محافل المؤمنين في ذيل مجالس المؤمنين: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'المومنین' به 'المؤمنین'
جز (جایگزینی متن - 'هـ.ش' به 'ش ')
جز (جایگزینی متن - 'المومنین' به 'المؤمنین')
 
(۱۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات کتاب
{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR18170J1.jpg
| تصویر =NUR18170J1.jpg
| عنوان =محافل المومنین فی ذیل مجالس المومنین
| عنوان =محافل المؤمنین فی ذیل مجالس المؤمنین
| عنوان‌های دیگر =مجالس المؤمنين
| عنوان‌های دیگر =مجالس المؤمنين
| پدیدآوران =  
| پدیدآوران =  
[[عرب‌پور، ابراهیم]] (محقق)
[[عرب‌پور، ابراهیم]] (محقق)


[[شوشتری، نورالله بن شریف‌ الدین]] (نويسنده)
[[شوشتری، سید نورالله بن شریف‌الدین]] (نویسنده)


[[حسینی عاملی قزوینی، محمد شفیع بن بهاء الدین]] (نويسنده)
[[حسینی عاملی قزوینی، محمد شفیع بن بهاءالدین]] (نویسنده)


[[جغتایی، منصور]] (محقق)
[[جغتایی، منصور]] (محقق)
خط ۱۷: خط ۱۶:
شیعه - تاریخ
شیعه - تاریخ


شیعه - دفاعیه‎ها و ردیه‎ها
شیعه - دفاعیه‌ها و ردیه‌ها


شیعه - سرگذشت‌نامه
شیعه - سرگذشت‌نامه
خط ۲۳: خط ۲۲:
آستان قدس رضوی، بنياد پژوهشهای اسلامى
آستان قدس رضوی، بنياد پژوهشهای اسلامى
| مکان نشر =مشهد مقدس - ایران
| مکان نشر =مشهد مقدس - ایران
| سال نشر = 1383 ش
| سال نشر = 1383 ش  


| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE18170AUTOMATIONCODE
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE18170AUTOMATIONCODE
| چاپ =1
| چاپ =1
| شابک =964-444-458-2
| شابک =964-444-458-2
| تعداد جلد =1
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =19644
| کتابخانۀ دیجیتال نور =18170
| کتابخوان همراه نور =18170
| کد پدیدآور =
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پس از =
| پیش از =
| پیش از =
}}
}}
{{کاربردهای دیگر| مجالس (ابهام زدایی)}}






'''محافل المؤمنين في ذيل مجالس المؤمنين''' اثر فارسى [[حسینی عاملی قزوینی، محمدشفیع|محمد شفيع حسينى عاملى]]، ذيلى است بر كتاب «مجالس المؤمنين» [[شوشتری، نورالله بن شریف‌الدین|قاضى نوراللّه شوشترى]]، كه مؤلف آن را به سال 1190ق، در زمان دولت كريم خان زند تأليف كرده است.اين اثر با تصحيح و تحقيق ابراهيم عرب‌پور و منصور جغتايى منتشر شده است.
'''محافل المؤمنين في ذيل مجالس المؤمنين''' اثر فارسى [[حسینی عاملی قزوینی، محمدشفیع|محمد شفيع حسينى عاملى]]، ذيلى است بر كتاب «مجالس المؤمنين» [[شوشتری، سید نورالله بن شریف‌الدین|قاضى نوراللّه شوشترى]]، كه مؤلف آن را به سال 1190ق، در زمان دولت كريم خان زند تأليف كرده است.اين اثر با تصحيح و تحقيق ابراهيم عرب‌پور و منصور جغتايى منتشر شده است.


نويسنده هدف از تأليف اين اثر را تحقيق حالات مؤمنين و كسانى كه در طريق ترويج دين مبين اسلام و سنت پيامبر(ص) سعى نموده‌اند، ذكر كرده است<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/19644/2/97 متن كتاب، ص97]</ref>
نویسنده هدف از تأليف اين اثر را تحقيق حالات مؤمنين و كسانى كه در طريق ترويج دين مبين اسلام و سنت پيامبر(ص) سعى نموده‌اند، ذكر كرده است<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/19644/2/97 متن كتاب، ص97]</ref>


