مرافق الحج و الخدمات المدينة للحجاج في الأراضي المقدسة منذ السنة الثامنة من الهجرة حتى سقوط الخلافة العباسية
مرافق الحج والخدمات المدنیة للحجاج في الأراضی المقدسة منذ السنة الثامنة من الهجرة حتی سقوط الخلافة العباسیة اثر سلیمان عبدالغنی مالکی (معاصر)، کتابی است که چگونگی و روش خدمت‌رسانی به زائرین شهرهای مقدس مکه و مدینه در مقطع زمانی سال هشتم هجری تا انتهای حکومت عباسیان مورد بررسی قرار داده است.
| مرافق الحج و الخدمات المدينة للحجاج في الأراضي المقدسة منذ السنة الثامنة من الهجرة حتى سقوط الخلافة العباسية | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مالکي، سلیمان عبد الغني (نويسنده) |
| ناشر | المملکة العربیة السعودیة. ادارة الملک عبدالعزيز |
| مکان نشر | عربستان - ریاض |
| سال نشر | 1408ق - 1987م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /م7م2 248 DS |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
نویسنده در این بحث دشوار، فراتر از مطالب علمی، به بررسی امکانات و خدماتی پرداخته است که به حجاج ارائه می‌شده است. همچنین عوامل مختلفی که خلفا، شاهزادگان و سلاطین را وادار به توجه به این امکانات و ارائه چنین خدماتی به زائران کرده است را مورد مطالعه و واوکاوی قرار داده است[۱].
با توجه به ارتباط موضوع با زیارت اماکن مقدسه از دوران جاهلیت، نویسنده به ناچار به این موضوع نیز پرداخته و مباحث کتاب خویش را در چهار فصل، به شرح زیر، تقسیم نموده است:
فصل اول، به بحث پیرامون مکه و مدینه در عصر جاهلیت و اهمیت این دو شهری که در این دوران، نقش مهمی ایفا کرده‌اند، اختصاص یافته و به مهمترین خدماتی که در دوران جاهلیت در شهر مکه مکرمه، در اختیار زائرین قرار می‌گرفته، به ویژه سازمان‌دهی قصی بن کلاب که مهمترین آنها، آب دادن، اطعام نمودن و امور مربوط به زیارت می‌باشد، اشاره شده است. از آنجایی که مکه در دره‌ای غیرقابل کشت قرار گرفته و فاقد منابع آبی است، نویسنده به ناچار در مورد ساختار زمین‌شناسی مکه و نقش قریشیان و تلاش‌های شدیدی که در جستجوی منابع آبی برای تأمین آب خود و حجاج انجام داده‌اند را توضیح داده است[۲].
در ادامه، از جنبه اقتصادی و اهمیت آن و نقش قریشیان در احیای بازارهای مختلف برای تأمین مواد غذایی خود و زائران مکه، صحبت شده است. همچنین با توجه به موقعیت شهر مدنیه، از جنبه جغرافیایی، به بررسی این شهر پرداخته، سپس نقش زراعی و اقتصادی آن را در عصر جاهلی توضیح داده و نیز تجارت داخلی و خارجی مدینه را مطرح شده است [۳].
در فصل دوم، به بحث پیرامون امکانات حج در مکه و معرفی اماکن و خدماتی که به زائران ارائه می‌گردد، پرداخته شده است. مهمترین اين خىمات همواره تهیه آب برای حجاج در موسم حج از چاه‌ها و چشمه‌ها بوده است[۴].
فصل سوم به صحبت در مورد اماکن انجام مناسک حج و نقش ساکنان مکه در تأمین اسکان زائران آنجا در ایام انجام مناسک، اختصاص یافته است[۵].
در فصل چهارم به بحث در مورد امکانات و خدماتی چون آب، مسکن و غذا که به زائران مدینه در اثنای زیارت داده می‌شود پرداخته شده است[۶].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه کتاب.