مجلسی، محمدباقر: تفاوت میان نسخه‌ها

|نام های دیگر  

|data-type='authorDeathDate'|1078 هـ.ش یا 1110 هـ.ق یا 1700 م

|data-type='authorCode'|AUTHORCODE367AUTHORCODE

{{کاربردهای دیگر|مجلسی (ابهام‌زدایی)}}

 

'''محمدباقر بن محمدتقى بن مقصودعلى مجلسى''' (1037/1038- 1110-111 ق)، مشهور به [[علامه مجلسى]] و مجلسى ثانى، فقیه، محدث، متکلم و شاعر متخلص به مشتاق، شیخ الاسلام اصفهان و از دانشمندان بزرگ اواخر حکومت صفوی است.

ولی مرحوم نوری ولادت او را در 27 رمضان المبارك سال 1037 ه.ق دانسته است<ref>نوری، میرزاحسین، 102/149</ref>او در آخرین سال سلطنت شاه عباس و در عصر مرجعیت [[میرداماد، محمدباقر بن محمد|میرداماد]] در اصفهان به دنیا آمد.او دوره چهار تن از سلاطین صفوی: شاه صفی، شاه عباس دوم، شاه سلیمان و شاه سلطان حسین را درک کرد.

علامه مجلسی در اندک زمانی بر دانش های صرف و نحو، معانی و بیان، لغت و ریاضی، تاریخ و فلسفه، حدیث و رجال، درایه و اصول، فقه و کلام مسلط شد و پس از فوت پدر به زعامت مسجد و مدرسه جامع اصفهان پرداخت. در درس او بیش از هزار طلبه حاضر می‌شدند. در مکتب این علامه عصر صفوی شخصیت های بزرگی از دانشمندان دانش آموخته‌اند که می‌توان از مولی ابراهیم جیلانی، ملامحمدباقرلاهیجی، ملا حسین تفرشی، عبدالحسین مازندرانی، سید عزیز الله جزایری، ملامحمدکاظم شوشتری و [[جزایری، نعمت‌الله|سید نعمت الله جزایری]] نام برد. سید مصلح الدین مهدوی در کتاب زندگینامه علامه مجلسی به نام 181 نفر از شاگردان وی اشاره کرده است.

علامه علاوه بر علم و دانش در عرصه سیاست نیز فعال بود و پس از فوت مرحوم ملا محمدباقرسبزواری در سال 1090 به منصب شیخ الاسلامی دست یافت.

کتاب [[بحارالانوار|بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار(ع)]] محمدباقرمجلسی گسترده‌ترین کتاب حدیثی شیعه است که علاوه بر جامع بودن، معارف جنبی دیگر مانند مباحث لغوی (که یک دوره سه جلدی غریب الحدیث از آن استخراج شده) و مباحث تفسیری (که دو راهنما برای آن تدوین شده است) و مباحث فراوان کلامی و.... را در بر دارد.

علامه مجلسی [[بحارالانوار|بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار(ع)]] را با کمک گروهی از یاران و شاگردانش و در مدت چهل سال تدوین کرد.

علامه در کنار تدوین [[بحارالانوار|بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار(ع)]] و با استفاده از آن احاطه علمی به تبیین دشواریهای احادیث و اسرار و رموز آن رو کرد، چنانکه از ارزیابیاسناد و اثبات صدور نیز فروگذار نکرد.

وی به جز توضیح و تبیینهایی که در جای جای [[بحارالانوار|بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار(ع)]] دارد به ترویج سنت حسنه‌ای همت گماشت که پیش از آن تا اندازه‌ای نضج داشت. وی شرح کافی شریف را به نام مرآةالعقول در بیست و شش جلد و شرح تهذیب الاحکام را به نام ملاذ الاخیار در شانزده جلد تحریر کرد. به جز آن از شرح صحیفه ی سجادیه و اربعین حدیث نیز می‌توان یاد کرد<ref>همان، ج1، ص6</ref>

توحید امام رضا(ع)، توحید مفضل، دعای جوشن صغیر، دعای سمات، دعای کمیل، دعای مباهله، زیارت جامعه، نامه [[امام على(ع)]] به مالک اشتر و.... از این گونه کتابهای او می‌باشد<ref>همان</ref>

