۸۱٬۶۹۴
ویرایش
معادن الحكمة في مكاتيب الائمة عليهم‌السلام (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۹ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۸:۲۹
، ۱۹ فوریهٔ ۲۰۲۳جایگزینی متن - '==پانويس ==↵<references />↵↵↵رده:کتاب‌شناسی' به '==وابسته‌ها== {{وابسته‌ها}} رده:کتاب‌شناسی'
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '==پانويس ==↵<references />↵↵↵رده:کتاب‌شناسی' به '==وابسته‌ها== {{وابسته‌ها}} رده:کتاب‌شناسی') |
||
| (۲۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR16601J1.jpg | |||
| عنوان =معادن الحكمة في مكاتيب الائمة عليهم‌السلام | |||
| | | عنوان‌های دیگر = | ||
| پدیدآوران = | |||
[[علم‌الهدی، محمد بن محسن]] (نویسنده) | |||
| | |||
| | |||
[[احمدی میانجی، علی]] (حاشيه نويس) | [[احمدی میانجی، علی]] (حاشيه نويس) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره =BP 36/5 /ع8م6 | ||
| موضوع = | |||
ائمه اثناعشر - توقیعات | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
احادیث شیعه - قرن 11ق. | احادیث شیعه - قرن 11ق. | ||
علی بن | علی بن ابیطالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - نامه‌ها | ||
| ناشر = | |||
|ناشر | جماعة المدرسين في الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامي | ||
| مکان نشر =قم - ایران | |||
| سال نشر = 1377 ش | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE16601AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =2 | |||
| تعداد جلد =2 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =16601 | |||
| کتابخوان همراه نور =16601 | |||
| کد پدیدآور = | |||
== | | پس از = | ||
'''معادن الحكمة في مكاتيب الأئمة(ع)'''، تأليف [[علم‌الهدی، محمد بن محسن|علم‌الهدى محمّد بن محسن فيض كاشانى]] (1123ق)، اثرى است حديثى با ابتكار در موضوع، كه تا زمان نگارش آن، كتابى در اين موضوع منتشر نشده بود. | | پیش از = | ||
}} | |||
'''معادن الحكمة في مكاتيب الأئمة(ع)'''، تأليف [[علم‌الهدی، محمد بن محسن|علم‌الهدى محمّد بن محسن فيض كاشانى]] (1123ق)، اثرى است حديثى با ابتكار در موضوع، كه تا زمان نگارش آن، كتابى در اين موضوع منتشر نشده بود. نویسنده اين كتاب به جمع‌آورى نامه‌هاى ائمه(ع) به افراد مختلف پرداخته و در سال 1103ق، از تأليف آن فارغ شده است<ref>مقدمه، ص 110</ref>كتاب به زبان عربى در دو جلد به‌همراه تعليقات [[احمدی میانجی، علی|آيت‌الله احمدى ميانجى]] تأليف شده كه در برنامه، تنها جلد اول آن موجود است. | |||
== ساختار == | == ساختار == | ||
اين اثر، مشتمل بر سه قسمت است: مقدمه تحقيقى، متن اثر و تعليقات. بخش اول كتاب، مقدمه تحقيقى مفصلى به قلم [[مرعشی، سید شهاب‌الدین|آيت‌الله مرعشى نجفى]] است. پس از آن در متن اثر نامه‌هاى ائمه معصومين(ع) ذكر شده؛ بدين‌ترتيب كه در جلد اول، نامه‌هاى [[امام على(ع)]] و در جلد دوم، نامه ديگر معصومين(ع) ارائه شده است. تعليقات ميانجى نيز به‌صورت مجزا در كتاب ارائه شده است. | |||
