۸۱٬۷۶۴
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'هـ.ق' به 'ق') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) |
||
(۲۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| تصویر =NUR00354J1.jpg | | تصویر =NUR00354J1.jpg | ||
خط ۵: | خط ۴: | ||
| عنوانهای دیگر =کتاب المکاسب | | عنوانهای دیگر =کتاب المکاسب | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[مجمع | [[مجمع الفكر الإسلامي]]، [[کمیته تحقیق تراث شیخ اعظم]] (محقق) | ||
[[انصاری، مرتضی بن محمدامین]] ( | [[انصاری، مرتضی بن محمدامین]] (نویسنده) | ||
| زبان =عربی | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره =BP 190/1 /الف8م7 | | کد کنگره =BP 190/1 /الف8م7 | ||
خط ۲۳: | خط ۲۲: | ||
| سال نشر = 1415 ق | | سال نشر = 1415 ق | ||
| کد اتوماسیون = | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE00354AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =6 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =00354 | |||
| کتابخوان همراه نور =00354 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''كتاب المكاسب''' تألیف [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شيخ اعظم مرتضى بن محمد امين تسترى نجفى انصارى]] (م 1281 ق)، | '''كتاب المكاسب''' تألیف [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شيخ اعظم مرتضى بن محمد امين تسترى نجفى انصارى]] (م 1281 ق)، | ||
==اهميت كتاب== | ==اهميت كتاب== | ||
كتاب المكاسب يكى از مهمترين كتب فقهى استدلالى و از بهترين و معروفترين تأليفات [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شيخ اعظم انصارى]] (قده) و حاصل عمر و خلاصۀ افكار اين فقيه الهى مىباشد. | كتاب المكاسب يكى از مهمترين كتب فقهى استدلالى و از بهترين و معروفترين تأليفات [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شيخ اعظم انصارى]] (قده) و حاصل عمر و خلاصۀ افكار اين فقيه الهى مىباشد. | ||
از زمان نگارش اين كتاب به دليل نحوۀ ورود به مباحث فقهى و | از زمان نگارش اين كتاب به دليل نحوۀ ورود به مباحث فقهى و کیفیت استدلال بىنظيرش مدار دروس در دورۀ سطح و محور بحث درس خارج فقه تجارت بوده و به همين دليل شروح و حواشى متعددى بر آن زده شده است كه مهمترين آنها حواشى: | ||
- [[آخوند خراسانى]] (م 1329 ق)، | - [[آخوند خراسانى]] (م 1329 ق)، | ||
خط ۵۸: | خط ۵۵: | ||
و [[نائینی، محمدحسین|محقق نائينى]] (م 6355 ق) است. | و [[نائینی، محمدحسین|محقق نائينى]] (م 6355 ق) است. | ||
اهميت اين حواشى به قدرى است كه | اهميت اين حواشى به قدرى است كه محققین در زمينۀ فقه معاملات از مراجعه به كتب اين بزرگان بىنياز نيستند. | ||
