مكاتبة ابن سينا و ابوسعيد ابوالخير
| نام کتاب | مکاتبه ابن سینا و ابو سعید ابو الخیر |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | |
| موضوع | |
| ناشر | سخن |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1368 هـ.ش |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE1892AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
«مكاتبة ابن سينا و ابو سعيد ابو الخير»، رساله‌اى است به زبان عربى و بيان‌گر شبهه‌اى از طرف ابو سعيد، در زمينه دَوْر بودن قياس و دو پاسخ از بو على.
ساختار
رساله، بسيار كوتاه و فاقد باب‌بندى و فصل‌بندى است.
گزارش محتوا
سؤالى كه ابو سعيد مطرح كرده است، چنين است: با توجه به اينكه در قياس، غرض، وصول به علم به نتيجه است، پس علم، تابع دو مقدمه قياس؛ يعنى صغرا و كبرا است كه معلوم هستند. در اين ميان، شكل اول نيز عمده قياسات بوده و دو شكل ديگر بدان بازگشت مى‌يابند، لكن سؤال اين است كه چطور ما بدون علم به جزئيات كلى، علم به خود كلى پيدا كنيم، در حالى كه علم به شىء كلى بدون علم به جزئياتش مكن نيست.
شيخ الرئيس، در جواب، اين مقدمه را رد مى‌كند كه حتماً علم به شىء كلى بايد همراه با علم به مقدماتش باشد، زيرا از شرايط احكام كليه نيست كه يقين بدان مقتنص از جزئياتش باشد و آنچه كه اين‌گونه اقتناص شده باشد(از راه استقراء)، مورد وثوق نخواهد بود، مگر بعد از استيفاى شرايط...
بو على، در ادامه، جواب ديگرى را به صورت ديگر به اين سؤال مى‌دهد؛ بو على معنى استقراء را در اين‌جا، حكم كلى به ايجاب و سلب، به خاطر وجود آن حكم در جزئيات آن كلى، بيان مى‌كند و مى‌گويد: آن حكم به حد اكبر براى حد اوسط، به خاطر وجود آن اكبر، در جزئيات اوسطى كه همان اصغر است، مى‌باشد، بعد مثال مشهور اين قاعده را آورده و با بيان توضيحات تكميلى، جواب نامه را تمام كرده و مى‌گويد: همين مقدار، در جواب اين شبهه كفايت مى‌كند.
پیوندها