۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'ی‌گ' به 'ی‌گ'
جز (جایگزینی متن - 'ی‌ن' به 'ی‌ن') |
جز (جایگزینی متن - 'ی‌گ' به 'ی‌گ') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
نویسنده در بررسی اهمیت و ضرورت فلسفه اخلاق، معتقد است که نه علم اخلاق بهتنهایی ما را از فلسفه اخلاق بی‌نیاز می‌کند و نه پیروی از دین. او بر این ادعای خود چهار دلیل اقامه می‌کند؛ از جمله اینکه برای دفاع از آموزههای اخلاقی و پاسخگویی به شبهات مطرحشده درباره مفاهیم، مبانی و مسائل اخلاقی نیازمند مبنایی صحیح و استوار هستیم که تنها با ژرفنگری محققانه در فلسفه اخلاق به دست میآید؛ بهویژه اینکه با پیچیدهتر شدن روابط انسانی در جوامع بشری، مسائل جدیدی پدید میآید که پاسخ آنها را باید از فلسفه اخلاق جست و این امر، ضرورت پرداختن به این دانش را دوچندان می‌کند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20282/1/26 ر.ک: همان، ص26]</ref>. | نویسنده در بررسی اهمیت و ضرورت فلسفه اخلاق، معتقد است که نه علم اخلاق بهتنهایی ما را از فلسفه اخلاق بی‌نیاز می‌کند و نه پیروی از دین. او بر این ادعای خود چهار دلیل اقامه می‌کند؛ از جمله اینکه برای دفاع از آموزههای اخلاقی و پاسخگویی به شبهات مطرحشده درباره مفاهیم، مبانی و مسائل اخلاقی نیازمند مبنایی صحیح و استوار هستیم که تنها با ژرفنگری محققانه در فلسفه اخلاق به دست میآید؛ بهویژه اینکه با پیچیدهتر شدن روابط انسانی در جوامع بشری، مسائل جدیدی پدید میآید که پاسخ آنها را باید از فلسفه اخلاق جست و این امر، ضرورت پرداختن به این دانش را دوچندان می‌کند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20282/1/26 ر.ک: همان، ص26]</ref>. | ||
در فصل دوم کتاب، نخست واقعگرایی در حوزه مفاهیم بررسی شده و سپس واقعگرایی در گزارهها بهصورت تابعی از نتیجه این بررسی، مورد بحث قرار گرفته است. سپس شمه‌ای از پیامدهای غیر واقعگرایی در عرصه اخلاق ذکر شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20282/1/34 ر.ک: همان، ص34]</ref>. از جمله این پیامدها تأثیر آن در عرصههای دیگر زندگی است. | در فصل دوم کتاب، نخست واقعگرایی در حوزه مفاهیم بررسی شده و سپس واقعگرایی در گزارهها بهصورت تابعی از نتیجه این بررسی، مورد بحث قرار گرفته است. سپس شمه‌ای از پیامدهای غیر واقعگرایی در عرصه اخلاق ذکر شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20282/1/34 ر.ک: همان، ص34]</ref>. از جمله این پیامدها تأثیر آن در عرصههای دیگر زندگی است. بی‌گمان، دیدگاه واقعگرایانه در عرصه اخلاق، بهصورت مستقیم و غیر مستقیم در تعیین حد و مرزهای دیگر عرصههای زندگی انسان اثر می‌گذارد و دیدگاه او در حوزههایی چون سیاست، اقتصاد، فرهنگ و... را متأثر می‌سازد. به بیان سادهتر، اخلاق و آموزههای اخلاقی مبنای اتخاذ دیدگاه در سایر عرصهها میشود. بدین روی، درصورتیکه برای اخلاق واقعیتی عینی در نظر گرفته نشود، دیگر فرد صاحب رأی و نظر برای اتخاذ تصمیم در عرصههای گوناگون مثل سیاست، فرهنگ، اقتصاد و... خود را محدود نمیبیند و ازاینروی ممکن است اصول اساسی انسانی را زیر پا گذاشته، بدون توجه به مرزهای اخلاقی، هر کاری را در جهت تأمین منافع خود و گروه تابع خود روا شمارد. بیمبالاتیهای موجود در عرصه سیاست جهانی و اقتصاد و فرهنگ جهان از همین نقطه آغاز میشود<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20282/1/49 ر.ک: همان، ص50-49]</ref>. | ||