== ساختار ==
== ساختار ==
كتاب با مقدمه مصححان آغاز شده است. مطالب اثر نيز دربردارنده ديباچه در سبب تأليف كتاب و غرض مؤلّف، افتتاح در بيان غيبت و ظهور حضرت صاحب الامر(عج) و به دنبال آن، تراجم پادشاهان صفويه و افشاريه تا كريم خان زند و امرا و صدور آنان و احوال قطب شاهيان دكن و عادل شاهيان بيجاپور و بعضى از سلاطين تيمورى هند و شاعران، خوشنويسان، علما و بزرگان شيعه، بدون ترتيب زمانى يا الفبايى است.
كتاب با مقدمه مصححان آغاز شده است. مطالب اثر نيز دربردارنده ديباچه در سبب تأليف كتاب و غرض مؤلّف، افتتاح در بيان غيبت و ظهور حضرت صاحب الامر(عج) و به دنبال آن، تراجم پادشاهان صفويه و افشاريه تا كريم خان زند و امرا و صدور آنان و احوال قطب شاهيان دكن و عادل شاهيان بيجاپور و بعضى از سلاطين تيمورى هند و شاعران، خوشنويسان، علما و بزرگان شيعه، بدون ترتيب زمانى يا الفبايى است.


اين كتاب بر همان روش و اسلوب «مجالس المؤمنين» [[شوشتری، نورالله بن شریف‌الدین|قاضى نوراللّه شوشترى]] تأليف شده است. مؤلّف نام شمارى از بزرگان شيعه را كه از كتاب «مجالس المؤمنين» فوت شده و يا همزمان قاضى و يا بعد از او زيسته‌اند، در اين كتاب ياد كرده است<ref>[[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/19644/1/25|مقدمه مصحّحان، ص بيست‌وپنج]]</ref>
اين كتاب بر همان روش و اسلوب «مجالس المؤمنين» [[شوشتری، سید نورالله بن شریف‌الدین|قاضى نوراللّه شوشترى]] تأليف شده است. مؤلّف نام شمارى از بزرگان شيعه را كه از كتاب «مجالس المؤمنين» فوت شده و يا همزمان قاضى و يا بعد از او زيسته‌اند، در اين كتاب ياد كرده است<ref>[[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/19644/1/25|مقدمه مصحّحان، ص بيست‌وپنج]]</ref>


به گفته استاد گلچين معانى، مؤلّف نيمى از مطالب كتاب را از «مجالس المؤمنين» و نيم ديگر آن را از «تاريخ عالم‌آراى عباسى» گرفته است. اين ادّعاى استاد گلچين معانى تا حدودى درست است؛ زيرا در برخى موارد مؤلّف محافل چندين صفحه پى‌درپى را از «مجالس المؤمنين» يا از «عالم‌آراى عباسى» گرفته است كه مصححان در تعليقات و پانوشت‌ها، به پاره‌اى از آن‌ها اشاره كرده‌اند<ref>[[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/19644/1/26|همان، ص بيست‌وشش]]</ref>
به گفته استاد گلچين معانى، مؤلّف نيمى از مطالب كتاب را از «مجالس المؤمنين» و نيم ديگر آن را از «تاريخ عالم‌آراى عباسى» گرفته است. اين ادّعاى استاد گلچين معانى تا حدودى درست است؛ زيرا در برخى موارد مؤلّف محافل چندين صفحه پى‌درپى را از «مجالس المؤمنين» يا از «عالم‌آراى عباسى» گرفته است كه مصححان در تعليقات و پانوشت‌ها، به پاره‌اى از آن‌ها اشاره كرده‌اند<ref>[[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/19644/1/26|همان، ص بيست‌وشش]]</ref>
خط ۵۳: خط ۵۲:


== گزارش محتوا ==
== گزارش محتوا ==
در مقدمه مصححان، ابتدا به زندگانى مؤلف، خاندان و آثار وى نگاهى شده و در ادامه مباحثى در اهميت كتاب و مآخذ آن، معرفى نسخه و شيوه تصحيح آن مطرح شده است<ref>[[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/19644/1/15|مقدمه، ص پانزده]]</ref>
در مقدمه مصححان، ابتدا به زندگانى مؤلف، خاندان و آثار وى نگاهى شده و در ادامه مباحثى در اهميت كتاب و مآخذ آن، معرفى نسخه و شيوه تصحيح آن مطرح شده است<ref>[[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/19644/1/15|مقدمه، ص پانزده]]</ref>