اين اثر، مشتمل بر سه قسمت است: مقدمه تحقيقى، متن اثر و تعليقات. بخش اول كتاب، مقدمه تحقيقى مفصلى به قلم [[مرعشی، شهاب‌الدین|آيت‌الله مرعشى نجفى]] است. پس از آن در متن اثر نامه‌هاى ائمه معصومين(ع) ذكر شده؛ بدين‌ترتيب كه در جلد اول، نامه‌هاى [[امام على(ع)]] و در جلد دوم، نامه ديگر معصومين(ع) ارائه شده است. تعليقات ميانجى نيز به‌صورت مجزا در كتاب ارائه شده است. | |||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
مرحوم [[مرعشی، سید شهاب‌الدین|آيت‌الله مرعشى نجفى]]، در مقدمه مفصلى، زندگى‌نامه، علما و نوابغ از خاندان وى، اساتيد، شاگردان و آثار محمد بن مرتضى كاشانى را مورد بررسى قرار داده است<ref>مقدمه، ص 5 - 114</ref> | |||
مرحوم [[مرعشی، شهاب‌الدین|آيت‌الله مرعشى نجفى]]، در مقدمه مفصلى، زندگى‌نامه، علما و نوابغ از خاندان وى، اساتيد، شاگردان و آثار محمد بن مرتضى كاشانى را مورد بررسى قرار داده است<ref>مقدمه، ص 5 - 114</ref> | |||
جلد اول حاوى 89 نامه و برخى وصاياى [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين على(ع)]] است كه سه نام نخست از كتاب «رسائل الأئمة(ع)»، تأليف [[کلینی، محمد بن یعقوب|ثقةالاسلام كلينى]] و بقيه از منابع مختلف و بيشتر از «نهج‌البلاغة» نقل شده است. با اين تفاوت كه در «نهج‌البلاغة» سخنانى آورده شده است كه از نظر ادبى بليغ و فصيح و از منظر محتوا و معنا بيشتر اجتماعى و سياسى بوده‌اند. گويا مشاغل سياسى و اجتماعى [[شریف الرضی، محمد بن حسین|شريف رضى]] در اين انتخاب مؤثر بوده و ايشان در اين راه نيز مصالح مهم اجتماعى مسلمانان را لحاظ كرده است، اما علم‌الهدى كاشانى در «معادن الحكمة» بيشتر نامه‌هايى را ذكر كرده كه محتواى اعتقادى دارند و بلندتر و رساتر از همه، نامه چهارم است. بر همين مبنا، نامه [[امام على(ع)]] به ابوبكر نقل شده و در توضيح آن، خطبه بلند حضرت فاطمه زهرا(س) در مسجدالنبى و... روايت شده است، كه نظير چنين نامه‌هايى هرگز در «نهج‌البلاغة» نقل نشده است<ref>صحتى سردرودى، محمد</ref> | جلد اول حاوى 89 نامه و برخى وصاياى [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين على(ع)]] است كه سه نام نخست از كتاب «رسائل الأئمة(ع)»، تأليف [[کلینی، محمد بن یعقوب|ثقةالاسلام كلينى]] و بقيه از منابع مختلف و بيشتر از «نهج‌البلاغة» نقل شده است. با اين تفاوت كه در «نهج‌البلاغة» سخنانى آورده شده است كه از نظر ادبى بليغ و فصيح و از منظر محتوا و معنا بيشتر اجتماعى و سياسى بوده‌اند. گويا مشاغل سياسى و اجتماعى [[شریف الرضی، محمد بن حسین|شريف رضى]] در اين انتخاب مؤثر بوده و ايشان در اين راه نيز مصالح مهم اجتماعى مسلمانان را لحاظ كرده است، اما علم‌الهدى كاشانى در «معادن الحكمة» بيشتر نامه‌هايى را ذكر كرده كه محتواى اعتقادى دارند و بلندتر و رساتر از همه، نامه چهارم است. بر همين مبنا، نامه [[امام على(ع)]] به ابوبكر نقل شده و در توضيح آن، خطبه بلند حضرت فاطمه زهرا(س) در مسجدالنبى و... روايت شده است، كه نظير چنين نامه‌هايى هرگز در «نهج‌البلاغة» نقل نشده است<ref>صحتى سردرودى، محمد</ref> | ||
| خط ۵۹: | خط ۴۳: | ||
