۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
كتاب الانصاف: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ثامسطيوس' به 'ثامسطیوس'
(صفحه ای تازه حاوی «<div class='wikiInfo'>
[[پرونده:NUR01899J1.jpg|بندانگش» ایجاد کرد.) |
جز (جایگزینی متن - 'ثامسطيوس' به 'ثامسطیوس') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۱۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR01899J1.jpg | |||
| عنوان =کتاب الانصاف | |||
| عنوان‌های دیگر = | |||
| پدیدآوران = | |||
[[ابن‌سینا، حسین بن عبدالله]] (نویسنده) | |||
| | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره = | |||
| | | موضوع = | ||
|زبان | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
| ناشر = | |||
وکالة المطبوعات | |||
| مکان نشر =کویت - | |||
| سال نشر = 1978 م | |||
== | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE01899AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =2 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =01899 | |||
| کتابخوان همراه نور =01899 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
'''كتاب الانصاف'''، مجموعه‌اى است مشتمل بر سه رساله «شرح كتاب حرف اللام» راجع به واحد بودن يا واحد نبودن محرك مفارق، صفات خداوندو...؛ «شرح كتاب اثولوجيا» راجع به مسائل مهم فلسفی؛ «التعليقات على حواشى كتاب النفس لارسطاطاليس» تعلیقه‌ای بر کتاب النفس ارسطو است این سه رساله توسط [[ابن‌سینا، حسین بن عبدالله|شيخ الرئيس]] نوشته شده است. | |||
این سه رساله ضمن کتاب «ارسطو عند العرب» عبدالرحمن بدوی منتشر شده است. | |||
==ساختار== | |||
رساله اول حاوى فصل ششم به بعد از کتاب، رساله دوم مشمل پنج مقاله و رساله سوم فاقد باب‌بندى و فصل‌بندى است | |||
== | ==گزارش محتوا== | ||
===شرح كتاب حرف اللام=== | |||
اولين مطلبى كه قبل از مباحث فصول سه‌گانه، بدان پرداخته شده است، توضيحاتى است راجع به جوهر و اين بدان جهت است كه ارسطاطاليس در اصل مقالة اللام از كتاب ما بعد الطبيعه خود، ابتدا، اصناف جوهر را بررسى كرده، سپس به تشريح آنها پرداخته است؛ شارح نيز تبعاً للماتن، همين مسير را دنبال نموده و ابتدا جمله «ان كانت الجوهر فاسدة فالكل فاسد» را كه ارسطاطاليس در آغاز بحث از جوهر بيان كرده، مورد بررسى قرار داده است، بعد راجع به زمان و اتصال آن سخن گفته و ارتباط آن را با حق اول و همين‌طور چگونگى مبدئيت حق اول را نسبت به حركات و افعال، بيان نموده است. | |||
از جمله مسائل مطرح شده در اين رساله، موضوع قبليّت قوه نسبت به فعل است؛ بوعلى، مى‌گويد: اگر چنين باشد، لازم مى‌آيد كه هويات همگى در زمانى معدوم بوده باشند و آنچه كه مطلقاً بالقوه است معدوم باشد و همواره معدوم بماند... | |||
وى، در مورد افعال واحد من حيث الواحد، بر مبناى قاعده الواحد، مطالبى را بيان نموده است. هم‌چنين در مورد حركت افلاك و ضرورى بودنش؛ به معناى ابتدا و انتها نداشتن، با توجه به فى نفسه بودن وجود جسم و اينكه هر وقت ايجاد شود، واجب است كه در حال حركت باشد و اگر حركتى برایش نباشد، ذاتش باطل خواهد بود و... توضيحات مفصلى داده است. | |||
