرح حال مرحوم سيد كريم نيك‌زاد حسينى دهكردى؛ هفته‌نامه نويد اصفهان

23. غايه الامال و الامانى: شرح حال سيد هاشم بحرانى در مقدمه كتاب لوامع النورانية

24. عطية الجواد و كلمات قصار حضرت جواد الائمه(ع)

25. محيط ادب: فهرست اجمالى مدارس دينى قديمى و جديد اصفهان

26. يك دوره پنج جلدى تعليمات دينى با مشاركت عده‌اى از همكاران براى دبيرستان‌ها.

آثار بسيار ديگرى از ايشان به‌جا مانده كه هنوز به زيور چاپ آراسته نشده است. از جمله:

1. امام‌زاده‌هاى اصفهان و توابع

2. تاريخ علما و محدثين اصفهان

3. تاريخ كاظمين

4. خاندان خجنديان

5. رساله تاريخچه زندگانى باقرخان خوراسگانى با صفحه‌اى از تاريخ اصفهان در عهد زنديه

6. در فدك و سير تاريخى آن

7. شرح حال معصومين (ع) و كلمات قصار آن‌ها.

8. الحائريون در ذكر جمعى از علماى مدفون در كربلا

9. در تاريخ تشيع مردم اصفهان

بيشتر آثار ايشان مربوط به تاريخ علمى، فرهنگى و مشاهير اصفهان شامل فقها، محدثان، مفسران، ادبا، عرفا، مورخان و شعرا است. وى به زنده نگاه داشتن و معرفى خدمات صادقانه بزرگان دين و فرهنگ علاقه‌مند بوده است.

ايشان در چهارم تير ماه 1374ش مطابق با 26 محرم الحرام 1416ق، بدرود حيات گفت و در تكيه مهدوى تخت فولاد اصفهان در كوچه روبه‌روى غسالخانه قديم، كه اكنون به مخابرات تبديل گرديده است، به خاك سپرده شد. روحش شاد و يادش جاويدان باد.