جلد دوم شامل 127 نامه و توقيع از امامان معصوم(ع) است كه به ترتيب هفت نامه از امام حسن مجتبى(ع)، هشت نامه از امام حسين(ع)، دو نامه و يك موعظه از امام زين‌العابدين(ع)، دو نامه از امام محمد باقر(ع)، هجده نامه از [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]]، نه نامه از امام كاظم(ع)، چهارده نامه از [[امام رضا(ع)]]، پنج نامه از امام جواد(ع)، نوزده نامه از امام هادى(ع)، 21 نامه از [[امام حسن عسکری(ع)]]، 22 نامه و توقيع از امام زمان(عج) ثبت شده است. | جلد دوم شامل 127 نامه و توقيع از امامان معصوم(ع) است كه به ترتيب هفت نامه از امام حسن مجتبى(ع)، هشت نامه از امام حسين(ع)، دو نامه و يك موعظه از امام زين‌العابدين(ع)، دو نامه از امام محمد باقر(ع)، هجده نامه از [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]]، نه نامه از امام كاظم(ع)، چهارده نامه از [[امام رضا(ع)]]، پنج نامه از امام جواد(ع)، نوزده نامه از امام هادى(ع)، 21 نامه از [[امام حسن عسکری(ع)]]، 22 نامه و توقيع از امام زمان(عج) ثبت شده است. | ||
البته مؤلف به صرف ترتيب و تنظيم نامه‌ها بسنده نكرده و گاهى متون مختلف را در نظر داشته و متن منابع را با هم مقايسه كرده و گاه چند متن را از يك نامه آورده است كه اين كار در بيشتر نامه‌ها ديده مى‌شود. در چند مورد هم در توضيح برخى نامه‌ها به‌صورت مفصل و ممتد و مفيد بحث كرده كه مباحث مطرح‌شده | البته مؤلف به صرف ترتيب و تنظيم نامه‌ها بسنده نكرده و گاهى متون مختلف را در نظر داشته و متن منابع را با هم مقايسه كرده و گاه چند متن را از يك نامه آورده است كه اين كار در بيشتر نامه‌ها ديده مى‌شود. در چند مورد هم در توضيح برخى نامه‌ها به‌صورت مفصل و ممتد و مفيد بحث كرده كه مباحث مطرح‌شده درباره صلح امام حسن(ع) در زير عناوين «إن قيل» و «إن قال»، «قُلنا»، گسترده‌تر از همه است<ref>همان</ref> | ||
ديدگاه علم‌الهدى در اين كتاب بيشتر به مباحث كلامى و تاريخى معطوف است. به همين دليل، در جلد اول از شرح نهج‌البلاغة [[ابن میثم، میثم بن علی|ابن ميثم بحرانى]] و ابن ابى‌الحديد معتزلى فراوان سود برده است. | ديدگاه علم‌الهدى در اين كتاب بيشتر به مباحث كلامى و تاريخى معطوف است. به همين دليل، در جلد اول از شرح نهج‌البلاغة [[ابن میثم، میثم بن علی|ابن ميثم بحرانى]] و ابن ابى‌الحديد معتزلى فراوان سود برده است. | ||
از لابه‌لاى مطالب «معادن الحكمة» پيداست كه گردآورنده آن به اهل‌بيت(ع) عشق مى‌ورزيد و از ستمگران به آل على با تمام وجود تبرا مى‌جست. نوشته‌هاى رسا و قاطع وى پس از نقل نامه 127 در اين باره خواندنى است. مؤلف معمولاً پس از نامه‌ها، آرا و عقايد خود را از زير عنوان «أقول» اظهار مى‌كند و گاه نيز مباحث مفصلى را از موضوعات مختلف به ميان مى‌آورد، مانند آنكه بحث مبسوطى را | از لابه‌لاى مطالب «معادن الحكمة» پيداست كه گردآورنده آن به اهل‌بيت(ع) عشق مى‌ورزيد و از ستمگران به آل على با تمام وجود تبرا مى‌جست. نوشته‌هاى رسا و قاطع وى پس از نقل نامه 127 در اين باره خواندنى است. مؤلف معمولاً پس از نامه‌ها، آرا و عقايد خود را از زير عنوان «أقول» اظهار مى‌كند و گاه نيز مباحث مفصلى را از موضوعات مختلف به ميان مى‌آورد، مانند آنكه بحث مبسوطى را درباره انواع استخاره در زير نامه 151 مطرح مى‌كند و نظرش هميشه معطوف به احاديث و اخبار است و سعى مى‌كند متن نامه‌ها را با نقل روايت‌هاى مشابه و قريب‌المعنى توضيح دهد و تفسير كند. | ||