بر كسى كه از تاريخچۀ ادوار مباحث فقهى اطلاع داشته باشد پوشيده نيست كه تأليفات شيخ اعظم از نظر عمق مطالب و دقت بىنظير و وسعت تتبع و تحقيق در عين قلمى روان و بيانى سهل، در تاريخ فقه ديده نشده است، بخصوص كتاب المكاسب در بين تأليفات وى سرآمد آنان است. | بر كسى كه از تاريخچۀ ادوار مباحث فقهى اطلاع داشته باشد پوشيده نيست كه تأليفات شيخ اعظم از نظر عمق مطالب و دقت بىنظير و وسعت تتبع و تحقيق در عين قلمى روان و بيانى سهل، در تاريخ فقه ديده نشده است، بخصوص كتاب المكاسب در بين تأليفات وى سرآمد آنان است. | ||
خط ۷۲: | خط ۶۹: | ||
در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] به نسخهاى اشاره شده كه در زمان زندگانى مؤلف در سال 1280ق با اشراف حاج محمدباقرچاپ شده است. يكى از اين نسخههاى چاپ شده كه در اختيار [[آل کاشفالغطاء، علی|شيخ على | در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] به نسخهاى اشاره شده كه در زمان زندگانى مؤلف در سال 1280ق با اشراف حاج محمدباقرچاپ شده است. يكى از اين نسخههاى چاپ شده كه در اختيار [[آل کاشفالغطاء، علی|شيخ على کاشفالغطاء]] است بر اين نسخه تعليقاتى و حواشى از فرزندان شيخ على بنامهاى شيخ احمد و شيخ محمدحسین وجود دارد كه تعليقات شيخ احمد پس از جمعآورى به نام «نيل المطالب لتحصيل المكاسب» و تعليقات شيخ محمدحسین به نام «النظر الثاقب في كتاب المكاسب» نامگذارى شده است.<ref>[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]151/22</ref> | ||
نسخههايى كه در انتشار كتاب موجود مورد استفاده واقع شده است در مقدمۀ ناشر ذكر نشده است اگر چه در چاپ جديد و تحقيق شده كتاب المكاسب بوسيلۀ گروه تحقيق تراث الشيخ الأعظم آمده است: | نسخههايى كه در انتشار كتاب موجود مورد استفاده واقع شده است در مقدمۀ ناشر ذكر نشده است اگر چه در چاپ جديد و تحقيق شده كتاب المكاسب بوسيلۀ گروه تحقيق تراث الشيخ الأعظم آمده است: | ||
خط ۷۸: | خط ۷۵: | ||
إننا لم نعثر مع الأسف إلى الآن على مخطوطة المؤلف في المكاسب إلا على قسم الخيارات منه.<ref>صفحۀ 29 مقدمۀ ناشر تراث شيخ اعظم، جلد 14</ref> | إننا لم نعثر مع الأسف إلى الآن على مخطوطة المؤلف في المكاسب إلا على قسم الخيارات منه.<ref>صفحۀ 29 مقدمۀ ناشر تراث شيخ اعظم، جلد 14</ref> | ||
در چاپ موجود كتاب در ابتداى دو كتاب تحريم من جهة المصاهرة و كتاب المواريث كه از ملحقات به كتاب مىباشد آمده است: هذا ما وجد بخطه الشريف | در چاپ موجود كتاب در ابتداى دو كتاب تحريم من جهة المصاهرة و كتاب المواريث كه از ملحقات به كتاب مىباشد آمده است: هذا ما وجد بخطه الشريف رحمهاللّه<ref>صفحات 406 و 444، جلد سوم المكاسب</ref> | ||
==تقسيمبندى مطالب== | ==تقسيمبندى مطالب== | ||
خط ۹۴: | خط ۹۱: | ||
پس از اين مرحله ابتدا در مورد حكم اجازه و سپس مجيز و پس از آن مجاز پرداخته و در انتها به مبحث شرايط آن مىپردازد. | پس از اين مرحله ابتدا در مورد حكم اجازه و سپس مجيز و پس از آن مجاز پرداخته و در انتها به مبحث شرايط آن مىپردازد. | ||
از ديگر ويژگىهاى كتاب حجم جستجو و وسعت تتبع در انديشههاى فقهى بزرگان و ارزشيابى و پژوهشها و تحقيقات در اين نظريههاست، به عنوان نمونه در رسالۀ مواسعه و مضايقه، | از ديگر ويژگىهاى كتاب حجم جستجو و وسعت تتبع در انديشههاى فقهى بزرگان و ارزشيابى و پژوهشها و تحقيقات در اين نظريههاست، به عنوان نمونه در رسالۀ مواسعه و مضايقه، نزدیک به 50 نفر از فقها را نام مىبرد و در بيع وقف به 22 كتاب فقهى اشاره دارند. | ||
