۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'فضل الله' به 'فضلالله') |
جز (جایگزینی متن - 'در باره' به 'درباره') |
||
خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
== معرفى اجمالى == | == معرفى اجمالى == | ||
'''مجمع التواريخ السلطانية (قسمت خلفاى علويه)'''، سه بخش سودمند از تواريخ عمومى جهان، نوشتهشده در قرن هشتم و نهم هجرى قمرى، به نامهاى «زبدة التواريخ» ابوالقاسم كاشانى و «[[جامع التواريخ]]» [[رشیدالدین فضلالله|رشيدالدين فضلالله همدانى]] و «مجمع التواريخ السلطانية» [[حافظ ابرو، عبدالله بن لطفالله|حافظ ابرو]]، | '''مجمع التواريخ السلطانية (قسمت خلفاى علويه)'''، سه بخش سودمند از تواريخ عمومى جهان، نوشتهشده در قرن هشتم و نهم هجرى قمرى، به نامهاى «زبدة التواريخ» ابوالقاسم كاشانى و «[[جامع التواريخ]]» [[رشیدالدین فضلالله|رشيدالدين فضلالله همدانى]] و «مجمع التواريخ السلطانية» [[حافظ ابرو، عبدالله بن لطفالله|حافظ ابرو]]، درباره تاريخ اسماعيليان است كه جناب آقاى محمد مدرسى (زنجانى) آن را از سه كتاب مذكور جمع كرده و در يك اثر منتشر ساخته است. | ||
نام كامل كتاب به اين صورت است: «مجمع التواريخ السلطانية (قسمت خلفاى علويه مغرب و مصر و نزاريان و رفيقان از تاريخ [[حافظ ابرو، عبدالله بن لطفالله|حافظ ابرو]]، با مطالب اضافى همين بخش از [[جامع التواريخ]] [[رشیدالدین فضلالله|رشيدالدين فضلالله همدانى]] و زبدة التواريخ ابوالقاسم كاشانى)». | نام كامل كتاب به اين صورت است: «مجمع التواريخ السلطانية (قسمت خلفاى علويه مغرب و مصر و نزاريان و رفيقان از تاريخ [[حافظ ابرو، عبدالله بن لطفالله|حافظ ابرو]]، با مطالب اضافى همين بخش از [[جامع التواريخ]] [[رشیدالدین فضلالله|رشيدالدين فضلالله همدانى]] و زبدة التواريخ ابوالقاسم كاشانى)». | ||
خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
كتاب حاضر، از مقدمه مصحح ( | كتاب حاضر، از مقدمه مصحح (درباره مجموعه حاضر، سرگذشت [[حافظ ابرو، عبدالله بن لطفالله|حافظ ابرو]]، ابوالقاسم كاشانى و خواجه [[رشیدالدین فضلالله|رشيدالدين فضلالله همدانى]] و خدمات فرهنگى او و وقفنامه ربع رشيدى) و متن كتاب (شامل: 1. خلفاى علويه و ائمه مهديه مغرب و مصر؛ 2. نزاريان و داعيان ايشان) تشكيل شده است. زبان و ادبيات اين اثر، زبان فارسى قديمى همراه با بسيارى از عبارات عربى (بدون ترجمه) و بسيارى از تعابير مشكل فارسى است كه براى نسل حاضر چندان آسان و خوشخوان نيست. | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
در اين كتاب، توضيحاتى | در اين كتاب، توضيحاتى درباره خلفاى متعددى به اين ترتيب ذكر شده است: | ||
الف)- خلفاى علويه و ائمه مهديه مغرب و مصر، شامل: 1. القائمبأمرالله؛ 2. المنصوربالله؛ 3. المعزلدينالله؛ 4. العزيزبالله؛ 5. الحاكمبالله؛ 6. الظاهرلإعزازدينالله؛ 7. المستنصربالله؛ 8. المستعليبالله؛ 9. الآمربأحكامالله؛ 10. الحافظلدينالله؛ 11. الظافربأمرالله؛ 12. الفائزبنصرالله؛ 13. العاضدلدينالله. | الف)- خلفاى علويه و ائمه مهديه مغرب و مصر، شامل: 1. القائمبأمرالله؛ 2. المنصوربالله؛ 3. المعزلدينالله؛ 4. العزيزبالله؛ 5. الحاكمبالله؛ 6. الظاهرلإعزازدينالله؛ 7. المستنصربالله؛ 8. المستعليبالله؛ 9. الآمربأحكامالله؛ 10. الحافظلدينالله؛ 11. الظافربأمرالله؛ 12. الفائزبنصرالله؛ 13. العاضدلدينالله. | ||
خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
ب)- نزاريان و داعيان ايشان، شامل: 1. حسن صباح؛ 2. كيا بزرگ اميد داعى دوم؛ 3. محمد بن بزرگ اميد داعى سيم؛ 4. كيا حسن بن محمد بن بزرگ اميد المعروف به على ذكره السلام، داعى چهارم؛ 5. نورالدين محمد بن الحسن بن كيا محمد، داعى پنجمين؛ 6. جلالالدين حسن بن محمد، معروف به نومسلمان، داعى ششمين؛ 7. علاءالدين محمد بن الحسن بن محمد، داعى هفتمين؛ 8. ركنالدين خورشاه، داعى هشتمين) ذكر شده است. | ب)- نزاريان و داعيان ايشان، شامل: 1. حسن صباح؛ 2. كيا بزرگ اميد داعى دوم؛ 3. محمد بن بزرگ اميد داعى سيم؛ 4. كيا حسن بن محمد بن بزرگ اميد المعروف به على ذكره السلام، داعى چهارم؛ 5. نورالدين محمد بن الحسن بن كيا محمد، داعى پنجمين؛ 6. جلالالدين حسن بن محمد، معروف به نومسلمان، داعى ششمين؛ 7. علاءالدين محمد بن الحسن بن محمد، داعى هفتمين؛ 8. ركنالدين خورشاه، داعى هشتمين) ذكر شده است. | ||
