نمایش مبدأ برای ق‍طران‌، اب‍وم‍ن‍ص‍ور

{{جعبه اطلاعات زندگی‌نامه
| عنوان = ق‍طران‌، اب‍وم‍ن‍ص‍ور
| تصویر = NUR81392.jpg
| اندازه تصویر =
| توضیح تصویر =
| نام کامل =
| نام‌های دیگر =
| لقب =
| تخلص =
| نسب =
| نام پدر =
| ولادت =نخستین دهه قرن پنجم
| محل تولد =شادی آباد تبریز
| کشور تولد =
| محل زندگی =
| رحلت =۴۶۵ق
| شهادت =
| مدفن =
| طول عمر =
| نام همسر =
| فرزندان =
| خویشاوندان =
| دین =
| مذهب =
| پیشه =
| منصب =
| پس از =
| پیش از =
| اساتید =
| مشایخ =
| معاصرین =
| شاگردان =
| اجازه اجتهاد از =
| درجه علمی =
| دانشگاه =
| حوزه =
| علایق پژوهشی =
| سبک نوشتاری =
| آثار =[[دیوان قطران تبریزی]]
| وبگاه =
| امضا =
| کد مؤلف = AUTHORCODE81392AUTHORCODE
}}
'''ابومنصور قطران تبریزی''' (درگذشته احتمالا 465ق) از شعرای قرن پنجم هجری و صاحب [[دیوان قطران تبریزی|دیوان اشعار]] است.

==نام و مولد==
در قدیم‌ترین منابع موجود، نام این شاعر قطران است. خود او نیز در‌ دیوان‌ اشعارش‌ می‌گوید:
{{شعر}}
{{ب|''مردمان بی خرد گویند قطران کودک است''|2=''وان که او‌ را‌ سال‌ کمتر دانشش کمتر بود''<ref>جعفری، مسعود، ص43</ref>}}
{{پایان شعر}}

در برخی از‌ نسخه‌‌های [[لغت فرس]] [[اسدی طوسی، علی بن احمد|اسدی]] نیز از او با نام قطران یاد شده است. قطران‌ نامی‌ غیرمعمول‌ است که به گفته [[فروزانفر، بدیع‌الزمان|فروزانفر]] بریکی از شعرای گمنام عرب اطلاق شده است. نمی‌دانیم‌ چرا این نام را بر شاعر پیشگام شعر دری در آذربایجان نهاده‌اند‌<ref>همان</ref>.

محل تولد قطران، شادی آباد است که‌ نام‌ محله و روستایی در تبریز است<ref>همان، ص43- 44</ref>.

زمان ولادت او را باید در نخستین دهه قرن پنجم دانست چون وی‌ در‌ سال ۴۲۰ق به گنجه رفته‌ و امیر‌ ابوالفتح را‌ مدح‌ گفته‌ و این امیر ابوالفتح در سال ۴۲۵‌ق به‌ دست پسرش ابوالحسن کشته شده است. از آنجا که در [[دیوان قطران تبریزی|دیوان قطران‌]] مدایحی‌ به نام امیرابوالفتح وجود دارد، یقیناً‌ قطران بعد از سال‌ ۴۲۳‌ق که سال به حکومت رسیدن‌ ابوالفتح‌ است در گنجه بوده است<ref>همان، ص44</ref>.

==سفرها==
قطران‌ در‌ میان سال‌های ۴۲۳‌ق و ۴۲۵ق عازم گنجه شده است که نخستین سفر اوست. قطران در این سفر به دربار شدادیان راهیافت و به‌ شهرت‌ رسید‌. وی تا حدود سال ۴۳۰ق در شهر‌ گنجه‌ بوده‌ است‌<ref>ر.ک: همان</ref>.

چنان که از اشعار قطران برمی‌آید، وی حاکم تفلیس (ابوالخلیل جعفر) و حاکم‌ نخجوان‌ (ابودلف ممدوح [[اسدی طوسی، علی بن احمد|اسدی طوسی]]) و برخی دیگر از امیران مناطق مختلف آذربایجان و اران را مدح کرده است و یقیناً مسافرت‌هایی در مناطق مختلف این سرزمین داشته است<ref>همان، ص46</ref>.

==وفات==
درگذشت قطران را در سال ۴۶۵ق دانسته‌اند، اما از برخی‌ اشعار‌ او‌ برمی‌آید که پس از این تاریخ نیز‌ زنده‌ بوده است. به روشنی دانسته نیست که در گنجه یا تبریز درگذشته است یا در جای دیگر<ref>همان</ref>.

==آثار==
# دیوان اشعار که مهم‌ترین اثر اوست.
# فرهنگ لغتی که شامل واژه‌های دشوار فارسی دری بوده است.
# قوس‌نامه (کوش‌نامه‌)<ref>ر.ک: همان، ص49</ref>.

==پانویس ==
<references />

==منابع مقاله==
[[:noormags:1000897|جعفری، مسعود، «نقد شعر فارسی: نگاهی دیگر به زندگی و شعر قطران تبریزی»، بخارا، فروردین و اردیبهشت 1391، شماره 86، صفحات 41 تا 60]].




==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}
[[دیوان قطران تبریزی]]


[[رده:زندگی‌نامه]]
[[رده:مقالات بازبینی شده2 دی 1402]]
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ آذر 1402 توسط عباس مکرمی]]
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ آذر 1402 توسط سید محمد رضا موسوی]]