معارج الأصول (ط. قدیم): تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه ای تازه حاوی «<div class='wikiInfo'>
[[پرونده:NUR02759J1.jpg|بندانگش» ایجاد کرد.) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '.↵↵↵رده:کتاب‌شناسی' به '. ==وابسته‌ها== {{وابسته‌ها}} رده:کتاب‌شناسی') |
||
| (۳۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR02759J1.jpg | |||
| عنوان =معارج الأصول (طبع قدیم) | |||
| پدیدآوران = | |||
| | [[حلی، جعفر بن حسن]] (نویسنده) | ||
| | |||
[[رضوی | [[رضوی کشمیری، محمد حسین بن علی نقی]] (مصحح) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره =BP 158/7 /م3م6 | ||
| موضوع = | |||
اصول فقه شیعه - قرن 7ق. | |||
|کد کنگره | | ناشر = | ||
مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام لإحیاء التراث | |||
| مکان نشر =قم - ایران | |||
|موضوع | | سال نشر = 1403 ق | ||
|ناشر | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE02759AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =1 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =02759 | |||
| کتابخوان همراه نور =02759 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
'''معارج الأصول'''، تألیف [[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]]، [[حلی، جعفر بن حسن|شيخ نجم‌الدين، ابوالقاسم، جعفر بن حسن بن يحيى بن سعيد هذلى]] (602 - 676 هجرى قمرى)، از چهره‌هاى درخشان علماى شيعه در قرن هفتم هجرى است. | |||
معارج | |||
مؤلف در اين كتاب به شرح و بررسى قواعد اصول فقه مى‌پردازد. | مؤلف در اين كتاب به شرح و بررسى قواعد اصول فقه مى‌پردازد. | ||
| خط ۵۲: | خط ۳۶: | ||
كتاب «معارج الأصول» يكى از ارزشمندترين منابع اصولى شيعه در قرن هفتم است. | كتاب «معارج الأصول» يكى از ارزشمندترين منابع اصولى شيعه در قرن هفتم است. | ||
اين كتاب با توجه به مقام علمى و شامخ محقق | اين كتاب با توجه به مقام علمى و شامخ [[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]]، از همان زمان نگارش، بسيار مورد توجه علما و فقهاى شيعه قرار گرفت و تا كنون شرح‌ها و تعليقه‌هاى فراوانى بر آن نگاشته شده است. كتاب معارج الأصول اثرى گرانبها براى دست‌يابى به ديدگاه‌هاى اصولى [[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] و پيشرفت علم اصول در قرن هفتم هجرى است. | ||
== انگيزۀ نگارش == | == انگيزۀ نگارش == | ||
محقق حلى در مقدمۀ كتاب، انگيزۀ خود را از نگارش كتاب اين گونه بيان مى‌فرمايد: | [[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] در مقدمۀ كتاب، انگيزۀ خود را از نگارش كتاب اين گونه بيان مى‌فرمايد: | ||
«فإنه تكرر من جماعة من الأصحاب - أيّدهم اللّٰه بعصمته و شملهم بعام رحمته - التماس مختصرٍ في الأصول، مشتمل على المهم من مطالبه، غير بالغ في الإطالة إلى حد يصعب على طالبه، فأجبتهم إلى ذلك مقتصراً على ما لا بد من الاعتناء به، غير متطاول إلى إطالة مسائله.» | «فإنه تكرر من جماعة من الأصحاب - أيّدهم اللّٰه بعصمته و شملهم بعام رحمته - التماس مختصرٍ في الأصول، مشتمل على المهم من مطالبه، غير بالغ في الإطالة إلى حد يصعب على طالبه، فأجبتهم إلى ذلك مقتصراً على ما لا بد من الاعتناء به، غير متطاول إلى إطالة مسائله.» | ||
| خط ۶۴: | خط ۴۸: | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
