پرش به محتوا

فضائل أميرالمؤمنين علي بن أبي‌طالب(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ')
(۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
<div class='wikiInfo'>
{{جعبه اطلاعات کتاب
[[پرونده:NUR33075J1.jpg|بندانگشتی|فضائل أميرالمؤمنين علي بن أبي‌طالب(ع)]]
| تصویر =NUR33075J1.jpg
{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
| عنوان =فضائل أميرالمؤمنين علي بن أبي‌طالب(ع)
|+ |
| عنوان‌های دیگر =
|-
| پدیدآوران =  
! نام کتاب!! data-type='bookName'|فضائل أميرالمؤمنين علي بن أبي‌طالب(ع)
[[ابن حنبل، احمد بن محمد]] (نویسنده)
|-
[[طباطبایی، سید عبدالعزیز]] (محقق و مصحح)
|نام های دیگر کتاب
| زبان =عربی
|data-type='otherBookNames'|
| کد کنگره =
|-
| موضوع =
|پدیدآورندگان
|data-type='authors'|[[ابن حنبل، احمد بن محمد]] (نويسنده)


[[طباطبایی، عبدالعزیز]] (محقق و مصحح)
| ناشر =  
|-
دار التفسير
|زبان
| مکان نشر = ايران - قم
|data-type='language'|عربی
| سال نشر =مجلد1: 1390ش , 1433ق
|-
|کد کنگره
|data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|
|-
|موضوع
|data-type='subject'|
|-
|ناشر
|data-type='publisher'|دار التفسير
|-
|مکان نشر  
|data-type='publishPlace'| ايران - قم
|-
||سال نشر  
|ata-type='publishYear'|مجلد1: 1390ش , 1433ق
|-class='articleCode'


|کد اتوماسیون  
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE33075AUTOMATIONCODE
|data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE33075AUTOMATIONCODE
| چاپ =1
|}
| تعداد جلد =1
</div>
| کتابخانۀ دیجیتال نور =20882
'''فضائل أميرالمؤمنين علي بن أبي‌طالب(ع)'''، اثر یکی از ائمه اربعه اهل سنت، به نام [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] (164-241ق) است که توسط [[طباطبایی، عبدالعزیز|سید عبدالعزیز طباطبایی]] مورد تحقیق قرار گرفته و منتشر شده و چندی پیش به‌عنوان کتاب سال حوزه انتخاب شده است.
| کتابخوان همراه نور =33075
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}
 
'''فضائل أميرالمؤمنين علي بن أبي‌طالب(ع)'''، اثر یکی از ائمه اربعه اهل سنت، به نام [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] (164-241ق) است که توسط [[طباطبایی، سید عبدالعزیز|سید عبدالعزیز طباطبایی]] مورد تحقیق قرار گرفته و منتشر شده و چندی پیش به‌عنوان کتاب سال حوزه انتخاب شده است.


یکی از آثار برجای‌مانده از [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]]، کتابی است با عنوان «[[فضائل الصحابة]]» که چنان‌که از عنوان آن هویداست، مشتمل بر روایاتی است در منقبت صحابه پیامبر(ص). این کتاب اولین کتابی است که در این موضوع به دست ما رسیده است و آثار دیگری که در این زمینه در دسترس ماست، همچون «[[فضائل الصحابة]]» احمد بن شعیب [[نسائی، احمد بن علی|نسائی]] (م ۳۰۳ق) و «[[فضائل الصحابة]]» [[ابونعیم، احمد بن عبدالله|ابونعیم اصفهانی]] (م ۴۳۰ق)، همه متأخر از آن هستند.
یکی از آثار برجای‌مانده از [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]]، کتابی است با عنوان «[[فضائل الصحابة]]» که چنان‌که از عنوان آن هویداست، مشتمل بر روایاتی است در منقبت صحابه پیامبر(ص). این کتاب اولین کتابی است که در این موضوع به دست ما رسیده است و آثار دیگری که در این زمینه در دسترس ماست، همچون «[[فضائل الصحابة]]» احمد بن شعیب [[نسائی، احمد بن علی|نسائی]] (م ۳۰۳ق) و «[[فضائل الصحابة]]» [[ابونعیم، احمد بن عبدالله|ابونعیم اصفهانی]] (م ۴۳۰ق)، همه متأخر از آن هستند.
خط ۴۳: خط ۳۱:
نکته مهم درباره روایات این کتاب این است که این کتاب به‌صورت متعارف، تألیف [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] به حساب نمی‌آید، بلکه مجموعه روایاتی است که عبدالله بن احمد فرزند او از وی روایت کرده است؛ به اضافه روایاتی که از طریق ابوبکر بن مالک قطیعی از عبدالله روایت کرده است و این دو شخص اخیر – عبدالله و قطیعی – علاوه بر مرویاتشان از احمد، روایاتی را از طریق مشایخ خود - غیر احمد - بر آن افزوده‌اند.
نکته مهم درباره روایات این کتاب این است که این کتاب به‌صورت متعارف، تألیف [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] به حساب نمی‌آید، بلکه مجموعه روایاتی است که عبدالله بن احمد فرزند او از وی روایت کرده است؛ به اضافه روایاتی که از طریق ابوبکر بن مالک قطیعی از عبدالله روایت کرده است و این دو شخص اخیر – عبدالله و قطیعی – علاوه بر مرویاتشان از احمد، روایاتی را از طریق مشایخ خود - غیر احمد - بر آن افزوده‌اند.


