۶۱٬۱۸۹
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۵: | خط ۵: | ||
|پدیدآورندگان | |پدیدآورندگان | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[ | [[ابو یعقوب سجستانی، اسحاق بن احمد]] (نویسنده) | ||
[[حسين، اسماعيل قربان]] (محقق) | [[حسين، اسماعيل قربان]] (محقق) | ||
|زبان | |زبان | ||
خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =14775 | ||
| کتابخوان همراه نور =14775 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
خط ۲۸: | خط ۲۹: | ||
}} | }} | ||
'''کتاب الافتخار''' نوشته ابویعقوب اسحاق بن احمد سجستانی از متکلمین سده سوم و چهارم قمری، با موضوع کلام، کتابی است که پیرامون عقاید و باورهای فرقه اسماعیلیه نوشته شده و تحقیق آن به همت | '''کتاب الافتخار''' نوشته [[ابو یعقوب سجستانی، اسحاق بن احمد|ابویعقوب اسحاق بن احمد سجستانی]] از متکلمین سده سوم و چهارم قمری، با موضوع کلام، کتابی است که پیرامون عقاید و باورهای فرقه اسماعیلیه نوشته شده و تحقیق آن به همت [[حسين، اسماعيل قربان|اسماعیل قربان حسین]] صورت گرفته است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
خط ۳۴: | خط ۳۵: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
محقق کتاب ابتدا اشاراتی به زندگی ابویعقوب سجستانی دارد و از ارادت ایشان به خلفا فاطمیین سخن به میان میآورد. و از شیوه تحقیق و منابع مورد استفاده خود میگوید. | محقق کتاب ابتدا اشاراتی به زندگی [[ابو یعقوب سجستانی، اسحاق بن احمد|ابویعقوب سجستانی]] دارد و از ارادت ایشان به خلفا فاطمیین سخن به میان میآورد. و از شیوه تحقیق و منابع مورد استفاده خود میگوید. | ||
نویسنده در مقدمه کتاب به محتویات، اهمیت مطالب و دلیل نامگذاری کتاب اشاره میکند<ref>ر.ک: متن کتاب، ص9-69</ref> | نویسنده در مقدمه کتاب به محتویات، اهمیت مطالب و دلیل نامگذاری کتاب اشاره میکند<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/24469/1/9 ر.ک: متن کتاب، ص9-69]</ref> | ||
در این کتاب از عقاید ابویعقوب درباره اسماعیلیه سخن به میان آمده است او در این کتاب به اعتراضات و طعنهها و استهزاهای مخالفان جواب داده است. وی میگوید میخواهم در این کتاب مبانی اهل حق را در توحید، ملائکه، اسامی، رسالت وصایت، امامت، بعث، ثواب، عقاب، قیامت و تأویل بیان کنم؛ و اینهمه از مسائلی است که اصول حکمت اسماعیلی بر آن مبتنی است، افزون بر این در این کتاب از معرفت اصلین «جان و خرد»، جد و فتح و خیال، حروف سبعیه علویه و غیر از آن سخن گفته است، ابویعقوب در باب عاشر در معرفت بعث، برانگیختن و رستاخیز را چنانکه به قول او اهل ظاهر میگویند قبول ندارد<ref>زریاب، عباس، ج6، ص425</ref> | در این کتاب از عقاید ابویعقوب درباره اسماعیلیه سخن به میان آمده است او در این کتاب به اعتراضات و طعنهها و استهزاهای مخالفان جواب داده است. وی میگوید میخواهم در این کتاب مبانی اهل حق را در توحید، ملائکه، اسامی، رسالت وصایت، امامت، بعث، ثواب، عقاب، قیامت و تأویل بیان کنم؛ و اینهمه از مسائلی است که اصول حکمت اسماعیلی بر آن مبتنی است، افزون بر این در این کتاب از معرفت اصلین «جان و خرد»، جد و فتح و خیال، حروف سبعیه علویه و غیر از آن سخن گفته است، ابویعقوب در باب عاشر در معرفت بعث، برانگیختن و رستاخیز را چنانکه به قول او اهل ظاهر میگویند قبول ندارد<ref>زریاب، عباس، ج6، ص425</ref> | ||
خط ۴۲: | خط ۴۳: | ||
