۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
ملاکات احکام و شیوه‌های استکشاف آن: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'پژوهشي' به 'پژوهشی'
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - 'پژوهشي' به 'پژوهشی') |
||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
| عنوان‌های دیگر = | | عنوان‌های دیگر = | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[ایازی، محمدعلی]] (نويسنده) | [[ایازی، سید محمدعلی]] (نويسنده) | ||
[[دفتر تبليغات | [[دفتر تبليغات اسلامى حوزه علميه قم. پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامى. پژوهشکده فقه و حقوق]] (تهيه کننده) | ||
| زبان =فارسی | | زبان =فارسی | ||
| کد کنگره = | | کد کنگره = | ||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
فقه - فلسفه | فقه - فلسفه | ||
| ناشر =دفتر تبليغات | | ناشر =دفتر تبليغات اسلامى حوزه علميه قم. معاونت پژوهشی. پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامى | ||
| مکان نشر =ايران - قم | | مکان نشر =ايران - قم | ||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
| شابک =978-964-2636-27-3 | | شابک =978-964-2636-27-3 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =37782 | ||
| کتابخوان همراه نور =37782 | |||
| کد پدیدآور =01944 | | کد پدیدآور =01944 | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| خط ۲۸: | خط ۲۹: | ||
}} | }} | ||
'''ملاکات احکام و شیوه‌های استکشاف آن'''، کتابی است یک‌جلدی به زبان فارسی از [[ایازی، محمدعلی|سید محمدعلی ایازی]] (معاصر) در موضوع فقه و اصول به‌ویژه فلسفه فقه. کتاب حاضر حاصل دقت‌ها، تتبع‌ها و ایده‌پردازی‌های نویسنده در باب ملاکات احکام است. هدف وی از بحث، ارائه ملاکات احکام، باز کردن مسیر فقها برای تطابق هرچه بیشتر مباحث فقهی با مسائل روز و مباحث عقلی است و کم کردن حجم احکام احتیاطی در فقه. | '''ملاکات احکام و شیوه‌های استکشاف آن'''، کتابی است یک‌جلدی به زبان فارسی از [[ایازی، سید محمدعلی|سید محمدعلی ایازی]] (معاصر) در موضوع فقه و اصول به‌ویژه فلسفه فقه. کتاب حاضر حاصل دقت‌ها، تتبع‌ها و ایده‌پردازی‌های نویسنده در باب ملاکات احکام است. هدف وی از بحث، ارائه ملاکات احکام، باز کردن مسیر فقها برای تطابق هرچه بیشتر مباحث فقهی با مسائل روز و مباحث عقلی است و کم کردن حجم احکام احتیاطی در فقه. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب دارای سخنی با خواننده، سرآغاز و محتوای مطالب در چهار فصل است. در انتهای هر فصل، جمع‌بندی مطالب آن ارائه شده است. نویسنده در نگارش این اثر از 292 اثر به زبان‌های فارسی و عربی بهره برده که برخی از آن‌ها عبارت است از: واژه‌های دخیل در قرآن آرتور جعفری، [[كتاب القضاء (للآشتياني- ط. قدیم)|کتاب القضاء]] [[آشتیانی، محمدحسن|محمدحسن آشتیانی]]، الإحکام فی اصول الأحکام و [[غرر الحكم و درر الكلم|غرر الحکم]] [[آمدی، عبدالواحد بن محمد|آمدی]]، أسرار الشريعة و أطوار الطريقة و [[انوار الحقيقة و اطوار الطريق و اسرار الشريعة|أنوار الحقيقة]] [[قاشی، حیدر بن علی|سید حیدر آملی]]، مفهوم العقل في الفكر الفسلفي ابراهیم ابراهیم مصطفی، مقاصد الشريعة الإسلامية [[ابن عاشور، محمدطاهر|محمد طاهر ابن عاشور]]، الفقه المقارن للأحوال