[[ابن‌سینا، حسین بن عبدالله|شيخ الرئيس]]، از ثامسطیوس نقل مى‌كند كه «مبدأ اول، نخست، ذات خود را تعقل مى‌كند، سپس از ذاتش، اشياى ديگر را تعقل مى‌نمايد، پس او عالم عقلى را يك دفعه و بدون نياز به انتقال و تردد از معقول به معقول، تعقل مى‌كند؛ تعقل مبدأ اول اشيا را، از قبيل تعقل امور خارجى نيست، مانند حال ما نسبت به موجودات، بلكه تعقل او اشيا را، فى ذاته مى‌باشد. | |||
شيخ | |||
مؤلف، در فصلى ديگر اين بحث را مطرح مى‌كند كه آيا محرك مفارقى كه جسم نيست واحد است يا بيش از واحد؟ بعد، در جواب مى‌گويد: اگر حركات، زياد باشند و محرك واحد، متحرك واحد باشد، پس واجب خواهد بود عدد محركات مفارقه زياد باشد به حسب عدد محركات ازليه... نتيجه‌اى كه از اين كلام به دست مى‌آيد، اين است كه جواهر مفارقه كثيرند. | مؤلف، در فصلى ديگر اين بحث را مطرح مى‌كند كه آيا محرك مفارقى كه جسم نيست واحد است يا بيش از واحد؟ بعد، در جواب مى‌گويد: اگر حركات، زياد باشند و محرك واحد، متحرك واحد باشد، پس واجب خواهد بود عدد محركات مفارقه زياد باشد به حسب عدد محركات ازليه... نتيجه‌اى كه از اين كلام به دست مى‌آيد، اين است كه جواهر مفارقه كثيرند. | ||
| خط ۷۲: | خط ۵۱: | ||
لا يتغيّر بودن ذات واجب كه باعث عدم قبول اثر از غيرش مى‌گردد، عدم وجود تعب(همان آزار كه به دليل خروج از حالت طبيعى عارض مى‌گردد) در ذات او، از ديگر مطالب مورد بحث در اين بخش است. | لا يتغيّر بودن ذات واجب كه باعث عدم قبول اثر از غيرش مى‌گردد، عدم وجود تعب(همان آزار كه به دليل خروج از حالت طبيعى عارض مى‌گردد) در ذات او، از ديگر مطالب مورد بحث در اين بخش است. | ||
بعد توضيحى در مورد كريم مى‌دهد. اتحاد عقل و عاقل و معقول، از موضوعات ديگرى است كه به مناسبت، در اين‌جا بدان پرداخته شده است؛ شيخ | بعد توضيحى در مورد كريم مى‌دهد. اتحاد عقل و عاقل و معقول، از موضوعات ديگرى است كه به مناسبت، در اين‌جا بدان پرداخته شده است؛ [[ابن‌سینا، حسین بن عبدالله|شيخ الرئيس]]، لازمه اين حرف را اين نمى‌داند كه در هر چيزى عقل و عاقل و معقول يكى باشد... | ||
در فصل دهم، وضعيت ترتيب كل را از جهت افضل و احسن و نظام و عدل توضيح مى‌دهد. | در فصل دهم، وضعيت ترتيب كل را از جهت افضل و احسن و نظام و عدل توضيح مى‌دهد. | ||
| خط ۸۰: | خط ۵۹: | ||
== | ===شرح كتاب اثولوجيا=== | ||
براى روشن شدن محتواى كتاب، به پاره‌اى از مسائل آن، اشاره‌اى گذرا مى‌نماييم: 1- مفهوم تقدم وجود نفس بر بدن و اينكه نفس، آيا قبل از بدن موجود بوده يا نه و چگونه بعد از خلقت بدن بدان پيوسته است؟ | براى روشن شدن محتواى كتاب، به پاره‌اى از مسائل آن، اشاره‌اى گذرا مى‌نماييم: 1- مفهوم تقدم وجود نفس بر بدن و اينكه نفس، آيا قبل از بدن موجود بوده يا نه و چگونه بعد از خلقت بدن بدان پيوسته است؟ | ||
| خط ۱۰۱: | خط ۶۸: | ||
4- ماهيت نفس و اينكه شيئى عقلى است و مجرد از مادّه كه براى وى صورت شوق به عالم حسى حاصل مى‌گردد و سبب اتصالش به عالم حسى مى‌گردد و... | 4- ماهيت نفس و اينكه شيئى عقلى است و مجرد از مادّه كه براى وى صورت شوق به عالم حسى حاصل مى‌گردد و سبب اتصالش به عالم حسى مى‌گردد و... | ||