از ديگر خصوصيات كتاب احاطۀ وى بر تمام ابواب فقه است كه باعث مىشود تا مؤلف وقتى كه از بعضى از مسائل باب بيع بحث مىكند از ديگر ابواب معاملات شواهدى را ذكر نموده كه در نتيجهگيرى از مباحث فقهى بسيار مؤثر است. | از ديگر خصوصيات كتاب احاطۀ وى بر تمام ابواب فقه است كه باعث مىشود تا مؤلف وقتى كه از بعضى از مسائل باب بيع بحث مىكند از ديگر ابواب معاملات شواهدى را ذكر نموده كه در نتيجهگيرى از مباحث فقهى بسيار مؤثر است. | ||
خط ۱۰۲: | خط ۹۹: | ||
از ديگر خصوصيات كتاب، تأمل محققانه و موشكافانه در روايات و فقه الحديث آنان است كه نشان از ذهن نقاد و دقيق مؤلف و مطالعه و تحقيقات وسيع وى دارد. | از ديگر خصوصيات كتاب، تأمل محققانه و موشكافانه در روايات و فقه الحديث آنان است كه نشان از ذهن نقاد و دقيق مؤلف و مطالعه و تحقيقات وسيع وى دارد. | ||
از ديگر ويژگىهاى كتاب، احترام فوق العادۀ وى به فقهاى عظام است | از ديگر ويژگىهاى كتاب، احترام فوق العادۀ وى به فقهاى عظام است مثلاًدر عبارات مكاسب اين گونه ديده مىشود، المحقق الثاني مع كمال تبحره في الفقه، يا المولى الأعظم وحيد عصره في شرح المفاتيح. | ||
البته بايد توجه داشت احترام به بزرگان هرگز با حريت و آزادانديشى منافاتى ندارد. لذا شيخ با وجود خضوع فراوان در برابر اساتيد خود و پايبند بودن به شهرت، مكررا مىگويد: المتبع هو الدليل و إن لم يذهب إليه الاّ قليل. | البته بايد توجه داشت احترام به بزرگان هرگز با حريت و آزادانديشى منافاتى ندارد. لذا شيخ با وجود خضوع فراوان در برابر اساتيد خود و پايبند بودن به شهرت، مكررا مىگويد: المتبع هو الدليل و إن لم يذهب إليه الاّ قليل. | ||
خط ۱۳۳: | خط ۱۳۰: | ||
در نقل قول فقها معمولا از قديمترين فقيهانى كه آراء آنان در دست بوده شروع مىكند و به ترتيب تاريخ صدور و طرح آن مسأله را نقل مىكند. در نتيجه نقل اين اقوال هم از ابتكارات آنان آگاه مىشود و هم از وجود اجماع يا شهرت قدماء يا متأخران در مسأله آگاهى مىيابد. | در نقل قول فقها معمولا از قديمترين فقيهانى كه آراء آنان در دست بوده شروع مىكند و به ترتيب تاريخ صدور و طرح آن مسأله را نقل مىكند. در نتيجه نقل اين اقوال هم از ابتكارات آنان آگاه مىشود و هم از وجود اجماع يا شهرت قدماء يا متأخران در مسأله آگاهى مىيابد. | ||
به عنوان نمونه در رسالۀ مواسعه و مضايقه | به عنوان نمونه در رسالۀ مواسعه و مضايقه نزدیک به 50 نفر از فقها را نام مىبرد. در ابتداى رساله من ملك شيئا ملك الإقرار به مىفرمايد: ينبغي أولا ذكر كلمات من ذكرها بعينها.... | ||
در باب بيع وقف كلمات فقها را از 22 كتاب فقهى به ترتيب زمان تأليف ذكر مىكند. | در باب بيع وقف كلمات فقها را از 22 كتاب فقهى به ترتيب زمان تأليف ذكر مىكند. | ||
خط ۱۵۳: | خط ۱۵۰: | ||
