۶۱٬۱۸۹
ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' | تعداد جلد =' به '| تعداد جلد =') |
جز (جایگزینی متن - '<references />' به '<references/>') |
||
(۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۶: | خط ۶: | ||
[[شلبی، عبدالفتاح اسماعیل]] (محقق) | [[شلبی، عبدالفتاح اسماعیل]] (محقق) | ||
[[فراء، یحیی بن زیاد]] ( | [[فراء، یحیی بن زیاد]] (نویسنده) | ||
[[نجار، محمد علی]] (محقق) | [[نجار، محمد علی]] (محقق) | ||
خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
| سال نشر = 1980 م | | سال نشر = 1980 م | ||
| کد اتوماسیون = | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE01386AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =2 | | چاپ =2 | ||
| تعداد جلد =3 | | تعداد جلد =3 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =01386 | |||
| کتابخوان همراه نور =01386 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
خط ۳۳: | خط ۳۴: | ||
}} | }} | ||
'''معاني القرآن''' اثر ابوزكريا يحيى بن زياد معروف به فرّاء (متوفى 207ق)، تفسير لغوى و نحوى قرآن كريم است. | '''معاني القرآن''' اثر ابوزكريا يحيى بن زياد معروف به فرّاء (متوفى 207ق)، تفسير لغوى و نحوى قرآن كريم است. نویسنده آيات و كلماتى كه در فهم آن نياز به شرح و توضيح داشته است را مورد عنايت قرار داده و به تفسير لغوى اعتنا كرده است. | ||
همچنين مهمترين آراء نحوى را بيان نموده است. بيشترين آراء نحوى و صرفى وى، برگرفته از مدرسه كوفيان بوده و خود او از متخصصين نحو و لغت عربى در مكتب كوفيان به شمار مىآيد؛ لذا كتاب او از اين جهت نيز داراى اهميت بىشمارى مىباشد<ref>ر.ک: فراء و شيوه وى در كتاب معانى القرآن</ref> | همچنين مهمترين آراء نحوى را بيان نموده است. بيشترين آراء نحوى و صرفى وى، برگرفته از مدرسه كوفيان بوده و خود او از متخصصين نحو و لغت عربى در مكتب كوفيان به شمار مىآيد؛ لذا كتاب او از اين جهت نيز داراى اهميت بىشمارى مىباشد<ref>ر.ک: فراء و شيوه وى در كتاب معانى القرآن</ref> | ||
خط ۴۰: | خط ۴۱: | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
كتاب با مقدمهاى از محمد ابوالفضل ابراهيم و مقدمه ديگرى از احمد يوسف نجاتى و محمد على نجار آغاز و مطالب در سه جلد تنظيم شده است. | كتاب با مقدمهاى از محمد ابوالفضل ابراهيم و مقدمه ديگرى از احمد يوسف نجاتى و محمد على نجار آغاز و مطالب در سه جلد تنظيم شده است. | ||
خط ۴۷: | خط ۴۶: | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
در مقدمه نخست، به نسخههاى خطى موجود از كتاب اشاره شده<ref>مقدمه، ج1، ص3- 6</ref>و در مقدمه دوم، زندگىنامه مختصرى از فراء، ارائه گرديده است<ref>همان، ص7- 15</ref> | در مقدمه نخست، به نسخههاى خطى موجود از كتاب اشاره شده<ref>مقدمه، ج1، ص3- 6</ref>و در مقدمه دوم، زندگىنامه مختصرى از فراء، ارائه گرديده است<ref>همان، ص7- 15</ref> | ||
خط ۵۷: | خط ۵۴: | ||
وى نخست يك تصوير كلى ايراد مىكند، سپس به جزئيات و توجيه و استشهاد براى كل آن چيزى كه ذكر كرده مىپردازد، مثلاً در تفسير ''' «الْحَمْدُ لِلَّهِ» '''، مىگويد: «قرّاء بر رفع (ضمه) «الْحَمْدُ» اتفاق كردند، اما بعضى از اهل بدو (عرب باديهنشين) مىگويند: «الْحَمْدَ لِلَّهِ»، و بعضى از آنها مىگويند: «الْحَمْدِ لِلَّهِ» و بعضى از آنها مىگويند: «الْحَمْدُ لُلّه»، پس دال و لام را هر دو ضمه مىدهند». سپس به جزئيات و توجيه و استشهاد آن چيزى كه ذكر كرده است مىپردازد؛ كه اين نشان دهنده هوش و استعداد بالاى او مىباشد<ref>ر.ک: فراء و شيوه وى در كتاب معانى القرآن</ref> | وى نخست يك تصوير كلى ايراد مىكند، سپس به جزئيات و توجيه و استشهاد براى كل آن چيزى كه ذكر كرده مىپردازد، مثلاً در تفسير ''' «الْحَمْدُ لِلَّهِ» '''، مىگويد: «قرّاء بر رفع (ضمه) «الْحَمْدُ» اتفاق كردند، اما بعضى از اهل بدو (عرب باديهنشين) مىگويند: «الْحَمْدَ لِلَّهِ»، و بعضى از آنها مىگويند: «الْحَمْدِ لِلَّهِ» و بعضى از آنها مىگويند: «الْحَمْدُ لُلّه»، پس دال و لام را هر دو ضمه مىدهند». سپس به جزئيات و توجيه و استشهاد آن چيزى كه ذكر كرده است مىپردازد؛ كه اين نشان دهنده هوش و استعداد بالاى او مىباشد<ref>ر.ک: فراء و شيوه وى در كتاب معانى القرآن</ref> | ||