الشخصية ابوالعینین بدران، الأسس المنطقية للإستقراء في ضوء دراسة الدکتور سروش، معنای متن و منطق الاستقراء از سید عمار | کتاب دارای سخنی با خواننده، سرآغاز و محتوای مطالب در چهار فصل است. در انتهای هر فصل، جمع‌بندی مطالب آن ارائه شده است. نویسنده در نگارش این اثر از 292 اثر به زبان‌های فارسی و عربی بهره برده که برخی از آن‌ها عبارت است از: واژه‌های دخیل در قرآن آرتور جعفری، [[كتاب القضاء (للآشتياني- ط. قدیم)|کتاب القضاء]] [[آشتیانی، محمدحسن|محمدحسن آشتیانی]]، الإحکام فی اصول الأحکام و [[غرر الحكم و درر الكلم|غرر الحکم]] [[آمدی، عبدالواحد بن محمد|آمدی]]، أسرار الشريعة و أطوار الطريقة و [[انوار الحقيقة و اطوار الطريق و اسرار الشريعة|أنوار الحقيقة]] [[قاشی، حیدر بن علی|سید حیدر آملی]]، مفهوم العقل في الفكر الفسلفي ابراهیم ابراهیم مصطفی، مقاصد الشريعة الإسلامية [[ابن عاشور، محمدطاهر|محمد طاهر ابن عاشور]]، الفقه المقارن للأحوال الشخصية ابوالعینین بدران، الأسس المنطقية للإستقراء في ضوء دراسة الدکتور سروش، معنای متن و منطق الاستقراء از سید عمار ابورغیف و....<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/34390/1/587 ر.ک: منابع کتاب، ص587-606]</ref> | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
در بخشی از سرآغاز کتاب می‌خوانیم: ... بدین‌جهت بحث مقاصد شریعت و کشف ملاکات احکام ضروری است. ازاین‌رو می‌توان فواید و دلایل ضرورت این بحث را در نکات زیر خلاصه کرد. | در بخشی از سرآغاز کتاب می‌خوانیم:... بدین‌جهت بحث مقاصد شریعت و کشف ملاکات احکام ضروری است. ازاین‌رو می‌توان فواید و دلایل ضرورت این بحث را در نکات زیر خلاصه کرد. | ||
شناخت اهداف و غایات فقه برای ارزش‌گذاری سیر و حرکت کلی فقه بسیار مهم است؛ زیرا مشخص کردن ارزش هر حرکتی به شناخت غایات و اهداف کلی آن بستگی دارد. بدین‌جهت سنجش حرکت و پویایی فقه و تأثیر آن به شناخت اهداف و مقاصد فقه وابسته است. | شناخت اهداف و غایات فقه برای ارزش‌گذاری سیر و حرکت کلی فقه بسیار مهم است؛ زیرا مشخص کردن ارزش هر حرکتی به شناخت غایات و اهداف کلی آن بستگی دارد. بدین‌جهت سنجش حرکت و پویایی فقه و تأثیر آن به شناخت اهداف و مقاصد فقه وابسته است. | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۱: | ||
بررسی ملاکات، نوعی نگرش زیر بنایی به مباحث حقوق و احکام می‌دهد، نگرشی نو و بدیع، نگرشی که اندیشه فقیه را دگرگون و از جمود و ظاهرگرایی در نصوص دور می‌کند و زمینه تطبیق و مقایسه با حقوق بین‌المللی را فراهم می‌سازد. | بررسی ملاکات، نوعی نگرش زیر بنایی به مباحث حقوق و احکام می‌دهد، نگرشی نو و بدیع، نگرشی که اندیشه فقیه را دگرگون و از جمود و ظاهرگرایی در نصوص دور می‌کند و زمینه تطبیق و مقایسه با حقوق بین‌المللی را فراهم می‌سازد. | ||
مواجه شدن جامعه‌های دینی با اندیشه‌های بشری در عرصه‌های زندگی، همانند فرهنگ، سیاست و اقتصاد، ضرورت پاسخگویی به نیازها و حل مشکلات اجتماعی و دینی را می‌طلبد. کندوکاو در ملاکات احکام و گذر از ظاهرگرایی، پویایی فقه و تحول در نظام‌واره کردن شریعت و تدوین حقوق و سیستم‌های هماهنگ در این زمینه را به ارمغان می‌آورد. نتیجه دیگری که با پاسخگویی و روزآمد کردن اجتهاد در پی توجه به ملاکات به دست می‌آید، بهینه‌سازی کارکردهای شریعت در سویه‌های زندگی است. اگر نظام عبادی