نویسنده در فصل سوم با عنوان معیار ارزش اخلاقی، دیدگاههای اخلاقی را به دو دسته دیدگاههای نتیجهگرا و وظیفهگرا تقسیم کرده و هریک را مورد بررسی قرار می‌دهد. به اعتقاد او قرب به خدا ملاک ارزش اخلاقی اعمال است و برای رسیدن به مقام قرب الهی، هم خود فعل و آثار دنیوی و اخروی آن اثرگذار است و هم انگیزه فاعل در انجام عمل اخلاقی. در پرتو این دیدگاه، ملاک لذتگرایان شخصی و سودگرایان عمومی نیز تأمین | نویسنده در فصل سوم با عنوان معیار ارزش اخلاقی، دیدگاههای اخلاقی را به دو دسته دیدگاههای نتیجهگرا و وظیفهگرا تقسیم کرده و هریک را مورد بررسی قرار می‌دهد. به اعتقاد او قرب به خدا ملاک ارزش اخلاقی اعمال است و برای رسیدن به مقام قرب الهی، هم خود فعل و آثار دنیوی و اخروی آن اثرگذار است و هم انگیزه فاعل در انجام عمل اخلاقی. در پرتو این دیدگاه، ملاک لذتگرایان شخصی و سودگرایان عمومی نیز تأمین می‌گردد. رسیدن به مقام قرب الهی با کسب لذتهای دنیوی منافاتی ندارد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20282/1/83 ر.ک: همان، ص83]</ref>. | ||
در فصل چهارم، مسئله مطلق یا نسبی بودن احکام و ارزشهای اخلاقی مطرح شده است. پذیرش هرکدام از این دو دیدگاه، پیامدهای فردی و اجتماعی فراوانی دارد و در دوران اخیر، بحثهای بسیار و گوناگونی در اینباره صورت گرفته است. نویسنده در این فصل با بیانی ساده، ضمن ارائه گفتارهای منطقی و مستدل دیدگاه پذیرفته خود، دیدگاههای رقیب را نیز منصفانه نقد و بررسی کرده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20282/1/89 ر.ک: همان، ص89]</ref>. | در فصل چهارم، مسئله مطلق یا نسبی بودن احکام و ارزشهای اخلاقی مطرح شده است. پذیرش هرکدام از این دو دیدگاه، پیامدهای فردی و اجتماعی فراوانی دارد و در دوران اخیر، بحثهای بسیار و گوناگونی در اینباره صورت گرفته است. نویسنده در این فصل با بیانی ساده، ضمن ارائه گفتارهای منطقی و مستدل دیدگاه پذیرفته خود، دیدگاههای رقیب را نیز منصفانه نقد و بررسی کرده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20282/1/89 ر.ک: همان، ص89]</ref>. | ||
| خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
مراتب مسئولیت اخلاقی انسان با چند چیز ارتباط مستقیم دارد: مقدار اختیار و قدرت انسان، میزان آگاهی انسان و نتیجه عمل (بهلحاظ کمی و کیفی)<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20282/1/135 ر.ک: همان، ص136-135]</ref>. | مراتب مسئولیت اخلاقی انسان با چند چیز ارتباط مستقیم دارد: مقدار اختیار و قدرت انسان، میزان آگاهی انسان و نتیجه عمل (بهلحاظ کمی و کیفی)<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20282/1/135 ر.ک: همان، ص136-135]</ref>. | ||