# امیررفیع الدین محمد بن حیدر حسینی حسنی طباطبایی نائینی(متوفای 1099 ق)  

# [[مدنی، علیخان|صدر الدین سید علیخان شیرازی هندی]] شارح کتاب [[رياض السالكين في شرح صحيفة سيد الساجدين (صلوات الله عليه)|صحیفه کامله]]<ref>ر.ک.همان، از ص147 الی ص157</ref>

شهرت علّامه مجلسى گذشته از مقام علمى و جامعیت و مرجعیتى که در دولت صفویه داشته است، اصولا مرهون تألیفات بسیار اوست که همه مفید و قابل استفاده عموم و در نهایت سلاست (= روانی) نوشته است. مخصوصاً کتابهاى فارسى آن مرد بزرگ همه سودمند و از زمان تألیف و در عصر حیات مؤلّف تاکنون مورد استفاده تمام شیعیان فارسى‌‏دان بوده و می‌باشد.

[[نوری، حسین بن محمدتقی|محدّث نورى]] در الفیض القدسى می‌نویسد: «یکى از اساتید بزرگ ما بیک واسطه از علّامه بحر العلوم نقل می‌کرد که وى آرزو داشت تمام تصنیفات او را در نامه عمل مجلسى بنویسند، و در عوض یکى از کتب فارسى مجلسى که ترجمه متون اخبار، و مانند قرآن مجید، در تمام اقطار شایع است در نامه عمل او نوشته شود!» سپس محدّث عالیقدر مزبور می‌گوید: «چرا علّامه بحرالعلوم این آرزو را نداشته باشد، با اینکه روزى و ساعتى از اوقات شبانه روزى مخصوصاً در ایام متبرّکه و اماکن مشرّفه نمی‌گذرد مگر اینکه هزاران نفر از عبّاد و صلحا و زهّاد چنگ بریسمان تألیفات وى زده و متوسّل به تصنیفات او می‌گردند؛ یکى از روى کتاب او دعا می‌خواند، و دیگرى با نوشته‏‌هاى وى مناجات می‌کند، سومى زیارت می‌نماید، و چهارمى ناله و گریه سر می‌دهد...».

#مشکاة الأنوار، که خلاصۀ عین الحیاة است (با کتاب دیگری از وی، بهمین نام، در شمارۀ 48 اشتباه نشود)؛

#رساله اختیارات (در متفرّقات اعمال و جغرافیا و... که در متن تحریف نشدۀ آن، نجوم گالیله و کوپرنیک را پذیرفته است؛ ولی آنچه امروزه چاپ و منتشر شده، "اختیارات" تحریف شده است که کلّی خرافه نیز داخل آن کرده اند)؛

#کتاب «مرآة العقول فی شرح اخبار آل الرّسول» در دوازده جلد، شرح کتاب «کافى» ثقة الاسلام کلینى است؛

#ملاذ الاخیار، شرح تهذیب الاخبار [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسى]]، از اول تا کتاب صوم (روزه) و از کتاب طلاق تا آخر آن در 16 جلد؛

==پانویس ==

<references />

# قمی، شیخ عباس، فوائد الرضویه، تحقیق:[[باقری بیدهندی، ناصر|ناصر باقری بیدهندی]]، موسسه بوستان کتاب، 1385ش

# مهریزی، مهدی، شناخت نامه علامه مجلسی، ناصر الدین انصاری قمی، انتشارات چاپ و انتشارات، 1378ش

== وابسته‌ها ==

[[شیعه در پیشگاه قرآن و اهل بیت علیهم‌السلام]]  

[[حق الیقین]]  

[[حلیة المتقین في الآداب و السنن و الأخلاق]]  

 

[[رسالة الأوزان و المقادیر]]  

[[عین الحیاة]]  

[[آئین زندگی مومنین: حلیة المتقین. برگزیده: مختصر حلیه المتقین علامه مجلسی]]  

[[عین الحیات [صحیح: عین الحیاة]]]  

[[توحيد مفضل، يا، عجايب عالم هستي و شگفتي هاي آفرينش از ديدگاه امام جعفر بن محمد الصادق(ع) در روايتي معتبر از مفضل بن عمر جعفي کوفي]]  

[[توحيد مفضل: فلسفه آفرينش و خلقت در بيان حضرت [[امام جعفر صادق(ع)]] به روايت مفضل بن عمر جعفي]]  

[[زندگانی پیامبر ما صلی الله علیه و آله و سلم]]  

[[برگزیده حلیة المتقین]]