با نظام اقتصادی ناسازگار باشد؛ به‌طور مثال مردم را تنها به دعا و عبادت و زهد فراخواند و این دعوت باعث شود مردم بپندارند این اعمال، آن‌ها را به عدم کوشش و عدم تولید و رقابت دعوت می‌کند و موجب کاهش رونق اقتصادی و درنتیجه بی‌توجهی به معیشت می‌شود... . | مواجه شدن جامعه‌های دینی با اندیشه‌های بشری در عرصه‌های زندگی، همانند فرهنگ، سیاست و اقتصاد، ضرورت پاسخگویی به نیازها و حل مشکلات اجتماعی و دینی را می‌طلبد. کندوکاو در ملاکات احکام و گذر از ظاهرگرایی، پویایی فقه و تحول در نظام‌واره کردن شریعت و تدوین حقوق و سیستم‌های هماهنگ در این زمینه را به ارمغان می‌آورد. نتیجه دیگری که با پاسخگویی و روزآمد کردن اجتهاد در پی توجه به ملاکات به دست می‌آید، بهینه‌سازی کارکردهای شریعت در سویه‌های زندگی است. اگر نظام عبادی با نظام اقتصادی ناسازگار باشد؛ به‌طور مثال مردم را تنها به دعا و عبادت و زهد فراخواند و این دعوت باعث شود مردم بپندارند این اعمال، آن‌ها را به عدم کوشش و عدم تولید و رقابت دعوت می‌کند و موجب کاهش رونق اقتصادی و درنتیجه بی‌توجهی به معیشت می‌شود.... | ||
در هیچ نظام حقوقی، قضایی و تشریعی، نمی‌توان قوانین را چنان گسترش داد تا شامل تمام فروع احکام ناظر به همه حوادث و جزئیات، در همه زمان‌ها و مکان‌ها و اشخاص مختلف بشود. قانون‌گذاری مستمر و بادوام معمولاً با ذکر اصول عامه و ضوابط و شروط کلی و گاهی با ذکر برخی جزئیات محقق می‌گردد و تطبیق و تعیین خصوصیات و ذکر جزئیات بر عهده صاحب‌نظران و پژوهشگران آن دانش گذاشته شده است. این مهم در صورتی ممکن خواهد بود که به جسم تشریعیات (الفاظ و ظواهر نصوص) و روح تشریعیات (ملاکات و مقاصد شریعت) هر دو با هم توجه شود. بدین‌جهت یکی از راه‌های ممکن در گسترش فقه و پاسخگویی به نیازهای گوناگون، دریافت اهداف و کشف ملاکات احکام است، اما در روش استنباط سنتی، به الفاظ و ظواهر نصوص توجه می‌شود و سوگمندانه روح شریعت کمتر مورد دقت و توجه واقع می‌شود. به این جهت فایده دیگر این بحث، دستیابی به احکام متناسب با تحولات و فروع جدید و گسترش آن احکام است. | در هیچ نظام حقوقی، قضایی و تشریعی، نمی‌توان قوانین را چنان گسترش داد تا شامل تمام فروع احکام ناظر به همه حوادث و جزئیات، در همه زمان‌ها و مکان‌ها و اشخاص مختلف بشود. قانون‌گذاری مستمر و بادوام معمولاً با ذکر اصول عامه و ضوابط و شروط کلی و گاهی با ذکر برخی جزئیات محقق می‌گردد و تطبیق و تعیین خصوصیات و ذکر جزئیات بر عهده صاحب‌نظران و پژوهشگران آن دانش گذاشته شده است. این مهم در صورتی ممکن خواهد بود که به جسم تشریعیات (الفاظ و ظواهر نصوص) و روح تشریعیات (ملاکات و مقاصد شریعت) هر دو با هم توجه شود. بدین‌جهت یکی از راه‌های ممکن در گسترش فقه و پاسخگویی به نیازهای گوناگون، دریافت اهداف و کشف ملاکات احکام است، اما در روش استنباط سنتی، به الفاظ و ظواهر نصوص توجه می‌شود و سوگمندانه روح شریعت کمتر مورد دقت و توجه واقع می‌شود. به این جهت فایده دیگر این بحث، دستیابی به احکام متناسب با تحولات و فروع جدید و گسترش آن احکام است. | ||
| خط ۷۶: | خط ۷۷: | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references /> | <references/> | ||
== | ==منابع مقاله== | ||
مقدمه‌های کتاب. | مقدمه‌های کتاب. | ||
== وابسته‌ها == | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||