علم‌الهدى در تدوين «معادن الحكمة» از منابع فراوانى سود برده و بيشتر از متون متقدم روايت كرده است، اما از فحواى سخنانى كه در صدر نامه 150 به هنگام نقل اسناد نامه گفته، پيداست كه برخلاف احتمال [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|شيخ آقابزرگ تهرانى]]، علم‌الهدى به كتاب «رسائل الأئمة(ع)» نوشته [[کلینی، محمد بن یعقوب|ثقةالاسلام كلينى]](ره) دسترسى نداشته و با واسطه از آن نقل كرده است. در جايى نيز ديده شد كه از كتاب [[الإختصاص]]، منسوب به [[شيخ مفيد]]، نامه‌اى را نقل كرده و از او با لقب «قوام الإيمان» نام برده است. | علم‌الهدى در تدوين «معادن الحكمة» از منابع فراوانى سود برده و بيشتر از متون متقدم روايت كرده است، اما از فحواى سخنانى كه در صدر نامه 150 به هنگام نقل اسناد نامه گفته، پيداست كه برخلاف احتمال [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|شيخ آقابزرگ تهرانى]]، علم‌الهدى به كتاب «رسائل الأئمة(ع)» نوشته [[کلینی، محمد بن یعقوب|ثقةالاسلام كلينى]](ره) دسترسى نداشته و با واسطه از آن نقل كرده است. در جايى نيز ديده شد كه از كتاب [[الإختصاص]]، منسوب به [[شيخ مفيد]]، نامه‌اى را نقل كرده و از او با لقب «قوام الإيمان» نام برده است. | ||
ناگفته نماند كه چند تن از دانشوران در تحقيق و تصحيح و استخراج و مقابله منابع و مصادر معادن الحكمة كار كرده‌اند كه نامشان در صفحه چهارم جلد اول ثبت شده است. مسانيد معادن الحكمة هم به قلم [[احمدی میانجی، علی|آيت‌الله احمدى ميانجى]] تدوين شده كه تحت عنوان «تعليقات على معادن الحكمة» به پيوست در آخر هر دو جلد كتاب آورده شده است و خوانندگان معادن الحكمة از اين تعليقات كه به‌صورت تفصيلى | ناگفته نماند كه چند تن از دانشوران در تحقيق و تصحيح و استخراج و مقابله منابع و مصادر معادن الحكمة كار كرده‌اند كه نامشان در صفحه چهارم جلد اول ثبت شده است. مسانيد معادن الحكمة هم به قلم [[احمدی میانجی، علی|آيت‌الله احمدى ميانجى]] تدوين شده كه تحت عنوان «تعليقات على معادن الحكمة» به پيوست در آخر هر دو جلد كتاب آورده شده است و خوانندگان معادن الحكمة از اين تعليقات كه به‌صورت تفصيلى تدارکديده شده و فوايد فراوانى دارد، هرگز بى‌نياز نيستند<ref>همان</ref> | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
| خط ۷۷: | خط ۶۱: | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
<references /> | <references/> | ||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == | ||
| خط ۸۴: | خط ۶۸: | ||
#صحتى سردرودى، محمّد، «درنگى در معادن الحكمة في مكاتيب الأئمة»، ميراث شهاب، سال پنجم، شماره دوم، مسلسل 16، تابستان 78، به نقل از كتابخانه اينترنتى تبيان. | #صحتى سردرودى، محمّد، «درنگى در معادن الحكمة في مكاتيب الأئمة»، ميراث شهاب، سال پنجم، شماره دوم، مسلسل 16، تابستان 78، به نقل از كتابخانه اينترنتى تبيان. | ||
== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||