این اثر دارای هفده باب است که موضوعات ذیل در آن مورد ارزیابی قرار گرفتهاند؛ | این اثر دارای هفده باب است که موضوعات ذیل در آن مورد ارزیابی قرار گرفتهاند؛ | ||
باب اول کتاب پیرامون شناخت توحید است، مؤلف در این باب با بیان معارف توحیدی اسلام، ادیان دیگر را مورد خطاب قرار داده و بیان میدارد آنچه شما از کفریات بهناحق به مذهب ما نسبت میدهید درواقع متوجه خود شماست و اینکه دین ما را مستحق تعطیلی میدانید درواقع این دین شماست که استحقاق تعطیلی دارد. نویسنده اعتقادات طرف مقابل راجع به جسمانیت و مکانیت خداوند متعال را باطل اعلام میدارد و این خصوصیات را از ویژگیهای مخلوقات میداند<ref>ر.ک: همان، ص81-83</ref> | باب اول کتاب پیرامون شناخت توحید است، مؤلف در این باب با بیان معارف توحیدی اسلام، ادیان دیگر را مورد خطاب قرار داده و بیان میدارد آنچه شما از کفریات بهناحق به مذهب ما نسبت میدهید درواقع متوجه خود شماست و اینکه دین ما را مستحق تعطیلی میدانید درواقع این دین شماست که استحقاق تعطیلی دارد. نویسنده اعتقادات طرف مقابل راجع به جسمانیت و مکانیت خداوند متعال را باطل اعلام میدارد و این خصوصیات را از ویژگیهای مخلوقات میداند<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/24469/1/81 ر.ک: همان، ص81-83]</ref> | ||
باب دوم درباره معرفت امر الهی است نویسنده در این باب از علیت خداوند برای عالم و سنخیت بین علت و معلول سخن میگوید. او همانند دیگر اسماعیلیان، از اصطلاحات فلسفی و عرفانی دراینباره بهره میبرد و از برخی عبارات رمزگشایی میکند<ref>ر.ک: همان، ص100 - 107</ref> | باب دوم درباره معرفت امر الهی است نویسنده در این باب از علیت خداوند برای عالم و سنخیت بین علت و معلول سخن میگوید. او همانند دیگر اسماعیلیان، از اصطلاحات فلسفی و عرفانی دراینباره بهره میبرد و از برخی عبارات رمزگشایی میکند<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/24469/1/100 ر.ک: همان، ص100 - 107]</ref> | ||
باب سوم در معرفت اصلین است. اصلین در نظر اسماعیلیان عقل کل و نفس کل هستند. نویسنده با عباراتی تند طرفین مقابل را به ظاهرگرایی متهم میکند و آنها را مانند کودکی میشمارد که مادرشان در اتاقی محصورشان کرده است و خارج از آن را نمیبینند. وی آنها را به آموختن معانی قلم، لوح، کرسی، عرش، قضا و قدر از بزرگان اسماعیلی فرا میخواند. سپس وی از ارتباط موارد سابق (کرسی و...) با اصلین سخن میگوید<ref>ر.ک: همان، ص108 - 115</ref> | باب سوم در معرفت اصلین است. اصلین در نظر اسماعیلیان عقل کل و نفس کل هستند. نویسنده با عباراتی تند طرفین مقابل را به ظاهرگرایی متهم میکند و آنها را مانند کودکی میشمارد که مادرشان در اتاقی محصورشان کرده است و خارج از آن را نمیبینند. وی آنها را به آموختن معانی قلم، لوح، کرسی، عرش، قضا و قدر از بزرگان اسماعیلی فرا میخواند. سپس وی از ارتباط موارد سابق (کرسی و...) با اصلین سخن میگوید<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/24469/1/108 ر.ک: همان، ص108 - 115]</ref> | ||
نویسنده در ادامه به معرفی سه موجود روحانى به نامهاى فتح و جد و خیال میپردازد؛ جد همان بخت است که سعادت و شقاوت انسانها در دست اوست. او همان جبرییل است که هرگاه نفس پاکى را مورد توجه قرار دهد، آن نفس مربى و راهنماى عصر خویش مىشود. هرگاه به قلبِ آن نفسِ پاک، انوار ملکوتى، ولى مبهم برسد و محتاج تفسیر باشد، خداوند آن نفس پاک را با فتح که همان میکاییل است تقویت مىکند و آن را به سعادت معنوى مىرساند و وقتى خیال که اسرافیل است به کمک آن نفس بیاید وصیت و امامت در نسل آن نفس پاک قرار خواهد گرفت<ref>ر.