اگر چه ورود و طرح مباحث مكاسب بسيار عالى و كم نظير است اما با اين حال در طرح بعضى از مباحث كوتاهى شده است. | اگر چه ورود و طرح مباحث مكاسب بسيار عالى و كم نظير است اما با اين حال در طرح بعضى از مباحث كوتاهى شده است. | ||
از نقايص كتاب مكاسب اين است كه بحث بيع كلب صيد و ماشيه را | از نقايص كتاب مكاسب اين است كه بحث بيع كلب صيد و ماشيه را مثلاًبطور مفصل مورد بررسى واقع شده است اما بحث ربا به صورت مستقل و مفصّل مطرح نشده است. | ||
همينطور بحث بسيار مهم ولايت فقيه در باب شرايط متعاقدين و در بحث بيع فضولى قرار داده شده است در حالى كه شايد بهتر بود كه در باب قضاء و حدود مورد بررسى وسيعترى واقع شود. و نظريات فقهاى عظام بصورت مبسوط مورد بررسى قرار گيرد. | همينطور بحث بسيار مهم ولايت فقيه در باب شرايط متعاقدين و در بحث بيع فضولى قرار داده شده است در حالى كه شايد بهتر بود كه در باب قضاء و حدود مورد بررسى وسيعترى واقع شود. و نظريات فقهاى عظام بصورت مبسوط مورد بررسى قرار گيرد. | ||
خط ۱۸۷: | خط ۱۸۴: | ||
#حاشيۀ سيد محسن بن سيد مهدى حكيم (ذ/6/)، | #حاشيۀ سيد محسن بن سيد مهدى حكيم (ذ/6/)، | ||
#حاشيۀ ميرزا [[آملی، محمدتقی|محمدتقى آملى]]، | #حاشيۀ ميرزا [[آملی، محمدتقی|محمدتقى آملى]]، | ||
#حاشيۀ شيخ محمدحسین بن على | #حاشيۀ شيخ محمدحسین بن على کاشفالغطاء (م 1373 ق)، يا النظر الثاقب في كتاب المكاسب (ذ151/22/)، | ||
#حاشيۀ شيخ احمد بن على | #حاشيۀ شيخ احمد بن على کاشفالغطاء يا نيل المطالب لتحصيل المكاسب (ذ151/22/)، | ||
#هداية الطالب إلى شرح المكاسب، تأليف شيخ فتاح شهيدى (ذ179/25/)، | #هداية الطالب إلى شرح المكاسب، تأليف شيخ فتاح شهيدى (ذ179/25/)، | ||
#مجمع المطالب و فوق مراد الطالب في شرح المكاسب، تأليف شيخ محمد بن نجمالدين زنجانى (ذ44/20/). | #مجمع المطالب و فوق مراد الطالب في شرح المكاسب، تأليف شيخ محمد بن نجمالدين زنجانى (ذ44/20/). | ||
خط ۲۱۲: | خط ۲۰۹: | ||
الذريعة: و هو كتاب جليل لم يكتب مثله في التحقيق و الدقة، و عكف عليه عامّة من تأخر عنه من تلاميذه و تلاميذهم و علّقوا عليه الحواشي و التعليقات كما مرت في محالها<ref>[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]61/19</ref> | الذريعة: و هو كتاب جليل لم يكتب مثله في التحقيق و الدقة، و عكف عليه عامّة من تأخر عنه من تلاميذه و تلاميذهم و علّقوا عليه الحواشي و التعليقات كما مرت في محالها<ref>[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]61/19</ref> | ||
==پانویس == | ==پانویس== | ||
<references /> | <references/> | ||
{{کتاب سال حوزه}} | |||
==وابستهها== | |||
{{وابستهها}} | |||
[[المكاسب (طبع قدیم)]] | [[المكاسب (طبع قدیم)]] | ||
[[حاشية المكاسب (العراقي)]] | [[حاشية المكاسب (العراقي)]] | ||
[[حاشیه کتاب المکاسب]] | |||
[[حاشية المكاسب (شهیدی - جدید)]] | [[حاشية المكاسب (شهیدی - جدید)]] | ||
[[شرح المكاسب المزجي]] | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
خط ۲۲۸: | خط ۲۳۰: | ||
[[رده:مباحث خاص فقه]] | [[رده:مباحث خاص فقه]] | ||
[[رده:معاملات]] | [[رده:معاملات]] | ||
[[رده:کتاب سال حوزه]] |