فهرسة ما رواه عن شيوخه من الدواوين المصنفة في ضروب العلم و أنواع المعارف: تفاوت میان نسخه‌ها

<div class='wikiInfo'>

[[پرونده:NUR11626J1.jpg|بندانگشتی|فهرسة ما رواه عن شيوخه من الدواوين المصنفة في ضروب العلم و أنواع المعارف]]

{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"

! نام کتاب!! data-type='bookName'|فهرسة ما رواه عن شيوخه من الدواوين المصنفة في ضروب العلم و أنواع المعارف

|-

|نام های دیگر کتاب

|data-type='otherBookNames'|

|data-type='authors'|[[طرغوه، خلیان رباره]] (مقابله)

[[اشبیلی، محمد بن خیر]] (نويسنده)

|زبان  

|data-type='language'|عربی

|کد کنگره  

|data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|

|موضوع  

|data-type='subject'|

== معرفى اجمالى ==

'''فهرسة ما رواه عن شيوخه من الدواوين المصنفة في ضروب العلم و أنواع المعارف'''، اثر ابوبكر محمد بن خير اشبيلى (502-575ق)، ملقب به شجار است كه در آن، بيش از 1450 كتاب در رشته‌هاى گوناگون علوم اسلامى معرفى شده است.

آقايان «شيخ فرنسشكه قداره زيدين» و شاگردش «خليان رباره طرغوه»، اين كتاب را تحقيق و تصحيح كرده‌اند. نام كامل اين اثر عبارت است از: «فهرسة ما رواه عن شيوخه من الدواوين المصنفة في ضروب العلم و أنواع المعارف أبوبكر محمد بن خير بن عمر بن خليفة الأموي الإشبيلي».

 

 

در مقدمه نويسنده كه زمان و مكان نگارشش را مشخص نكرده و همچنين متأسفانه به روش‌شناسى اثر خودش نيز نپرداخته، چنين آمده است: «اجازه، امرى ضرورى در روايت است و روايت به‌وسيله آن تمام و تكميل مى‌شود، وگرنه به‌ناچار ناقص خواهد ماند. خبر داد به ما محمد بن عتاب از پدرش ابوعبدالله، كه از اهالى بيدارى و تيقظ و تحرز و تحفظ در روايت است، كه او گفت: هيچ جوينده حديث، از اجازه بى‌نياز نيست... چون احتمال غفلت، خواب، اسقاط، تصحيف و... وجود دارد» <ref>ر.ك: مقدمه كتاب، ص15</ref>.

#در مقدمه ناظر علمى «زهير فتح‌الله» چنين آمده است: «... پاورقى‌هايى كه در پايانش نام نويسنده‌اش نيامده، متعلق به مصححان: كوديرا و طراغو است و برخى كه در پايانش كلمه «المشرف» آمده، مربوط به اينجانب (زهير فتح‌الله) است. شايان توجه است كه برخى از حواشى بنده، توجه ناظران را جلب مى‌كند به برخى از اشتباهاتى كه ترديدى نداريم كه خوانندگان متوجه آن‌ها خواهند شد، ولى آن را براى اين در اينجا ثبت كرديم تا چاپ كوديرا و شاگردش حفظ شود و همراه با او و حاشيه‌هايش به پيش برويم؛ همو كه در آنجا اشاره كرده به اشتباهات سهل و آسانى كه در نسخه خطى بوده است و برخى ديگر از حواشى ما متصدى بررسى اشتباهات مهم يا توضيح مشكلاتى شده كه در چاپ كوديرا هست.

#:يكى از امتيازات ديگر چاپ حاضر عبارت است از اين نكته كه مقدمه كوديرا كه به زبان لاتينى نوشته را به عربى ترجمه كرديم كه بى‌ترديد براى خواننده در زمينه شناسايى نويسنده و كتابش سودمند خواهد بود...» <ref>ر.ك: مقدمه كتاب، ص1-3</ref>.

#:گفتنى است كه به نظر مى‌رسد كه منظور از «كوديرا» همان «شيخ فرانسشكه قداره زيدين» يا «فرانسيسكو كوديرا»، شرق‌شناس اسپانيايى است و «طراغو» نيز همان «خليان رباره طرغوه». زمينه‌ساز اين اختلاف و دگرگونى اين نكته است كه در زبان عربى مانند زبان‌هاى ديگر، در فرايند بومى‌سازى واژگان بيگانه، تغييراتى در چگونگى نگارش و تلفظ كلمات و حتى نام اعلام ايجاد مى‌شود و گاه به چند صورت مختلف گفته و نوشته مى‌شود.

#قرائات و مانند آن: «كتاب قرائة النبي(ص) و ما حفظ من ألفاظه و استعاذته و افتتاحه»، تأليف ابوبكر محمد بن مجاهد مقرى(ره) شيخ ما خطيب ابوالحسن شريح بن محمد بن شريح رعينى مقرى(ره) حديث كرده براى ما به‌صورت شنيدن از او با قرائت او بر من... <ref>ر.ك: متن كتاب، ص23</ref>.

#«الكامل»، نوشته ابوالعباس محمد بن يزيد [[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]](ره)، است كه وزير حسيب ابوعبدالله جعفر بن محمد بن مكى بن ابى‌طالب(ره) برايم حديث كرده به‌صورت شفاهى از او، از اولش تا اول اخبار خوارج و به‌صورت قرائت از من بر او براى بقيه‌اش با الفاظ من در منزل او در قرطبه... <ref>ر.ك: همان، ص320</ref>.

#نويسنده، اسامى استادان و مشايخ اجازه روايى - كتبى و شفاهى - خودش از شهرهاى مختلف را نيز آورده است <ref>ر.ك: همان، ص456-463</ref>. از جمله چنين نوشته است: «از زمره آنان كه از آنها روايت گرفته و ديده‌ام شيخ فقيه امام راويت ابوالقاسم خلف بن عبدالملك بن مسعود انصارى است و از جمله استادانى كه از آنان در «مريه» روايت گرفته، ولى ملاقاتش نكرده‌ام، شيخ فقيه بسيار راويتگر ابوالحسن على بن عبدالله بن محمد بن سعيد بن موهب جذامى - ابوالرقاق - است» <ref>ر.ك: همان، ص459-460</ref>.

گفتنى است كه هرچند در پايان كتاب تصريح شده است كه: «كمل الكتاب و الحمد لله رب العالمين... و كان الفراغ منه ضحوة يوم الجمعة، الموفي عشرين لشهر رمضان المعظم عام اثني عشر و سبعمائة» <ref>ر.ك: همان، ص463</ref>؛ يعنى «نگارش اثر حاضر در تاريخ روز جمعه بيستم رمضان سال 712ق، كامل شده است»، وليكن با نظر به تاريخ وفات نويسنده (575ق)، بايد گفت اين تاريخ مربوط به نويسنده نيست و نوشته كاتب نسخه خطى است.