نمایش مبدأ برای قیسی، احمد بن ابراهیم بن احمد بن صفوان

{{جعبه اطلاعات زندگی‌نامه
| عنوان = ابن صفوان، ابوجعفر احمد بن‌ ابراهيم‌ بن‌ احمد بن‌ صفوان‌ قيسى؛
| تصویر = NUR00000.jpg
| اندازه تصویر = 
| توضیح تصویر = 
| نام کامل = ابن صفوان، ابوجعفر احمد بن‌ ابراهيم‌ بن‌ احمد بن‌ صفوان‌ قيسى؛‌
| نام‌های دیگر = احمد بن‌ ابراهيم‌ بن‌ احمد بن‌ صفوان‌ قيسى؛‌
| لقب = 
| تخلص = ابن صفوان؛
| نسب =بنوصفوان؛
| نام پدر = ابراهيم‌ بن‌ احمد بن‌ صفوان‌ قيسى؛
| ولادت = 675ق‌؛
| محل تولد = مالقه؛
| کشور تولد = اندلس(اسپانیا)؛
| محل زندگی = مالقه، غرناطه،‌ مراکش؛
| رحلت = 763ق
| شهادت = 
| مدفن = مالقه،
| طول عمر = 88
| نام همسر = 
| فرزندان = 
| خویشاوندان = 
| دین = اسلام
| مذهب = 
| پیشه = اديب‌ و شاعر؛
| منصب = دبیری دیوان
| پس از = 
| پیش از = 
| اساتید = ابومحمد باهلى، ابوعبدالله‌ بن‌ عبدالملک‌ مراکشى‌، ابوعباس‌ ابن‌ بنا؛ 
| مشایخ  = 
| معاصرین = ابن‌ خطيب‌، نصريان‌ غرناطه‌، سلطان‌ ابوعبدالله‌ محمد، سلطان‌ ابوالحجاج؛‌
| شاگردان = 
| اجازه اجتهاد از = 
| درجه علمی = اديب‌ و شاعر؛
| دانشگاه = 
| حوزه = 
| علایق پژوهشی = 
| سبک نوشتاری = 
| آثار = الدرر الفاخره و اللجج‌ الزاخره، مطلع‌ هلال‌ الانوار الالهيه
| وبگاه = 
| امضا = 
| کد مؤلف = AUTHORCODE00000AUTHORCODE
}}

'''ابن صَفْوان‌، ابوجعفر احمد بن‌ ابراهيم‌ بن‌ احمد بن‌ صفوان‌ قيسى‌''' (675 -763ق‌/1296-1362م‌)، اديب‌ و شاعر اندلسى‌، معاصر نصريان‌ غرناطه‌. 

وی از اهالى‌ مالقه‌ بود و به‌ همين‌ سبب‌ به‌ مالقى‌ نيز معروف‌ شده‌ است‌.
==ولادت==
[[ابن خطیب، محمد بن عبدالله|ابن‌ خطيب‌]] و ابن‌ قاضى‌ سال‌ تولد وی را 695ق‌، ولى‌ بن‌ فرحون‌ و به‌ پيروی از او برخى‌ از منابع‌ معاصر، 675ق‌ را سال‌ تولد او دانسته‌اند. به‌ نظر مى‌رسد «تسعين»‌ که‌ در الاحاطه ابن‌ خطيب‌ آمده‌ است‌، مصحّف‌ «سبعين‌» بوده‌ باشد.

==تحصیلات و مناصب==
ابن‌ صفوان‌ نخست‌ در مالقه‌ نزد ابومحمد باهلى‌ دانش‌ آموخت‌، سپس‌ به‌ مراکش‌ رفت‌ و در آنجا از دانشمندانى‌ چون‌ ابوعبدالله‌ بن‌ عبدالملک‌ مراکشى‌ و ابوعباس‌ ابن‌ بنا به‌ تکميل‌ آموخته‌های خود پرداخت‌.

در اين‌ هنگام‌ امير غرناطه‌ سلطان‌ ابوعبدالله‌ محمد ملقب‌ به‌ فقيه‌ او را به‌ دربار خود خواند و به‌ وی مقام‌ دبيری داد. اقامت‌ ابن‌ صفوان‌ در دربار غرناطه‌ مايه کاميابى‌ و شهرت‌ او شد، اما وی پس‌ از مدتى‌ از خدمت‌ ديوانى‌ کناره‌ گرفت‌ و به‌ مالقه‌ بازگشت‌ و چندی در عزلت‌ و سختى‌ روزگار گذرانيد تا آنکه‌ [[ابن خطیب، محمد بن عبدالله|ابن‌ خطيب‌]] به‌ ياری وی شتافت‌ و با تعيين‌ مقرری به‌ زندگيش‌ سامان‌ بخشيد.