[[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] در آغاز كتاب به بيان معناى واژۀ اصل و فقه مى‌پردازد. وى مى‌فرمايد:اصل به چيزى مى‌گويند كه چيز ديگرى بر آن پايه‌گذارى شود و يا از آن منشعب گردد و فقه يعنى شناخت و درك مقصود گوينده و در اصطلاح فقها، مجموعۀ دانستنى‌هايى دربارۀ احكام شرعى كه از روى دليل و برهان باشد را گويند. | |||
محقق حلى در آغاز كتاب به بيان معناى واژۀ اصل و فقه مى‌پردازد. وى مى‌فرمايد:اصل به چيزى مى‌گويند كه چيز ديگرى بر آن پايه‌گذارى شود و يا از آن منشعب گردد و فقه يعنى شناخت و درك مقصود گوينده و در اصطلاح فقها، مجموعۀ دانستنى‌هايى دربارۀ احكام شرعى كه از روى دليل و برهان باشد را گويند. | |||
مراد ما از شرعى؛ يعنى هر آنچه از راه شرع ثابت شده و يا شرع آن را تأييد كرده باشد و اصول فقه در اصطلاح يعنى راه‌هاى فقه به صورت اجمال. | مراد ما از شرعى؛ يعنى هر آنچه از راه شرع ثابت شده و يا شرع آن را تأييد كرده باشد و اصول فقه در اصطلاح يعنى راه‌هاى فقه به صورت اجمال. | ||
| خط ۷۷: | خط ۵۹: | ||
از ديگر ويژگى‌هاى اين كتاب، اشاره به ديدگاه‌هاى اصولى بسيارى از علماى شيعه و سنى است كه از اين جهت براى كتاب ارزش و اعتبار والايى را ايجاد مى‌كند. | از ديگر ويژگى‌هاى اين كتاب، اشاره به ديدگاه‌هاى اصولى بسيارى از علماى شيعه و سنى است كه از اين جهت براى كتاب ارزش و اعتبار والايى را ايجاد مى‌كند. | ||
محقق حلى در اين كتاب در اكثر مسائل با رعايت اختصار، به طرح ديدگاه‌هاى اصولى ديگر علماى علم اصول و ادلۀ آنها و ردّ يا پذيرش آن همراه با دليل مى‌پردازد. | [[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] در اين كتاب در اكثر مسائل با رعايت اختصار، به طرح ديدگاه‌هاى اصولى ديگر علماى علم اصول و ادلۀ آنها و ردّ يا پذيرش آن همراه با دليل مى‌پردازد. | ||
== شرح و حاشيه بر كتاب == | == شرح و حاشيه بر كتاب == | ||
| خط ۸۴: | خط ۶۶: | ||
كتاب معارج الأصول بسيار مورد توجه علماى شيعه قرار گرفته و شرح‌ها و حواشى فراوانى بر آن نگاشته شده است؛ مانند: | كتاب معارج الأصول بسيار مورد توجه علماى شيعه قرار گرفته و شرح‌ها و حواشى فراوانى بر آن نگاشته شده است؛ مانند: | ||
#شرح معارج الأصول، نوشتۀ ميرزا بابا سبزوارى. | |||
#:نسخه‌اى از اين كتاب در كتابخانۀ مدرسۀ ملا محمدباقرسبزوارى در شهر مشهد مقدس موجود است. | |||
نسخه‌اى از اين كتاب در كتابخانۀ مدرسۀ ملا | #شرح معارج الأصول، نوشتۀ مير عبدالصمد حسينى، از احفاد مير سيد عليا همدانى حائرى عارف. | ||
#شرح معارج الأصول، نوشتۀ سيد أجلّ، مير فيض‌الله بن عبدالقاهر حسينى تفرشى (درگذشت 1025 هجرى قمرى). | |||
== سخن آقا بزرگ تهرانى == | == سخن آقا بزرگ تهرانى == | ||
آقا بزرگ تهرانى در كتاب ارزشمند الذريعه دربارۀ اين كتاب مى‌فرمايد: | [[آقا بزرگ تهرانى]] در كتاب ارزشمند [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعه]] دربارۀ اين كتاب مى‌فرمايد: | ||
«معارج الأصول متن مختصر في أصول الفقه للمحقق الحلي | «معارج الأصول متن مختصر في أصول الفقه للمحقق الحلي رحمه‌الله. هو كسائر تصانيفه مما عكف الأصحاب بالشرح و التعليق.» | ||
يعنى: كتاب معارج الأصول نوشتۀ محقق حلى است. اين كتاب متنى مختصر در علم اصول فقه است و مانند ديگر تأليفات ايشان بسيار مورد توجه علماى اصحاب قرار گرفته و شرح‌ها و حواشى فراوانى بر آن نگاشته شده است.» | يعنى: كتاب معارج الأصول نوشتۀ [[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] است. اين كتاب متنى مختصر در علم اصول فقه است و مانند ديگر تأليفات ايشان بسيار مورد توجه علماى اصحاب قرار گرفته و شرح‌ها و حواشى فراوانى بر آن نگاشته شده است.» | ||
