۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
(لینک درون متنی) |
جز (جایگزینی متن - 'رده:25 دی الی 24 بهمن(97)' به '') |
||
(۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =01731 | ||
| کتابخوان همراه نور =01731 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''معيار العقول''' تصنیف [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|شیخ رئیس ابوعلی سینا]] ، با مقدمه و حواشی و تصحیح [[همایی، جلالالدین|جلالالدین همائی]]، كتابى است در علم جرثقيل يا به تعبير امروزى مكانيك كه به زبان فارسى تأليف گرديده و نسبتش را به [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] دادهاند، البته دليلى بر اينكه بتوان آن را با اطمينان به وى نسبت داد، وجود ندارد، زيرا با نگاهى به آثار فارسى [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]]، همچون دانشنامه علائى يا رساله نبض و... كه در رديف آثار فارسى قرن چهارم و پنجم هجرى مىباشند و مقايسه آنها با اين رساله، به وضوح معلوم مىشود كه هيچ همآهنگى بين آنها وجود ندارد و اين دو گونه ادبيات نمىتواند از قلم يك نفر باشد، لكن شهرت انتساب آن به [[ابنسینا، حسین بن عبدالله|شيخ الرئيس]]، ما را به تأملى دربارهى آن وامىدارد تا شايد توجيهى همچون دستبرد ناسخان در متن كتاب يا عواملى از اين دست، ما را راضى كند تا به چشم رسالهاى از بوعلى بدان بنگريم. | '''معيار العقول''' تصنیف [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|شیخ رئیس ابوعلی سینا]]، با مقدمه و حواشی و تصحیح [[همایی، جلالالدین|جلالالدین همائی]]، كتابى است در علم جرثقيل يا به تعبير امروزى مكانيك كه به زبان فارسى تأليف گرديده و نسبتش را به [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] دادهاند، البته دليلى بر اينكه بتوان آن را با اطمينان به وى نسبت داد، وجود ندارد، زيرا با نگاهى به آثار فارسى [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]]، همچون دانشنامه علائى يا رساله نبض و... كه در رديف آثار فارسى قرن چهارم و پنجم هجرى مىباشند و مقايسه آنها با اين رساله، به وضوح معلوم مىشود كه هيچ همآهنگى بين آنها وجود ندارد و اين دو گونه ادبيات نمىتواند از قلم يك نفر باشد، لكن شهرت انتساب آن به [[ابنسینا، حسین بن عبدالله|شيخ الرئيس]]، ما را به تأملى دربارهى آن وامىدارد تا شايد توجيهى همچون دستبرد ناسخان در متن كتاب يا عواملى از اين دست، ما را راضى كند تا به چشم رسالهاى از بوعلى بدان بنگريم. | ||
در هر صورت، رساله، از ابوعلى باشد يا از دانشمندى ديگر، حكايت از آگاهى دانشمندان اسلامى به اين علم دارد، چنانكه پسران موسى بن شاكر نيز در اين علم كتابهاى مهمى تأليف نمودهاند. | در هر صورت، رساله، از ابوعلى باشد يا از دانشمندى ديگر، حكايت از آگاهى دانشمندان اسلامى به اين علم دارد، چنانكه پسران موسى بن شاكر نيز در اين علم كتابهاى مهمى تأليف نمودهاند. | ||
خط ۳۴: | خط ۳۵: | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
باب | باب اول<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/11589/1/25 متن کتاب، ص25]</ref>، در ذكر آلات جرثقيل، است كه عبارتند از: محور؛ فحل؛ بكره؛ لولب و اسفين. باب دوم، مشتمل بر پنج فصل است كه در آن هر يك از آلات جرثقيل، توضيح داده شدهاند و وظيفه و موقعيت هر كدام همراه اشكالى كه نمايانگر آنهاست، معين گرديدهاند. باب سوم، در به فعليت درآوردن محور، بكره و فحل است؛ يعنى طرز استفاده از هر كدام را توضيح مىدهد؛ براى مثال مىگويد: براى بلند كردن هزار من بار با استفاده از اين آلات چه ترتيبى بايد اتخاذ كرد. اين باب نيز همراه با اشكالى است تا مخاطب راحتتر با مقصود مؤلف آشنا و چيزهايى كه مىخواند كاربردىتر گردد. باب چهارم، در تركيب اين آلات و ادوات است كه در چهار فصل مىباشد: فصل اول، در تركيب محور بكره است كه براى مثال در هنگام بالا بردن ده هزار من بار كاربرد دارد. | ||
فصل | فصل دوم<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/11589/1/27 همان، ص27]</ref>، در تركيب محور و بيرم است كه در اين تركيب هم بالا كشيدن ده هزار من بار با نيروى دو من بار بالا خواهد رفت. | ||
فصل | فصل سوم<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/11589/1/41 همان، ص41]</ref>، در تركيب محور و لولب است كه در اينجا نيز با نيروى دو من بار، ده هزار من بار جابهجا مىگردد. | ||
آخرين فصل در تركيب آلات چهارگانه است كه با نيروى يك من بار، ده هزار من بار جابهجا مىشود. | آخرين فصل<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/11589/1/50 همان، ص50]</ref> در تركيب آلات چهارگانه است كه با نيروى يك من بار، ده هزار من بار جابهجا مىشود. | ||
باب | باب پنجم<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/11589/1/59 همان، ص59]</ref>، در ذكر مطالبى پراكنده راجع به برخى از مباحث پيشين است. | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
خط ۴۸: | خط ۴۹: | ||
فهرست اعلام رجال و فهرست مطالب، در پايان و توضيحات استاد [[همایی، جلالالدین|جلالالدين همايى]]، مصحح كتاب، در باب مطالب كتاب، در آغاز آمده است. | فهرست اعلام رجال و فهرست مطالب، در پايان و توضيحات استاد [[همایی، جلالالدین|جلالالدين همايى]]، مصحح كتاب، در باب مطالب كتاب، در آغاز آمده است. | ||
==پانویس == | |||
<references/> | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
خط ۵۶: | خط ۶۱: | ||
[[رده:عصر صاحب نظران فلسفه اسلامی]] | [[رده:عصر صاحب نظران فلسفه اسلامی]] | ||
ویرایش