خط ۷۳: خط ۷۰:
الف- مؤلّف، شرح‌حال و نام و نشان مير سيد احمد حسينى مشهدى را با ميرزا محمّد فرزند ميرزا اشرف- كه هردو خوشنويس بودند- به‌هم آميخته است. با توجّه به اين‌كه مصنّف، مطالب مندرج در ذيل شرح‌حال سيد احمد را عيناً از «عالم آراى عبّاسى» نقل كرده است، بااطمينان مى‌توان اين به‌هم آميختگى را براساس تاريخ عالم آراى عبّاسى تصحيح كرد<ref>[[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/19644/1/29|همان، ص بيست‌ونه]]</ref>
الف- مؤلّف، شرح‌حال و نام و نشان مير سيد احمد حسينى مشهدى را با ميرزا محمّد فرزند ميرزا اشرف- كه هردو خوشنويس بودند- به‌هم آميخته است. با توجّه به اين‌كه مصنّف، مطالب مندرج در ذيل شرح‌حال سيد احمد را عيناً از «عالم آراى عبّاسى» نقل كرده است، بااطمينان مى‌توان اين به‌هم آميختگى را براساس تاريخ عالم آراى عبّاسى تصحيح كرد<ref>[[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/19644/1/29|همان، ص بيست‌ونه]]</ref>


ب- يكى ديگر از اشتباه‌هاى مصنّف اين است كه ميان «والهى قمى» و مولانا «ملك قمى» خلط كرده است. او تأليف كتاب گلزار ابراهيم را كه به نام ابراهيم عادلشاه بيجاپورى تسميه شده و با شركت ملك قمى و ظهورى ترشيزى انجام يافته، به ظهورى و مير والهى نسبت داده و شرح‌حال ملك قمى را در ذيل والهى قمى آورده است. مولانا ظهورى ترشيزى پدر زن ملك قمى است كه هر دو در دربار ابراهيم عادلشاه مى‌زيسته‌اند و كتاب گلزار ابراهيم يا نورس را به رشته نظم كشيده و از آن پادشاه صله دريافت داشته‌اند. امّا والهى قمى اصلاً به هندوستان نرفته است. او از سادات قم و از شاعران معاصر شاه طهماسب و هجوسرا بوده است<ref>[[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/19644/1/29|همان]]</ref>
ب- يكى ديگر از اشتباه‌هاى مصنّف اين است كه ميان «والهى قمى» و مولانا «ملك قمى» خلط كرده است. او تأليف كتاب گلزار ابراهيم را كه به نام ابراهيم عادلشاه بيجاپورى تسميه شده و با شركت ملك قمى و ظهورى ترشيزى انجام يافته، به ظهورى و مير والهى نسبت داده و شرح‌حال ملك قمى را در ذيل والهى قمی‌آورده است. مولانا ظهورى ترشيزى پدر زن ملك قمى است كه هر دو در دربار ابراهيم عادلشاه مى‌زيسته‌اند و كتاب گلزار ابراهيم يا نورس را به رشته نظم كشيده و از آن پادشاه صله دريافت داشته‌اند. امّا والهى قمى اصلاً به هندوستان نرفته است. او از سادات قم و از شاعران معاصر شاه طهماسب و هجوسرا بوده است<ref>[[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/19644/1/29|همان]]</ref>


مصنّف در ترجمه مير محمّد فرزند مير شمس الدّين على از سادات بنى المختار دچار اشتباه شده است. وى او را از سادات كتكن دانسته و گفته است: «مير سيد محمّد از سادات كتكن من اعمال سبزوار است» درحالى‌كه كتكن (كدكن) در گذشته از توابع نيشابور بوده و اكنون از توابع تربت حيدريه است. مير محمّد مذكور از اهالى كسكن سبزوار است نه كتكن و علاوه بر اين، مؤلّف مطالب را عيناً از «عالم‌آراى» عباسى نقل كرده است و در آن‌جا كسكن آمده است<ref>[[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/19644/1/30|همان، ص سى]]</ref>
مصنّف در ترجمه مير محمّد فرزند مير شمس الدّين على از سادات بنى المختار دچار اشتباه شده است. وى او را از سادات كتكن دانسته و گفته است: «مير سيد محمّد از سادات كتكن من اعمال سبزوار است» درحالى‌كه كتكن (كدكن) در گذشته از توابع نيشابور بوده و اكنون از توابع تربت حيدريه است. مير محمّد مذكور از اهالى كسكن سبزوار است نه كتكن و علاوه بر اين، مؤلّف مطالب را عيناً از «عالم‌آراى» عباسى نقل كرده است و در آن‌جا كسكن آمده است<ref>[[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/19644/1/30|همان، ص سى]]</ref>
خط ۷۹: خط ۷۶:
يكى ديگر از اشتباه‌هاى مؤلّف در اين كتاب آن است كه ترجمه مير كلان استرآبادى را ذيل عنوان مير عبدالحسين استرآبادى ذكر كرده است<ref>[[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/19644/1/30|همان]]</ref>
يكى ديگر از اشتباه‌هاى مؤلّف در اين كتاب آن است كه ترجمه مير كلان استرآبادى را ذيل عنوان مير عبدالحسين استرآبادى ذكر كرده است<ref>[[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/19644/1/30|همان]]</ref>