== نسخه‌هاى خطى == | == نسخه‌هاى خطى == | ||
#نسخه‌اى در كتابخانۀ عمومى آیت‌الله حكيم در نجف اشرف كه تاريخ نگارش آن 1117 هجرى قمرى و به خط محمد مقيم نگاشته شده است. | |||
#نسخه‌اى در كتابخانۀ کاشف‌الغطاء در نجف اشرف. | |||
#:اين نسخه به خط احمد بن يوسف نگاشته شده و بر روى آن علامت تملك آیت‌الله کاشف‌الغطاء و فرزندان ايشان يكى پس از ديگرى موجود است. | |||
#نسخه‌اى در كتابخانۀ مدرسۀ فيضيه در شهر مقدس قم. | |||
اين نسخه به خط احمد بن يوسف نگاشته شده و بر روى آن علامت تملك | |||
تاريخ نگارش اين نسخه 1243 هجرى قمرى است و در شهر اصفهان، به خط ابوالقاسم ابن احمد حسينى نگاشته شده است. | تاريخ نگارش اين نسخه 1243 هجرى قمرى است و در شهر اصفهان، به خط ابوالقاسم ابن احمد حسينى نگاشته شده است. | ||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
| خط ۱۴۰: | خط ۹۹: | ||
[[رده:اصول فقه (آثارکلی)]] | [[رده:اصول فقه (آثارکلی)]] | ||
[[رده:اصول فقه شیعه]] | [[رده:اصول فقه شیعه]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۷ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۲۹
| معارج الأصول (طبع قدیم) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | حلی، جعفر بن حسن (نویسنده) رضوی کشمیری، محمد حسین بن علی نقی (مصحح) |
| ناشر | مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام لإحیاء التراث |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1403 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | اصول فقه شیعه - قرن 7ق. |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 158/7 /م3م6 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
معارج الأصول، تألیف محقق حلى، شيخ نجم‌الدين، ابوالقاسم، جعفر بن حسن بن يحيى بن سعيد هذلى (602 - 676 هجرى قمرى)، از چهره‌هاى درخشان علماى شيعه در قرن هفتم هجرى است.
مؤلف در اين كتاب به شرح و بررسى قواعد اصول فقه مى‌پردازد.
اين كتاب يك دورۀ كامل از مهم‌ترين مباحث اصولى مطرح در عصر مؤلف است. وى در اين كتاب به مباحث مبادى تصورى، خطاب و اقسام آن، حقيقت و مجاز، احكام حروف، اوامر و نواهى، عموم و خصوص، مباحث الفاظ، استثناء، مجمل و مبين، اجماع، خبر واحد، تعادل و تراجيح، نسخ، اجتهاد و تقليد، استصحاب و ديگر مباحث مهم علم اصول پرداخته است.
اهميت
كتاب «معارج الأصول» يكى از ارزشمندترين منابع اصولى شيعه در قرن هفتم است.
اين كتاب با توجه به مقام علمى و شامخ محقق حلى، از همان زمان نگارش، بسيار مورد توجه علما و فقهاى شيعه قرار گرفت و تا كنون شرح‌ها و تعليقه‌هاى فراوانى بر آن نگاشته شده است. كتاب معارج الأصول اثرى گرانبها براى دست‌يابى به ديدگاه‌هاى اصولى محقق حلى و پيشرفت علم اصول در قرن هفتم هجرى است.
انگيزۀ نگارش
محقق حلى در مقدمۀ كتاب، انگيزۀ خود را از نگارش كتاب اين گونه بيان مى‌فرمايد:
«فإنه تكرر من جماعة من الأصحاب - أيّدهم اللّٰه بعصمته و شملهم بعام رحمته - التماس مختصرٍ في الأصول، مشتمل على المهم من مطالبه، غير بالغ في الإطالة إلى حد يصعب على طالبه، فأجبتهم إلى ذلك مقتصراً على ما لا بد من الاعتناء به، غير متطاول إلى إطالة مسائله.»