یکی دیگر از مهمترین مباحث فلسفه اخلاق، رابطه دین و اخلاق است که در فصل ششم مطرح شده است. این بحث از باسابقهترین مباحث فلسفه اخلاق بشمار می‌رود و شاید بتوان آن را نخستین مسئله فلسفه اخلاق در یونان باستان معرفی کرد که هنوز هم بهطور جدی در میان اندیشمندان مختلف مطرح است<ref>ر.ک: همان، ص149</ref>. اگر منظور از اخلاق، کاربرد نخست آن باشد و منظور از دین «مجموعه عقاید و اخلاق و احکام لازم برای سعادت ابدی بشری» باشد، روشن است که اخلاق جزء دین است و رابطه میان دین و اخلاق رابطه‌ای دقیق و تشکیلاتی است و بر این اساس میتوان اخلاق و اخلاقیات را همچون دایره‌ای کوچک که در درون دایره بزرگ دین قرار گرفته است، ترسیم کرد. دیدگاه عموم اندیشمندان اسلامی همین است. دین الهی و راستین، که به عقیده ما منحصر در اسلام و پیام اسلامی است، دربردارنده اعتقادات، اخلاقیات و احکام فقهی و حقوقی است. به تعبیر دیگر، دین همه شئون زندگی انسان را در بر | یکی دیگر از مهمترین مباحث فلسفه اخلاق، رابطه دین و اخلاق است که در فصل ششم مطرح شده است. این بحث از باسابقهترین مباحث فلسفه اخلاق بشمار می‌رود و شاید بتوان آن را نخستین مسئله فلسفه اخلاق در یونان باستان معرفی کرد که هنوز هم بهطور جدی در میان اندیشمندان مختلف مطرح است<ref>ر.ک: همان، ص149</ref>. اگر منظور از اخلاق، کاربرد نخست آن باشد و منظور از دین «مجموعه عقاید و اخلاق و احکام لازم برای سعادت ابدی بشری» باشد، روشن است که اخلاق جزء دین است و رابطه میان دین و اخلاق رابطه‌ای دقیق و تشکیلاتی است و بر این اساس میتوان اخلاق و اخلاقیات را همچون دایره‌ای کوچک که در درون دایره بزرگ دین قرار گرفته است، ترسیم کرد. دیدگاه عموم اندیشمندان اسلامی همین است. دین الهی و راستین، که به عقیده ما منحصر در اسلام و پیام اسلامی است، دربردارنده اعتقادات، اخلاقیات و احکام فقهی و حقوقی است. به تعبیر دیگر، دین همه شئون زندگی انسان را در بر می‌گیرد و به رابطه انسان به خدا اختصاص ندارد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20282/1/166 ر.ک: همان، ص166]</ref>. | ||
یکی دیگر از نیازهای اساسی دین به اخلاق، ویژه هدف دین است. دین مدعی است برای ساختن انسان و تأمین سعادت دنیوی و اخروی بشر آمده است. بدین سبب اداره زندگی فردی و اجتماعی انسان نیز از اهداف دین است، که تنها در پرتو مجموعه خاصی از دستورهای اخلاقی به دست میآید. به همین دلیل میتوان گفت دین بدون اخلاق نمیتواند به اهداف خود دست یابد و سعادت دنیا و آخرت انسان را تأمین کند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20282/1/170 ر.ک: همان، ص170]</ref>. | یکی دیگر از نیازهای اساسی دین به اخلاق، ویژه هدف دین است. دین مدعی است برای ساختن انسان و تأمین سعادت دنیوی و اخروی بشر آمده است. بدین سبب اداره زندگی فردی و اجتماعی انسان نیز از اهداف دین است، که تنها در پرتو مجموعه خاصی از دستورهای اخلاقی به دست میآید. به همین دلیل میتوان گفت دین بدون اخلاق نمیتواند به اهداف خود دست یابد و سعادت دنیا و آخرت انسان را تأمین کند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20282/1/170 ر.ک: همان، ص170]</ref>. | ||