ابن‌ صفوان‌ در زمان‌ خود از لحاظ علمى‌ شخصيتى‌ برجسته‌ به‌ شمار مى‌رفت‌ و گذشته‌ از شعر و ادب‌ در علوم‌ مختلفى‌ چون‌ رياضيات‌ و تاريخ‌ و فلسفه‌ صاحب‌ نظر بود.

[[ابن خطیب، محمد بن عبدالله|ابن‌ خطيب‌]] او را مردی تيزهوش‌ و ژرف‌نگر خوانده‌ است‌.

==وفات==
ابن‌ صفوان‌ تا پايان‌ عمر در مالقه‌ ماند و در سال 763ق‌ در همانجا نيز درگذشت.‌

==آثار==

تقريباً تمامى‌ آثار منثور وی از ميان‌ رفته‌ است‌. تنها اثر منثوری که‌ از او به‌ جای مانده‌، نامه‌ای است‌ که‌ وی در آن‌ به‌ [[ابن خطیب، محمد بن عبدالله|ابن‌ خطيب‌]] اجازه نقل‌ آثار خود را داده‌ است‌. آنچه‌ از اشعار او به‌ جای مانده‌، عمدتاً رنگ‌ صوفيانه‌ دارد و در آن‌ها ناخرسندی از روزگار و توجه‌ به‌ آخرت‌ مشهود است‌. از جمله‌ سروده‌های او قصيده‌ای است‌ در معارضه‌ با قصيده عينيه معروف‌ [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن‌ سينا]]. ظاهراً ابن‌ صفوان‌ ديوانى‌ از سروده‌های خود فراهم‌ نياورده‌ بوده‌ و اشعار باقى‌ مانده‌ از وی نيز به‌ نقل‌ از مجموعه‌ای است‌ که‌ ابن‌ خطيب‌ گردآورده‌ بوده‌ است‌.

[[ابن خطیب، محمد بن عبدالله|ابن‌ خطيب‌]] خود در اين‌ باره‌ مى‌گويد که‌ وی ديوان‌ شعر ابن‌ صفوان‌ را در 744ق‌/1343م‌ هنگامى‌ که‌ سلطان‌ ابوالحجاج‌ امير غرناطه‌ را در لشکرکشى‌ به‌ جزيره الخضراء همراهى‌ مى‌کرده‌، در حين‌ توقف‌ در مالقه‌، گردآوری کرده‌ و بر آن‌ مقدمه‌ای نوشته‌ و آن‌ را الدرر الفاخره و اللجج‌ الزاخره ناميده‌ و سپس‌ از ابن‌ صفوان‌ خواسته‌ است‌ که‌ اجازه نقل‌ آن‌ را به‌ وی و فرزندش‌ عبدالله‌ بدهد و او نيز، چنانکه‌ گذشت‌، طى‌ نامه‌ای، به‌ خط خود، اجازه نقل‌ همه آثار منظوم‌ و منثور خويش‌ را به‌ وی و فرزندش‌ اعطا کرده‌ است‌.

البته‌ به‌ درستى‌ روشن‌ نيست‌ که‌ آنچه‌ [[ابن خطیب، محمد بن عبدالله|ابن‌ خطيب‌]] ديوان‌ ابن‌ صفوان‌ خوانده‌، مجموعه کامل‌ اشعار وی بوده‌ است‌ يا گزيده‌ای از آن‌ها. اين‌ کتاب‌ اکنون‌ در دست‌ نيست‌.

ساير تأليفات‌ منسوب‌ به‌ ابن‌ صفوان‌ اين‌هاست‌:
#	مطلع‌ هلال‌ الانوار الالهيه،
#	بغيه المستفيد،
#	شرح‌ کتاب‌ القرشى‌ فى‌ الفرائض‌<ref>نقدی ثقفی، یوسف‌، ج4، ص113</ref>.

== پانویس==
<references/>

==منابع مقاله==
نقدی ثقفی، یوسف‌، دائر‌ةالمعارف بزرگ اسلامی زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائر‌ةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377.

==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}

[[رده:زندگی‌نامه]] 
[[رده:مقالات بازبینی شده2 آبان 1402]]
[[رده:فاقد کد پدیدآور]]