يعنى: بسيارى از علما - ايدهم اللّٰه - بارها از اينجانب درخواست نموده بودند تا رساله‌اى مختصر در علم اصول به نگارش درآورم كه شامل مباحث مهم علم اصول باشد و زياد هم طولانى نباشد كه درك آن براى علاقه‌مندان به فراگيرى علم اصول مشكل باشد. من نيز درخواست آنان را اجابت نمودم و اين كتاب را كه شامل مباحث لازم و ضرورى علم اصول است، به رشتۀ تحرير درآوردم بدون آنكه آن را زياد طولانى سازم.
گزارش محتوا
محقق حلى در آغاز كتاب به بيان معناى واژۀ اصل و فقه مى‌پردازد. وى مى‌فرمايد:اصل به چيزى مى‌گويند كه چيز ديگرى بر آن پايه‌گذارى شود و يا از آن منشعب گردد و فقه يعنى شناخت و درك مقصود گوينده و در اصطلاح فقها، مجموعۀ دانستنى‌هايى دربارۀ احكام شرعى كه از روى دليل و برهان باشد را گويند.
مراد ما از شرعى؛ يعنى هر آنچه از راه شرع ثابت شده و يا شرع آن را تأييد كرده باشد و اصول فقه در اصطلاح يعنى راه‌هاى فقه به صورت اجمال.
ويژگى
از ويژگى‌هاى اين كتاب استدلالى بودن آن است. مؤلف در اين كتاب استدلال‌هاى گوناگونى آورده و به پاسخ‌گويى به آنها مى‌پردازد.
از ديگر ويژگى‌هاى اين كتاب، اشاره به ديدگاه‌هاى اصولى بسيارى از علماى شيعه و سنى است كه از اين جهت براى كتاب ارزش و اعتبار والايى را ايجاد مى‌كند.
محقق حلى در اين كتاب در اكثر مسائل با رعايت اختصار، به طرح ديدگاه‌هاى اصولى ديگر علماى علم اصول و ادلۀ آنها و ردّ يا پذيرش آن همراه با دليل مى‌پردازد.
شرح و حاشيه بر كتاب
كتاب معارج الأصول بسيار مورد توجه علماى شيعه قرار گرفته و شرح‌ها و حواشى فراوانى بر آن نگاشته شده است؛ مانند:
- شرح معارج الأصول، نوشتۀ ميرزا بابا سبزوارى.
- نسخه‌اى از اين كتاب در كتابخانۀ مدرسۀ ملا محمدباقرسبزوارى در شهر مشهد مقدس موجود است.
- شرح معارج الأصول، نوشتۀ مير عبدالصمد حسينى، از احفاد مير سيد عليا همدانى حائرى عارف.
- شرح معارج الأصول، نوشتۀ سيد أجلّ، مير فيض‌الله بن عبدالقاهر حسينى تفرشى (درگذشت 1025 هجرى قمرى).
سخن آقا بزرگ تهرانى
آقا بزرگ تهرانى در كتاب ارزشمند الذريعه دربارۀ اين كتاب مى‌فرمايد:
«معارج الأصول متن مختصر في أصول الفقه للمحقق الحلي رحمه‌الله. هو كسائر تصانيفه مما عكف الأصحاب بالشرح و التعليق.»
يعنى: كتاب معارج الأصول نوشتۀ محقق حلى است. اين كتاب متنى مختصر در علم اصول فقه است و مانند ديگر تأليفات ايشان بسيار مورد توجه علماى اصحاب قرار گرفته و شرح‌ها و حواشى فراوانى بر آن نگاشته شده است.»
نسخه‌هاى خطى
- نسخه‌اى در كتابخانۀ عمومى آیت‌الله حكيم در نجف اشرف كه تاريخ نگارش آن 1117 هجرى قمرى و به خط محمد مقيم نگاشته شده است.
- نسخه‌اى در كتابخانۀ کاشف‌الغطاء در نجف اشرف.
- اين نسخه به خط احمد بن يوسف نگاشته شده و بر روى آن علامت تملك آیت‌الله کاشف‌الغطاء و فرزندان ايشان يكى پس از ديگرى موجود است.
- نسخه‌اى در كتابخانۀ مدرسۀ فيضيه در شهر مقدس قم.
تاريخ نگارش اين نسخه 1243 هجرى قمرى است و در شهر اصفهان، به خط ابوالقاسم ابن احمد حسينى نگاشته شده است.