ک: همان، ص116 - 129</ref> | نویسنده در ادامه به معرفی سه موجود روحانى به نامهاى فتح و جد و خیال میپردازد؛ جد همان بخت است که سعادت و شقاوت انسانها در دست اوست. او همان جبرییل است که هرگاه نفس پاکى را مورد توجه قرار دهد، آن نفس مربى و راهنماى عصر خویش مىشود. هرگاه به قلبِ آن نفسِ پاک، انوار ملکوتى، ولى مبهم برسد و محتاج تفسیر باشد، خداوند آن نفس پاک را با فتح که همان میکاییل است تقویت مىکند و آن را به سعادت معنوى مىرساند و وقتى خیال که اسرافیل است به کمک آن نفس بیاید وصیت و امامت در نسل آن نفس پاک قرار خواهد گرفت<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/24469/1/116 ر.ک: همان، ص116 - 129]</ref> | ||
دیگر مباحثی که در کتاب مطرح شدهاند عبارتند از حروف هفتگانه علویه، رسالت وصایت، امامت، قیامت، بعثت، ثواب و عقاب، مأخذ تأویل از قرآن و شناخت فروعی مانند وضو و طهارت، نماز، زکات، روزه و حج<ref>ر.ک: همان ص130 - 263</ref> | دیگر مباحثی که در کتاب مطرح شدهاند عبارتند از حروف هفتگانه علویه، رسالت وصایت، امامت، قیامت، بعثت، ثواب و عقاب، مأخذ تأویل از قرآن و شناخت فروعی مانند وضو و طهارت، نماز، زکات، روزه و حج<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/24469/1/130 ر.ک: همان ص130 - 263]</ref> | ||
بخش دوم این تألیف پیرامون شرح و تعلیقه بر ابواب این کتاب است. سبک شرح این کتاب عمدتاًً به نحوه توضیح و تشریح لغات و اصطلاحات موجود در متن هر باب است که شارح به تبیین یکبهیک مصطلحات میپردازد. | بخش دوم این تألیف پیرامون شرح و تعلیقه بر ابواب این کتاب است. سبک شرح این کتاب عمدتاًً به نحوه توضیح و تشریح لغات و اصطلاحات موجود در متن هر باب است که شارح به تبیین یکبهیک مصطلحات میپردازد. | ||
خط ۵۶: | خط ۵۷: | ||
نویسنده قبل از تشریح باب اول به توضیح کلماتی چون: ابداع، انیه، ایس، جبروت و ملکوت، لاهوت و ناسوت، باری، تنزیه، هویة، دهر، زمان، ابد و ازل، دانی بقدسه، خیر الامم و.. میپردازد. | نویسنده قبل از تشریح باب اول به توضیح کلماتی چون: ابداع، انیه، ایس، جبروت و ملکوت، لاهوت و ناسوت، باری، تنزیه، هویة، دهر، زمان، ابد و ازل، دانی بقدسه، خیر الامم و.. میپردازد. | ||
سپس در تشریح باب اول به تحلیل و توضیح اصطلاحاتی چون: توحید، تعطیل و تشبیه، مشبه، موحد، خالق، جوهر، حد، حکومت، فیض، عقل و نفس و غیره میپردازد و در خلال توضیح برخی اصطلاحات از نوشتههای سجستانی در سایر کتبش بهره میبرد<ref>ر.ک: همان، ص267-309</ref> | سپس در تشریح باب اول به تحلیل و توضیح اصطلاحاتی چون: توحید، تعطیل و تشبیه، مشبه، موحد، خالق، جوهر، حد، حکومت، فیض، عقل و نفس و غیره میپردازد و در خلال توضیح برخی اصطلاحات از نوشتههای سجستانی در سایر کتبش بهره میبرد<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/24469/1/267 ر.ک: همان، ص267-309]</ref> | ||
در ادامه مؤلف به تشریح یکبهیک ابواب کتاب به سبک مذکور میپردازد. | در ادامه مؤلف به تشریح یکبهیک ابواب کتاب به سبک مذکور میپردازد. | ||
خط ۶۸: | خط ۶۹: | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references/> | <references /> | ||
خط ۷۵: | خط ۷۶: | ||
#زریاب، عباس، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1373. | #زریاب، عباس، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1373. | ||
== وابستهها == | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
ویرایش