مجمع الفوائد في شرح الفرائد

    از ویکی‌نور
    ‏مجمع الفوائد في شرح الفرائد
    مجمع الفوائد في شرح الفرائد
    پدیدآورانموسوي تهراني، رسول (شارح)

    جمعي از شاگردان حضرت استاد (مقرر و محقق)

    [[انصاری، مرتضی بن محمدامین ]] (نويسنده)

    موسسه آيت الله العظمي بروجردي قدس سره (مقرر و محقق)

    موسوي تهراني، رسول (مصحح)
    عنوان‌های دیگرفرائد الاصول. شرح تقريرات درس رسائل استاد موسوي تهراني (مد ظله العالي) با تصحيح معظم له
    ناشرطبا؛ مؤسسة آية الله العظمي البروجردي.
    مکان نشرايران - قم
    سال نشرمجلد1: 1383ش ,

    مجلد2: 1390ش,

    مجلد3: 1392ش,

    مجلد4: 1392ش,

    مجلد5: 1393ش,

    مجلد6: 1395ش,

    مجلد9: 1394ش,

    مجلد10: 1395ش,
    شابک964-06-4546
    موضوعاصول فقه شيعه انصاري، مرتضي بن محمد امين، 1214 - 1281ق. فرائد الاصول ‏-‏ نقد و تفسير
    زبانعربي فارسي
    تعداد جلد10
    کد کنگره
    ‏‏BP‎‏ ‎‏159‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏8‎‏ ‎‏ف‎‏402187*

    مجمع الفوائد في شرح الفرائد، شرح بر کتاب «فرائد الأصول» یا رسائل شیخ انصاری (متوفی 1214ق)، تقریرات دروس استاد موسوی تهرانی است که به کوشش جمعی از شاگردان وی نگارش و در چهار جلد تنظیم و منتشر شده است. تصحیح این اثر نیز به قلم خود اوست.

    کتاب با مقدمه‎ای در معرفی و تبیین جایگاه علم اصول فقه و موضوع اجتهاد از دیدگاه شیعه و اهل سنت آغاز شده است. سپس جایگاه بلند فرائد الأصول در نوآوری‎های شیخ انصاری بحث شده است: «شیخ برای نخستین بار برجسته‎ترین، کامل‎ترین و محققانه‎ترین اثر عمیق را از خود، در همین نوشته به یادگار گذاشته است؛ کتابی حاوی همه مباحث در استنباط فقه شیعه و عاری از همه مطالب بی‎ارتباط با آن»[۱]‎.

    نویسنده در ادامه مقدمه لازم دیده است که به شرح حال مختصری از 21 تن از مشاهیر مکتب اصولی شیخ، همچون میرزای شیرازی، آخوند خراسانی و امام خمینی(ره) اشاره کند[۲]‎. سپس نگاهی گذرا به زندگانی استاد موسوی تهرانی داشته و تحت عنوان ویژگی‎های درس رسائل وی می‎نویسد: «در میان فرزانگانی که در سال‎های اخیر، در زمینه تدریس کتاب ارزشمند یادشده، چهره ماندگار و پرآوازه‎ای داشته‎اند، استاد موسوی تهرانی از فروغ و درخشش ویژه‎ای برخوردارند»[۳]‎.

    ازآنجاکه کتاب رسائل از دقت، متانت و پیچیدگی خاصی برخوردار است و درعین‎حال، به‎عنوان یکی از کتب درسی، در سطوح عالی حوزه تدریس می‎شود، از عصر شیخ به این‎سو، شروح و حواشی زیادی بر آن نوشته شده که شرح موسوی تهرانی از آن جمله است.

    شارح از بیانی شیوا، آسان و روان برخوردار است که همواره با ذکر نکاتی ارزنده همراه است؛ به همین جهت وی دشوارترین مطالب کتاب را به‎گونه‎ای آسان و ساده مطرح می‎کنند؛ به‎گونه‎ای که حقیقتاً هیچ نکته نگفته‎ای باقی نمی‎ماند[۴]‎.

    تحقیق و تتبع فراوان در مطالب درسی و مسائل جانبی آن، از ویژگی‎های حائز اهمیت حوزه درسی شارح است. وی در برخورد با مطالب علمی، بسیار موشکافانه و تحقیقی عمل می‎کند و در این محفل، مسائل مورد تحلیل و بررسی عمیقی قرار می‎گیرد؛ به‎گونه‎ای که در بسیاری از اوقات، جنبه درس خارج اصول پیدا می‎کند. توجه به جنبه کاربردی مباحث اصولی و تطبیق قواعد آن با مثال‎های متنوع فقهی تسلط و اشراف کامل بر عبارات کتاب و همت در تصحیح ادبی آن‎ها در موارد لزوم، تقسیم‎بندی مطالب و عناوین درسی، ایجاد انگیزه و فراهم آوردن زمینه‎های لازم برای تحقیق و پژوهش و وادار کردن شاگردان بدین امر مهم، ذکر منابع و مآخذ اقوال و دقت تحسین‎برانگیز در نقل آن‎ها، بیان سیر تاریخ مباحث و ایجاد پیوند منطقی میان مطالب علمی و عبارات کتاب، توجه به ادله و مبانی پنهان در پس اقوال و تقید به تدریس کتاب از آغاز تا پایان آن، از دیگر ویژگی‎های برجسته درس شارح است[۵]‎.

    ویژگی‎ها و امتیازات شرح

    1. مکتوب شدن دروس ضبط‎شده؛
    2. استخراج مصادر؛
    3. تقریر و تدوین: در این مرحله، صرفاً به تبدیل گفتار به نوشتار اکتفا نشده، بلکه مطالب تکراری که مجلس درس اقتضای آن را دارد، به‎گونه‎ای به هم آمیخته شده تا هیچ نکته‎ای از دست نرود. همچنین در برخی موارد، توضیح کامل‎تری به‎‎منظور غنی‎تر شدن بحث ارائه شده است؛
    4. در ابتدای هر بحث، بخش کوتاهی تحت عنوان «اشاره» قرار داده شده که بیانگر نتیجه پیشین و موضوع مورد نظر در بحث حاضر است تا قبل از ورود، جایگاه بحث روشن شود؛
    5. تطبیق متن: در این قسمت کوشش شده تا ترجمه‎ای نسبتاً آزاد و درعین‎حال، با رعایت ساختار زبان عربی ارائه گردد؛
    6. تا جایی که امکان داشته عبارات علما در پاورقی نقل شده تا دسترسی به اصل کلمات آسان‎تر باشد؛
    7. ویرایش نهایی: در این مرحله تلاش شده تا اصطلاحات تخصصی علم فقه و اصول که - اذهان با آن‎ها مأنوس می‎باشند - ‎به همان صورت حفظ شوند[۶]‎.

    فهرست مطالب هر جلد در ابتدا یا انتهای آن و فهارس آیات، روایات و منابع تحقیق در انتهای جلد چهارم ذکر شده است.

    پانویس

    1. ر.ک: مقدمه جلد اول، ص94-93
    2. ر.ک: همان، ص105-101
    3. ر.ک: همان، ص112
    4. ر.ک: همان، ص112
    5. ر.ک: همان، ص113
    6. ر.ک: مقدمه جلد دوم، ص13-12

    منابع مقاله

    مقدمه و متن کتاب.

    وابسته‌ها