فیض کاشانی، محمد بن شاه‌مرتضی: تفاوت میان نسخه‌ها

[[میرداماد، محمدباقر بن محمد|ميرداماد]]

'''محمّد بن مرتضى مشهور به ملامحسن فیض کاشانى''' (۱۰۰۷ق-۱۰۹۱ق)، حکیم، محدث، مفسر، عارف، شاعر و یکى از اکابر علما و فقهای اخباری دوره صفویه در قرن یازدهم هجری و از شاگردان برجسته [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدرای شیرازی]] و معاصر با شاه عباس دوم بوده است. «تفسير الصافي»، از آثار معروف ایشان است.

ملامحسن در چهاردهم صفر سال ۱۰۰۷ق، در کاشان به دنیا آمد.

ایشان مقدّمات علوم را تا سن بلوغ در کاشان و در نزد عمو و دایى فراگرفت. بیست ساله بود که براى ادامه تحصیل به اصفهان مهاجرت کرد و از اساتید برجسته آن دیار کسب فیض نمود. از جمله اساتید این عالم بزرگ عبارتند از: [[مجلسی، محمدتقی|ملا محمدتقى مجلسى]]، [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شیخ بهایى]]، [[میرداماد، محمدباقر بن محمد|میرداماد]]، [[میرفندرسکی، ابوالقاسم|میرفندرسکى]] و [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدرا]].  

ملامحسن پس از آن براى کسب علم از سید ماجد بحرانى به شیراز کوچ کرد و مدّت دو سال به تکمیل علم حدیث و روایت پرداخت و بار دیگر به اصفهان بازگشت. بعد از آن براى انجام فریضه حج به مکه مشرف شده و در آنجا به ملاقات شیخ محمد زین‌الدین عاملى رفته و از آن بزرگوار نیز کسب فیض نمود. پس از مراجعت از مکه، وقتى ملاصدرا از شیراز به شهر مقدّس قم مهاجرت کرد و در روستاى کهک اقامت گزید، ملامحسن و [[لاهیجی، عبدالرزاق بن علی|عبدالرّزاق لاهیجى]] نیز به آنجا رفته و مدّت هشت سال مونس تنهایى او بودند و در همین دوران بود که ملاصدرا دو دختر فاضل و عالم خود را به آن دو تزویج کرد. سپس ملامحسن فیض کاشانى همراه ملاصدرا به شیراز رفت و بعد از دو سال به کاشان بازگشت و به امر تدریس، تعلیم، تبلیغ و تألیف و تصنیف مشغول گردید. ملامحسن کاشانى در دوران زندگى پربار خود شاگردانى را تقدیم جهان تشیع کرد. از جمله‌ آن بزرگواران عبارتند از: علم‌الهدى فرزند خود فیض، معین‌الدین فرزند دیگر فیض، عبدالغفور برادر فیض، شاه مرتضى دوم پسر برادر فیض، ضیاءالدین محمد، ملا شاه فضل‌الله، ملا محمدباقر مجلسى، [[جزایری، نعمت‌الله|سید نعمت‌الله جزایرى]]، [[قاضی سعید قمی، محمدسعید بن محمدمفید|قاضى سعید قمى]]، ملا محمدصادق خضرى، شمس‌الدین محمد قمى، شیخ محمدمحسن عرفان شیرازى و بسیارى از علماى دیگر.  

بنابر آنچه نقل شده مرحوم فیض نزدیک به دویست جلد کتاب ارزشمند در علوم و فنون مختلف تألیف کرده است. برخى از تألیفات این مرد بزرگ عبارتند از: [[تفسير الصافي|تفسیر صافى]]، [[الوافي]]، الشافي، النوادر، المحجة البيضاء، مفاتيح الشرائع، أصول المعارف، علم اليقين، حقّ اليقين، عين اليقين، ضياء القلب، الفت‌نامه، زاد السالك، شوق المهدي و دیوان قصائد

[[علم الیقین في أصول الدین]]  

[[نوادر الأخبار فیما یتعلق بأصول الدین]]  

[[فهرست‌های خودنوشت فیض کاشانی؛ به انضمام پژوهشی در کتاب شناسی و نسخه شناسی آثار او]]