این کتاب که با فضائل عشره مبشره شروع می‌شود و با فضائل عبدالله بن عباس پایان می‌یابد، مشتمل بر ۱۹۶۲ روایت است که در دو جلد به کوشش وصی‌الله بن محمد عباس در سال ۱۴۰۳ق، به چاپ رسیده است. آنچه شایان توجه است اینکه فضائل امیرالمؤمنین (۳۶۹روایت) که بخش قابل توجهی از حجم کتاب را تشکیل می‌دهد، از خود [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] روایت شده است که آنچه در فضائل علی با اسانید صحاح روایت شده، در حق هیچ‌یک از صحابه نیامده است. نظر به اهمیت این قسمت از کتاب «[[فضائل الصحابة]]»، این بخش، از همان بدو تدوین به‌صورت مستقل و مجزا استنساخ و تکثیر شده و تحت عنوان «فضائل علي(ع)» از [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] معروف و متداول گشته است.
این کتاب که با فضائل عشره مبشره شروع می‌شود و با فضائل عبدالله بن عباس پایان می‌یابد، مشتمل بر ۱۹۶۲ روایت است که در دو جلد به کوشش [[عباس، وصی‌الله بن محمد|وصی‌الله بن محمد عباس]] در سال ۱۴۰۳ق، به چاپ رسیده است. آنچه شایان توجه است اینکه فضائل امیرالمؤمنین (۳۶۹روایت) که بخش قابل توجهی از حجم کتاب را تشکیل می‌دهد، از خود [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] روایت شده است که آنچه در فضائل علی با اسانید صحاح روایت شده، در حق هیچ‌یک از صحابه نیامده است. نظر به اهمیت این قسمت از کتاب «[[فضائل الصحابة]]»، این بخش، از همان بدو تدوین به‌صورت مستقل و مجزا استنساخ و تکثیر شده و تحت عنوان «فضائل علي(ع)» از [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] معروف و متداول گشته است.