امّا مؤلّف در شيعه‌شناسى دچار اشتباه شده است. او جلال‌الدّين اكبر شاه را در اين كتاب جزو پادشاهان شيعه به شمار آورده است، درحالى‌كه به گواهى همه مآخذ، وى نخست سنّى مذهب بود و سپس در ايام سلطنت خود آيينى را به نام «دين الهى اكبر شاهى» ارائه داد. البتّه اكبر در اطراف خود گروهى از مردان لايق و ممتاز را از هر فرقه و نژاد گرد آورده بود كه همه خود را وقف او كرده بودند. مردان لايقى از شيعيان نيز در خدمت او بودند. امّا هر جا لازم بود دستور قتل شيعيان را صادر مى‌كرد. از جمله براى خواباندن فتنه و سركشى‌هاى مخالفان، دستور قتل مرد لايقى چون بيرم خان را صادر كرد<ref>[[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/19644/1/33|همان، ص سى‌وسه]]</ref>
امّا مؤلّف در شيعه‌شناسى دچار اشتباه شده است. او جلال‌الدّين اكبر شاه را در اين كتاب جزو پادشاهان شيعه به شمار آورده است، درحالى‌كه به گواهى همه مآخذ، وى نخست سنّى مذهب بود و سپس در ايام سلطنت خود آيينى را به نام «دين الهى اكبر شاهى» ارائه داد. البتّه اكبر در اطراف خود گروهى از مردان لايق و ممتاز را از هر فرقه و نژاد گرد آورده بود كه همه خود را وقف او كرده بودند. مردان لايقى از شیعیان نيز در خدمت او بودند. امّا هر جا لازم بود دستور قتل شیعیان را صادر مى‌كرد. از جمله براى خواباندن فتنه و سركشى‌هاى مخالفان، دستور قتل مرد لايقى چون بيرم خان را صادر كرد<ref>[[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/19644/1/33|همان، ص سى‌وسه]]</ref>


از ديگر كسانى كه مؤلّف او را شيعه شناسانده اورنگ زيب است. حكايتى كه مؤلّف دليل بر تشيع او دانسته است، مأخذ معتبرى ندارد، وانگهى همه مآخذ دلالت بر آن دارد كه اورنگ زيب سنّى متعصّب و متصلّب بوده است و شمار زيادى از شيعيان به دستور او به قتل رسيده‌اند<ref>[[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/19644/1/34|همان، ص سى‌وچهار]]</ref>
از ديگر كسانى كه مؤلّف او را شيعه شناسانده اورنگ زيب است. حكايتى كه مؤلّف دليل بر تشيع او دانسته است، مأخذ معتبرى ندارد، وانگهى همه مآخذ دلالت بر آن دارد كه اورنگ زيب سنّى متعصّب و متصلّب بوده است و شمار زيادى از شیعیان به دستور او به قتل رسيده‌اند<ref>[[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/19644/1/34|همان، ص سى‌وچهار]]</ref>


== وضعيت كتاب ==
== وضعيت كتاب ==
خط ۹۰: خط ۸۷:
در پاورقى‌ها علاوه بر ذكر منابع، توضيحات مفصلى پيرامون برخى از كلمات و عبارات متن داده شده است.
در پاورقى‌ها علاوه بر ذكر منابع، توضيحات مفصلى پيرامون برخى از كلمات و عبارات متن داده شده است.
==پانويس ==
==پانويس ==
<references />
<references/>
== منابع مقاله ==
== منابع مقاله ==


خط ۹۶: خط ۹۳:
مقدمه و متن كتاب.
مقدمه و متن كتاب.


==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}