گفتنى است كه مصحح محترم در مقدمهاش - كه زمان و مكان و مشخصات نگارش آن را مشخص نكرده - تأكيد كرده است كه بهترين كتابى كه به زبان فارسى | گفتنى است كه مصحح محترم در مقدمهاش - كه زمان و مكان و مشخصات نگارش آن را مشخص نكرده - تأكيد كرده است كه بهترين كتابى كه به زبان فارسى درباره تاريخ اسماعيليان در دسترس است، سه بخش از تواريخ عمومى عالم، نوشتهشده در قرن هشتم و نهم مىباشد كه به نامهاى «زبدة التواريخ» ابوالقاسم كاشانى و «[[جامع التواريخ]]» [[رشیدالدین فضلالله|رشيدالدين فضلالله همدانى]] و «مجمع التواريخ السلطانية» [[حافظ ابرو، عبدالله بن لطفالله|حافظ ابرو]]، شهرت دارند. مطالب هر سه كتاب با اندك تغييرى در عبارات و جملات و مختصر افزايش و كاهش در برخى از موضوعات تاريخى از لحاظ محتوى يكسان و شبيه يكديگر هستند. | ||
البته [[حافظ ابرو، عبدالله بن لطفالله|حافظ ابرو]] كه يك قرن زمانا متأخر بوده است بهصراحت مىنويسد: «[[جامع التواريخ]] را اسّ اساس و مبناى اصلى خود قرار داده؛ نهايت آنكه مطابق سليقهاش تصرفاتى در مطالب آن، اعم از تقديم و تأخير و يا اضافه و اسقاط مطالب و يا تغيير عبارت و تلخيصها و غيره از انواع تصرفات نموده است. آنگاه كه سخن به زمان خود رسيده است حوادث عصر خويش را چنانكه بايد و شايد نگاشته است... هر سه متن مشتركات زيادى و فرقهاى اندكى باهم دارند و لذا تأليف [[حافظ ابرو، عبدالله بن لطفالله|حافظ ابرو]] را كه از روى نسخه خطى كتابخانه ملى ملك تهيه كرده بودم، اصل قرار داده و مطالب اضافى زبدة التواريخ كاشانى و [[جامع التواريخ]] رشيدالدين فضلاللّه را كه حائز مطالب سودمندى است در پاورقى نقل نمودم تا خواننده از محتواى هر سه متن بهرهمند گردد و محققين از طرز تفكر سه مورخ بهتر آگاه شوند... و در تصحيح متون، علاوه بر مقايسه باهم در بسيارى جاها ممكن نشد به عبارت درست پى برد، ناگزير با متون تاريخى عربى نظير تاريخ كامل [[ابن اثیر، علی بن محمد|ابن اثير]] و ابن ميسر تطبيق كرده، حتىالمقدور كلمات و جملات صحيح و درست آن را آوردم. بااينهمه در برخى جاها نتوانستم به عبارت درست پى ببرم؛ ناچار آنچه در اصل بود چاپ كردم<ref>[[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17126/2/1|ر. ك.: مقدمه كتاب، ص 1]] - [[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17126/2/3|3]]</ref> | البته [[حافظ ابرو، عبدالله بن لطفالله|حافظ ابرو]] كه يك قرن زمانا متأخر بوده است بهصراحت مىنويسد: «[[جامع التواريخ]] را اسّ اساس و مبناى اصلى خود قرار داده؛ نهايت آنكه مطابق سليقهاش تصرفاتى در مطالب آن، اعم از تقديم و تأخير و يا اضافه و اسقاط مطالب و يا تغيير عبارت و تلخيصها و غيره از انواع تصرفات نموده است. آنگاه كه سخن به زمان خود رسيده است حوادث عصر خويش را چنانكه بايد و شايد نگاشته است... هر سه متن مشتركات زيادى و فرقهاى اندكى باهم دارند و لذا تأليف [[حافظ ابرو، عبدالله بن لطفالله|حافظ ابرو]] را كه از روى نسخه خطى كتابخانه ملى ملك تهيه كرده بودم، اصل قرار داده و مطالب اضافى زبدة التواريخ كاشانى و [[جامع التواريخ]] رشيدالدين فضلاللّه را كه حائز مطالب سودمندى است در پاورقى نقل نمودم تا خواننده از محتواى هر سه متن بهرهمند گردد و محققين از طرز تفكر سه مورخ بهتر آگاه شوند... و در تصحيح متون، علاوه بر مقايسه باهم در بسيارى جاها ممكن نشد به عبارت درست پى برد، ناگزير با متون تاريخى عربى نظير تاريخ كامل [[ابن اثیر، علی بن محمد|ابن اثير]] و ابن ميسر تطبيق كرده، حتىالمقدور كلمات و جملات صحيح و درست آن را آوردم. بااينهمه در برخى جاها نتوانستم به عبارت درست پى ببرم؛ ناچار آنچه در اصل بود چاپ كردم<ref>[[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17126/2/1|ر. ك.: مقدمه كتاب، ص 1]] - [[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17126/2/3|3]]</ref> |
ویرایش