كتاب القضاء (مدنی تبریزی)

كتاب القضاء، تألیف آیت‌الله سید یوسف مدنی تبریزی (متوفی 1434ق)، کتابی است فقهی در موضوع قضاوت.

‏ كتاب القضاء
پدیدآوران	مدنی تبریزی، یوسف (نويسنده)
ناشر	مکتب آيةالله السيد يوسف المدني التبريزي
مکان نشر	ايران - قم
سال نشر	1430ق
موضوع	فتواهای شیعه - قرن 14، قضاوت (فقه)، قضاوت (فقه) - پرسش‏ها و پاسخ‏ها
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏ ‏BP‎‏ ‎‏195‎‏/‎‏1‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏4‎‏ک‎‏2
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

برای دیگر کاربردها، قضاوت (ابهام زدایی) را ببینید.

این اثر، از سه بخش تشکیل شده که بخش اول، به كتاب القضاء، به زبان عربی، بخش دوم، به احکام قضایی، به زبان فارسی و بخش سوم، به ملحقات چاپ دوم، به زبان فارسی اختصاص یافته است.

نویسنده درباره انگیزه نگارش این اثر می‌گوید: با توجه به اینکه مسائل قضائی در زندگی بشر از مهم‌ترین امور مقرراتی بشمار می‌رود و به‌خاطر اینکه مسائل این بحث در دیگر آثارم به‌صورت پراکنده موجود بود؛ بدین‌ صورت که برخی از آن‌ها در کتاب «الفوائد القمية»، مقداری از آنها در «المسائل المستحدثة» و قلیلی از آنها در «الإرشاد إلی ولاية الفقيه» وجود داشت، برخی از قضات بزرگوار و دیگران از من درخواست کردند که این مسائل را در کتابی مستقل گرد آوردم تا دسترسی به آنها ساده‌تر باشد و من با مشغولیت‌های فراوانی که داشتم، درخواست آنان را پذیرفتم و علاوه بر مسائل مطرح‌شده در آن سه کتاب، مسائل متفرقه‌ای از حدود، قصاص و دیات را که مورد سؤال بود، نیز به آنها ملحق نمودم.

ساختار

بخش اول این کتاب، مشتمل است بر: مقدمه و مطالب اصلی، طی عناوین متعدد.

بخش دوم، مشتمل است بر: احکام قضایی، طی 723 پرسش و پاسخ. بخش سوم، حاوی 211 سؤال و جواب است.

گزارش محتوا

در بخش اول، مطالب زیر بیان شده است:

1. معنای لغوی و اصطلاحی قضاء.
2. شرایط، صفات و آداب قاضی.
3. حرمت رشوه بر راشی و مرتشی، با توجه به آیه شریفه 188 بقره: وَ لاٰ تَأْكلُوا أَمْوٰالَكمْ بَينَكمْ بِالْبٰاطِلِ وَ تُدْلُوا بِهٰا إِلَى اَلْحُكٰامِ لِتَأْكلُوا فَرِيقاً مِنْ أَمْوٰالِ اَلنّٰاسِ بِالْإِثْمِ وَ أَنْتُمْ تَعْلَمُون (و اموالتان را در میان خود به باطل و ناحق مخورید و آن را به‌عنوان رشوه به‌سوی حاکمان و قاضیان سرازیر نکنید؛ تا بخشی از اموال مردم را [با تکیه‌ بر حکم ظالمانه آنان] به گناه و معصیت بخورید، درحالی‌که [زشتیِ کارتان را] می‌دانید) و روایت «الرشا في الحكم هو الكفر بالله».
4. اموری که شایسته است قاضی انجام دهد و اموری که سزاوار است ترک کند.
5. وظایفی که قاضی باید آنها را مراعات کند.
6. شفاعت نزد قاضی.
7. اقسام سه‌گانه قتل و احکام هریک.
8. مهاجرت.
9. دفاع (دفاع از نفس، دفاع از مال و دفاع از عرض).
10. مباحث مربوط به محاربه.

بخش دوم و سوم چنان‌که گفته شد، در قالب سؤال و جواب و پیرامون مسائل متنوع، همچون: احکام قضایی و مسائل مرتبط به آن (بیشتر مسائل مستحدثه)، مضاربه، جعاله، مزارعه، مساقات، خیارات و... و مسائل متفرقه، مانند: مسافرت بانوان جهت تحصیل به خارج، سفارت، جبر و تفویض و... است.

وضعیت کتاب

پاورقی‌های کتاب، به ذکر آدرس آیات و روایات، اختصاص یافته است.

فهرست محتویات در انتهای کتاب آمده و پیش از آن به آثار نویسنده اشاره شده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.