5- نفس، شىء واحدى است كه داراى قواى متعددى مى‌باشد. نفس | 5- نفس، شىء واحدى است كه داراى قواى متعددى مى‌باشد. نفس پاک و بى‌آلايش، به محض مفارقت از بدن، به جايگاه اصلى خود بازمى‌گردد، اما هر چقدر مشغول امور پست و بى‌ارزش گردد، از آن جايگاه، به همان مقدار، بازمى‌ماند و براى زدودن تعلقات، بعد از مفارقت از بدن، بايد متحمل مرارت‌هاى عديده‌اى بشود. | ||
6- بازگشت نفس، به سوى عالمى است كه از آن عالم آمده است و هر نفسى، براى رسيدن به آن جايگاه، بايد مراحلى را به تناسب علايق غير واقعى خود طى كند... | 6- بازگشت نفس، به سوى عالمى است كه از آن عالم آمده است و هر نفسى، براى رسيدن به آن جايگاه، بايد مراحلى را به تناسب علايق غير واقعى خود طى كند... | ||
| خط ۱۲۲: | خط ۸۹: | ||
===التعليقات على حواشى كتاب النفس لارسطاطاليس=== | |||
== | |||
اين تعليقات، با يك خطبه كوتاهى شروع مى‌شود، ابتدا جايگاه كتاب حاضر را در علم نفس بررسى كرده، سپس جايگاه نفس را در علوم الهى و رياضى تبيين مى‌نمايد و مى‌فرمايد: علم نفس، در رياضيات جايگاهى ندارد، سپس ابعاد گوناگون نفس و اينكه نفس، به چه چيزى اطلاق مى‌شود، مورد بحث قرار گرفته است. | اين تعليقات، با يك خطبه كوتاهى شروع مى‌شود، ابتدا جايگاه كتاب حاضر را در علم نفس بررسى كرده، سپس جايگاه نفس را در علوم الهى و رياضى تبيين مى‌نمايد و مى‌فرمايد: علم نفس، در رياضيات جايگاهى ندارد، سپس ابعاد گوناگون نفس و اينكه نفس، به چه چيزى اطلاق مى‌شود، مورد بحث قرار گرفته است. | ||
| خط ۱۴۲: | خط ۹۶: | ||
از ديگر مباحث مطروحه، اين است كه آيا نفس، شىء واحدى است كه قواى مختلفى دارد يا اينكه متشكل از اجزاى مختلفى است؟ | از ديگر مباحث مطروحه، اين است كه آيا نفس، شىء واحدى است كه قواى مختلفى دارد يا اينكه متشكل از اجزاى مختلفى است؟ | ||
شيخ | [[ابن‌سینا، حسین بن عبدالله|شيخ الرئيس]]، توضيحى نيز در مورد مفارق بودن نفس داده است كه مثلاً چگونه غضب شكل مى‌گيرد و سرخ شدن رنگ و برجسته شدن رگ‌ها به هنگام غضب، چگونه آثار يك فعل نفسانى مى‌تواند باشد؟ | ||
در مورد عقل، مى‌فرمايد: مقاومت عقل در مقابل شهوت و غضب است، اما ممانعتى از سوى عقل، نسبت به لذت و درد حسّى نمى‌تواند صورت بگيرد. از جمله مباحث مطرح شده در اين كتاب، اقوال حكماى يونانى است در مورد ماهيت نفس و طرح كلام افلاطن در مورد جوهر غير جسمى دانستن نفس. | در مورد عقل، مى‌فرمايد: مقاومت عقل در مقابل شهوت و غضب است، اما ممانعتى از سوى عقل، نسبت به لذت و درد حسّى نمى‌تواند صورت بگيرد. از جمله مباحث مطرح شده در اين كتاب، اقوال حكماى يونانى است در مورد ماهيت نفس و طرح كلام افلاطن در مورد جوهر غير جسمى دانستن نفس. | ||
| خط ۱۵۳: | خط ۱۰۷: | ||
بحثى در مورد شوق و ارتباط آن با عقل. بحث از اعداد و چگونگى پيدايش عالم از اعداد نزد عده‌اى از حكما و... همگى از مطالب مطرح شده در اين كتابند. | بحثى در مورد شوق و ارتباط آن با عقل. بحث از اعداد و چگونگى پيدايش عالم از اعداد نزد عده‌اى از حكما و... همگى از مطالب مطرح شده در اين كتابند. | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||