کتاب فضائل به شکل قابل ملاحظه‌ای مورد استفاده و استناد مؤلفین و محققین واقع شده است و در سده‌های بعد عالمان برجسته‌ای همچون [[حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله|حاکم نیشابوری]] و [[ابن بطریق، یحیی بن حسن|ابن بطریق]] و [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]] و [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر عسقلانی]] از آن نقل روایت نموده‌اند.
کتاب فضائل به شکل قابل ملاحظه‌ای مورد استفاده و استناد مؤلفین و محققین واقع شده است و در سده‌های بعد عالمان برجسته‌ای همچون [[حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله|حاکم نیشابوری]] و [[ابن بطریق، یحیی بن حسن|ابن بطریق]] و [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]] و [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر عسقلانی]] از آن نقل روایت نموده‌اند.
خط ۵۰: خط ۳۸:
# اتکا بر مهم‌ترین نسخه‌های کتاب: محقق از پنج نسخه در تحقیق کتاب بهره برده که یکی از نسخ مورد استفاده او نسخه کتابخانه سلیمانیه استانبول به شماره ۸۷۸ است که از نسخه‌های قرن ششم هجری و قدیم‌ترین نسخه کتاب فضائل می‌باشد.
# اتکا بر مهم‌ترین نسخه‌های کتاب: محقق از پنج نسخه در تحقیق کتاب بهره برده که یکی از نسخ مورد استفاده او نسخه کتابخانه سلیمانیه استانبول به شماره ۸۷۸ است که از نسخه‌های قرن ششم هجری و قدیم‌ترین نسخه کتاب فضائل می‌باشد.
# تصحیح متن احادیث کتاب (تقويم النص): مرحوم طباطبایی ابتدا با خط خوانا و زیبایی متن کتاب را استنساخ نموده و سپس با دقت فراوانی متن آن را تصحیح کرده است.
# تصحیح متن احادیث کتاب (تقويم النص): مرحوم طباطبایی ابتدا با خط خوانا و زیبایی متن کتاب را استنساخ نموده و سپس با دقت فراوانی متن آن را تصحیح کرده است.
# تخریج روایات از اهمّ منابع روایی و تاریخی و غیره: نکته قابل توجه این است که در تخریج روایات، ایشان از منابع فراوانی بهره برده است که تعداد قابل توجهی از آنها در آن زمان خطی بوده و ایشان به آنها ارجاع داده است؛ منابعی که اکنون به‌راحتی در دسترس ماست و مکررا به چاپ رسیده است. شماری از این منابع عبارتند از: المشيخة البغدادية ابوطاهر سلفی، تهذيب الآثار [[طبری، محمد بن جریر|ابن جریر طبری]]، منهاج القاصدين ابن قدامه مقدسی حنبلی، صحیح ابن حبان، مصنف ابن ابی‌شیبه، مسند ابی‌یعلی موصلی، خالصة الحقائق فاریابی، معجم کبیر [[طبرانی، سلیمان بن احمد|طبرانی]]، امالی محاملی، الجرح و التعديل [[ابن ابی‌حاتم، عبدالرحمن بن محمد|ابن ابی‌حاتم]] رازی و سبل الهدی و الرشاد (السيرة الشامية) شمس‌الدین دمشقی شاگرد [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر|جلال‌الدین سیوطی]] .
# تخریج روایات از اهمّ منابع روایی و تاریخی و غیره: نکته قابل توجه این است که در تخریج روایات، ایشان از منابع فراوانی بهره برده است که تعداد قابل توجهی از آنها در آن زمان خطی بوده و ایشان به آنها ارجاع داده است؛ منابعی که اکنون به‌راحتی در دسترس ماست و مکررا به چاپ رسیده است. شماری از این منابع عبارتند از: المشيخة البغدادية ابوطاهر سلفی، تهذيب الآثار [[طبری، محمد بن جریر|ابن جریر طبری]]، منهاج القاصدين ابن قدامه مقدسی حنبلی، صحیح ابن حبان، مصنف ابن ابی‌شیبه، مسند ابی‌یعلی موصلی، خالصة الحقائق فاریابی، معجم کبیر [[طبرانی، سلیمان بن احمد|طبرانی]]، امالی محاملی، الجرح و التعديل [[ابن ابی‌حاتم، عبدالرحمن بن محمد|ابن ابی‌حاتم]] رازی و سبل الهدی و الرشاد (السيرة الشامية) شمس‌الدین دمشقی شاگرد [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|جلال‌الدین سیوطی]].
# تعلیقات مهمی که در موارد لازم نگاشته شده است، اعم از مواردی که نیاز به تقویت سند یا متن حدیث بوده و یا اینکه حدیث سندا یا متناً ضعیف بوده و و جه ضعف آن را بیان کرده است.
# تعلیقات مهمی که در موارد لازم نگاشته شده است، اعم از مواردی که نیاز به تقویت سند یا متن حدیث بوده و یا اینکه حدیث سندا یا متناً ضعیف بوده و و جه ضعف آن را بیان کرده است.


[[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]] عالم مشهور و جنجال‌آفرین حنبلی قرن هشتم در تألیفات خود از جمله «منهاج السنة» درصدد تضعیف احادیث روایت‌شده در فضائل [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] برآمده و به‌صراحت اعلام کرده که روایات فضائل در [[مسند الإمام أحمد بن حنبل|مسند احمد]] مشتمل بر افزوده‌های قطیعی می‌باشد که – بنا به گفته وی - به اتفاق اهل معرفت روایاتی جعلی می‌باشند.
[[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]] عالم مشهور و جنجال‌آفرین حنبلی قرن هشتم در تألیفات خود از جمله «منهاج السنة» درصدد تضعیف احادیث روایت‌شده در فضائل [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] برآمده و به‌صراحت اعلام کرده که روایات فضائل در [[مسند الإمام أحمد بن حنبل|مسند احمد]] مشتمل بر افزوده‌های قطیعی می‌باشد که – بنا به گفته وی - به اتفاق اهل معرفت روایاتی جعلی می‌باشند.