فراء به اين حد اكتفا نمىكند بلكه به توجيه هر لغتى از لغات عرب مىپردازد و از قرآن و شعر عرب و اقوال علما براى گفتههاى خود استشهاد مىگيرد؛ و در نهايت، سخنش را با يك نكته بلاغى، يا تعليق بر يك كلمه همراه با ذكر لغات عرب، پايان | فراء به اين حد اكتفا نمىكند بلكه به توجيه هر لغتى از لغات عرب مىپردازد و از قرآن و شعر عرب و اقوال علما براى گفتههاى خود استشهاد مىگيرد؛ و در نهايت، سخنش را با يك نكته بلاغى، يا تعليق بر يك كلمه همراه با ذكر لغات عرب، پايان میدهد<ref>همان</ref> | ||
سپس به اعراب كلمه معينى در آيه مىپردازد كه چندين شكل اعرابى در آن جايز است و در بعضى مكانها ديدگاه علما نحو در مورد آنچه گفته است را بيان مىكند. به عنوان مثال، در تفسير: ''' «وَلا الضَّالِّينَ» '''مىگويد: «همانا معنى «غَيْرِ» همان معنى «لا» است... و بعضى از كسانى كه عربى را خوب نمىدانند، مىگويند: معناى «غير» در سوره حمد به معناى «سوى» است، و همانا «لا» صله در كلام است و به قول شاعر استدلال كردند كه مىگويد: «في بئر لا حور سرى و ما شعر» و اين جايز نيست، براى اينكه معنا بر چيزى كه عمل آن مشخص نيست واقع شده، و اين انكار محض است»<ref>ر.ک: همان</ref> | سپس به اعراب كلمه معينى در آيه مىپردازد كه چندين شكل اعرابى در آن جايز است و در بعضى مكانها ديدگاه علما نحو در مورد آنچه گفته است را بيان مىكند. به عنوان مثال، در تفسير: ''' «وَلا الضَّالِّينَ» '''مىگويد: «همانا معنى «غَيْرِ» همان معنى «لا» است... و بعضى از كسانى كه عربى را خوب نمىدانند، مىگويند: معناى «غير» در سوره حمد به معناى «سوى» است، و همانا «لا» صله در كلام است و به قول شاعر استدلال كردند كه مىگويد: «في بئر لا حور سرى و ما شعر» و اين جايز نيست، براى اينكه معنا بر چيزى كه عمل آن مشخص نيست واقع شده، و اين انكار محض است»<ref>ر.ک: همان</ref> | ||
خط ۷۲: | خط ۶۹: | ||
تا به حال پاياننامههاى زيادى حول اين كتاب نوشته شده است و بدون شك اين تحقيقات علمى در مورد كتاب و شخصيت | تا به حال پاياننامههاى زيادى حول اين كتاب نوشته شده است و بدون شك اين تحقيقات علمى در مورد كتاب و شخصيت نویسنده آن، نشان دهنده اهميت بارز اين كتاب مىباشد. از جمله اين آثار، عبارتند از: | ||
#منهج الفراء في كتابه معانى القرآن؛ حسين بن محمد بن شريف. | #منهج الفراء في كتابه معانى القرآن؛ حسين بن محمد بن شريف. | ||
خط ۸۰: | خط ۷۷: | ||
#علل اختيارات الفراء في القرائات القرآنية في كتاب معاني القرآن، إعداد: مازن أحمد محمود، رسالة ماجستير، جامعة اليرموك، إربد و..<ref>ر.ک: فراء و شيوه وى در كتاب معاني القرآن</ref> | #علل اختيارات الفراء في القرائات القرآنية في كتاب معاني القرآن، إعداد: مازن أحمد محمود، رسالة ماجستير، جامعة اليرموك، إربد و..<ref>ر.ک: فراء و شيوه وى در كتاب معاني القرآن</ref> | ||
پاورقىها توسط | پاورقىها توسط محققین نوشته شده و در آنها، علاوه بر اشاره به اختلاف نسخ و برخى قواعد لغوى و نحوى و نيز توضيح برخى لغات متن، به ذكر منابع پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان</ref> | ||
فهرست آيات و سورههاى هر جلد، در انتهاى همان جلد آمده است. | فهرست آيات و سورههاى هر جلد، در انتهاى همان جلد آمده است. | ||
خط ۸۶: | خط ۸۳: | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
<references /> | <references/> | ||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == |
ویرایش