به نظر می‌رسد این حکم کلی [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]] در خصوص جعلی بودن روایات قطیعی بسیار خطا و نابجا باشد. بخش عمده‌ای از مرویات قطیعی اگرچه از طریق عبدالله از احمد نباشد، اما همان روایات از طرُق حدیثی دیگر از جمله از طریق عبدالله از پدرش احمد در همین کتاب فضائل یا در مسند روایت شده و از طرقی است که به قول اهل حدیث «يقوّي بعضها بعضاً». زیادات قطیعی عمدتاً از حدیث شماره ۱۶۱ کتاب فضائل آغاز می‌شود که چنین است:
به نظر می‌رسد این حکم کلی [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]] در خصوص جعلی بودن روایات قطیعی بسیار خطا و نابجا باشد. بخش عمده‌ای از مرویات قطیعی اگرچه از طریق عبدالله از احمد نباشد، اما همان روایات از طرُق حدیثی دیگر از جمله از طریق عبدالله از پدرش احمد در همین کتاب فضائل یا در مسند روایت شده و از طرقی است که به قول اهل حدیث «يقوّي بعضها بعضاً». زیادات قطیعی عمدتاًً از حدیث شماره ۱۶۱ کتاب فضائل آغاز می‌شود که چنین است:
# شماره ۱۶۲: حدیث «أول من صلی مع النبي علي بن أبي‌طالب»، به روایت زید بن ارقم. این حدیث از طریق [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] به شماره ۱۲۲ در همین کتاب نقل شده است. بنابراین زیادات قطیعی، به صرف زیاده بودن از جهت اسناد از غیر طریق عبدالله باعث ضعف روایت نمی‌شود؛ چه‌بسا که معتضد به طرق دیگر باشد.
# شماره ۱۶۲: حدیث «أول من صلی مع النبي علي بن أبي‌طالب»، به روایت زید بن ارقم. این حدیث از طریق [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] به شماره ۱۲۲ در همین کتاب نقل شده است. بنابراین زیادات قطیعی، به صرف زیاده بودن از جهت اسناد از غیر طریق عبدالله باعث ضعف روایت نمی‌شود؛ چه‌بسا که معتضد به طرق دیگر باشد.
# شماره ۱۶۳: حدیث منزلت، به‌ روایت سعید بن المسیب از سعد بن مالک. این حدیث از طریق [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] در مسند جلد 1، ص173 به شماره ۱۵۰۹ نیز روایت شده است؛ به‌علاوه که در [[صحيح مسلم]] و مسند طیالسی نیز روایت شده است.
# شماره ۱۶۳: حدیث منزلت، به‌ روایت سعید بن المسیب از سعد بن مالک. این حدیث از طریق [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] در مسند جلد 1، ص173 به شماره ۱۵۰۹ نیز روایت شده است؛ به‌علاوه که در [[صحيح مسلم]] و مسند طیالسی نیز روایت شده است.
خط ۷۳: خط ۶۱:
در پایان کتاب فهرست مصادر و فهارس فنی آمده است.
در پایان کتاب فهرست مصادر و فهارس فنی آمده است.


==پانویس ==
==پانویس==
<references />
<references />


==منابع مقاله==
==منابع مقاله==
# مقدمه و متن کتاب.
# مقدمه و متن کتاب.
# عبدالحسین طالعی و محسن صادقی (گردآورنده)، ارجنامه علامه محقق سید عبدالعزیز طباطبائی، درج در پایگاه بنیاد فرهنگی امامت در چهارم اسفند 1395، به آدرس:
# [http://www.emamat.ir/component/k2/item/3483.html عبدالحسین طالعی و محسن صادقی (گردآورنده)، ارجنامه علامه محقق سید عبدالعزیز طباطبائی، درج در پایگاه بنیاد فرهنگی امامت در چهارم اسفند 1395].
http://www.emamat.ir/component/k2/item/3483.html


== وابسته‌ها ==
==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}


==پیوندها==
[[فضائل الصحابة]]
[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20882 مطالعه کتاب فضائل أميرالمؤمنين علي بن أبي‌طالب(ع) در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]  
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش