پرش به محتوا

فرهنگ قرآن، اخلاق حمیده: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - '\{\{کاربردهای\sدیگر\|(.*)\s\(ابهام\sزدایی\)\}\}↵↵↵' به '{{کاربردهای دیگر|$1 (ابهام زدایی)}} '
جز (جایگزینی متن - '== گزارش محتوا == ' به '== گزارش محتوا == ')
جز (جایگزینی متن - '\{\{کاربردهای\sدیگر\|(.*)\s\(ابهام\sزدایی\)\}\}↵↵↵' به '{{کاربردهای دیگر|$1 (ابهام زدایی)}} ')
 
(۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۴: خط ۴:
| عنوان‌های دیگر =فرهنگ قرآن: تبیین اصطلاحات قرآن از منظر تفاسیر و روایات "اخلاق حمیده"
| عنوان‌های دیگر =فرهنگ قرآن: تبیین اصطلاحات قرآن از منظر تفاسیر و روایات "اخلاق حمیده"
| پدیدآوران =  
| پدیدآوران =  
[[امامی، عبدالنبی]] (نويسنده)
[[امامی، عبدالنبی]] (نویسنده)
| زبان =فارسی
| زبان =فارسی
| کد کنگره =
| کد کنگره =
خط ۱۲: خط ۱۲:
مطبوعات دينی
مطبوعات دينی
| مکان نشر =قم - ایران
| مکان نشر =قم - ایران
| سال نشر = 1389 ش
| سال نشر = 1389 ش  


| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE16583AUTOMATIONCODE
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE16583AUTOMATIONCODE
خط ۱۸: خط ۱۸:
| شابک =978-964-8818-64-2
| شابک =978-964-8818-64-2
| تعداد جلد =3
| تعداد جلد =3
| کتابخانۀ دیجیتال نور =16583
| کتابخوان همراه نور =16583
| کد پدیدآور =
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پس از =
| پیش از =
| پیش از =
}}
}}


{{کاربردهای دیگر|فرهنگ (ابهام زدایی)}}
'''فرهنگ قرآن، اخلاق حميده'''، اثر عبدالنبى امامى در عصر حاضر است. فرهنگ قرآن، مجموعه‌اى است غنى و پربار كه در آن به معنى نمودن لغت برگزيده، اكتفا و انحصار نشده، بلكه معناى اصطلاحى و مفهوم كاربردى و مصاديق استعمال آن از بعد نظرى با استفاده از كتب تفسيرى و روايى معتبر متقدمين و متأخرين و همچنين از جنبه علمى با تطبيق سيره گفتارى و رفتارى مقام نبوت و امامت منزلتى كاربردى به آن بخشيده و فرهنگى تبيينى به دست داده است.
'''فرهنگ قرآن، اخلاق حميده'''، اثر عبدالنبى امامى در عصر حاضر است. فرهنگ قرآن، مجموعه‌اى است غنى و پربار كه در آن به معنى نمودن لغت برگزيده، اكتفا و انحصار نشده، بلكه معناى اصطلاحى و مفهوم كاربردى و مصاديق استعمال آن از بعد نظرى با استفاده از كتب تفسيرى و روايى معتبر متقدمين و متأخرين و همچنين از جنبه علمى با تطبيق سيره گفتارى و رفتارى مقام نبوت و امامت منزلتى كاربردى به آن بخشيده و فرهنگى تبيينى به دست داده است.


خط ۴۱: خط ۴۵:
ب)-مقدمه: در مقدمه كوتاهى كه در ابتداى هر فصل مى‌آيد، الفاظ آن كلمه (موضوع منتخب فصل) و اغلب، مجموع موارد آن الفاظ و تعداد آيات و سوره‌هايى كه آن الفاظ در آنها آمده و نيز شرح مجملى از مراحل تحقيق در آن فصل بيان شده است؛ از اين بابت، هريك از فصول فرهنگ قرآن جنبه «تفسير موضوعى، تحقيقى و علمى» دارد.
ب)-مقدمه: در مقدمه كوتاهى كه در ابتداى هر فصل مى‌آيد، الفاظ آن كلمه (موضوع منتخب فصل) و اغلب، مجموع موارد آن الفاظ و تعداد آيات و سوره‌هايى كه آن الفاظ در آنها آمده و نيز شرح مجملى از مراحل تحقيق در آن فصل بيان شده است؛ از اين بابت، هريك از فصول فرهنگ قرآن جنبه «تفسير موضوعى، تحقيقى و علمى» دارد.


ج)- مرحله اول: اين مرحله، مرحله تنظيم آيات است. تنظيم آيات در بخش‌هاى مختلف، هم به ترتيب مصحف كريم و هم به ترتيب نزول صورت گرفته است؛ چنان‌كه در تنظيم آيات در بخش اول (دوره سه جلدى حاضر، اخلاق حميده)، آيات موضوع فصل به ترتيب مصحف كريم تنظيم شده است، اما در بخش دوم (دوره‌اى كه در دست تألیف است، اخلاق ذميمه)، آيات موضوع فصل به ترتيب نزولشان تنظيم گرديده؛ همچنين در اين مرحله انتخاب آيات در هر فصل به اين گونه بوده كه هم براى سهولت تحقيق و هم به لحاظ هدف تحقيق كه به دست دادن تعاريف جامع از موضوع فصل با استناد به سياق آيه‌هاى منتخب و آيات ديگر مرتبط به آنها و با التفات به تفاسير و فرهنگ لغات مى‌باشد، غالبا تنها تعداد انگشت‌شمارى از آيات را كه مشتمل بر كلمه مورد نظر (موضوع فصل) بوده، آن هم از طريق نمونه آمارى، به‌طور تصادفى و به نسبت كم و زياد بودن آيات متضمن موضوع فصل، انتخاب و تنظيم شده است.
ج)- مرحله اول: اين مرحله، مرحله تنظيم آيات است. تنظيم آيات در بخش‌هاى مختلف، هم به ترتيب مصحف كريم و هم به ترتيب نزول صورت گرفته است؛ چنان‌كه در تنظيم آيات در بخش اول (دوره سه جلدى حاضر، اخلاق حميده)، آيات موضوع فصل به ترتيب مصحف كريم تنظيم شده است، اما در بخش دوم (دوره‌اى كه در دست تألیف است، اخلاق ذميمه)، آيات موضوع فصل به ترتيب نزولشان تنظيم گرديده؛ همچنين در اين مرحله انتخاب آيات در هر فصل به اين گونه بوده كه هم براى سهولت تحقيق و هم به لحاظ هدف تحقيق كه به دست دادن تعاريف جامع از موضوع فصل با استناد به سياق آيه‌هاى منتخب و آيات ديگر مرتبط به آنها و با التفات به تفاسير و فرهنگ لغات مى‌باشد، غالباً  تنها تعداد انگشت‌شمارى از آيات را كه مشتمل بر كلمه مورد نظر (موضوع فصل) بوده، آن هم از طريق نمونه آمارى، به‌طور تصادفى و به نسبت كم و زياد بودن آيات متضمن موضوع فصل، انتخاب و تنظيم شده است.


د)- مرحله دوم: در مرحله دو، معناى لغوى و تاويلى كلمه‌اى كه موضوع فصل است، با استفاده از كتب و فرهنگ‌هاى ويژه قرآن و فرهنگ‌هاى عام كه عمدتاً به زبان عربى است، بررسى شده و به زبان فارسى ترجمه گرديده است و چون اين مرحله، خود به تنهايى تحقيق لغوى برخى از كلمات قرآن كريم با بهره‌گيرى از منابع معتبر است، علاوه بر استفاده همگان، مى‌تواند به‌عنوان مرجعى براى محققان باشد.
د)- مرحله دوم: در مرحله دو، معناى لغوى و تاويلى كلمه‌اى كه موضوع فصل است، با استفاده از كتب و فرهنگ‌هاى ويژه قرآن و فرهنگ‌هاى عام كه عمدتاً به زبان عربى است، بررسى شده و به زبان فارسى ترجمه گرديده است و چون اين مرحله، خود به تنهايى تحقيق لغوى برخى از كلمات قرآن كريم با بهره‌گيرى از منابع معتبر است، علاوه بر استفاده همگان، مى‌تواند به‌عنوان مرجعى براى محققان باشد.
خط ۵۱: خط ۵۵:
وى در مورد معناى «ابرار» از كتاب [[مفردات ألفاظ القرآن|مفردات راغب]] چنين بيان مى‌كند كه: «برّ»، خلاف بحر بوده و از آن، توسع متصور است. «برّ» به معناى توسع در كار خير، از آن مشتق شده و آن‌گاه منسوب به خداى تعالى است. مانند «انه هو البر الرحيم» و آنجا كه منسوب به خداى تعالى شود، به معناى ثواب خواهد بود و گاه هم به بنده نسبت داده مى‌شود؛ مانند «برّ العبدربّه». هر جا كه اين واژه به بنده نسبت داده شود، به معناى توسع در طاعت بوده و بر دو نوع است: توسع در اعتقاد و توسع در اعمال.
وى در مورد معناى «ابرار» از كتاب [[مفردات ألفاظ القرآن|مفردات راغب]] چنين بيان مى‌كند كه: «برّ»، خلاف بحر بوده و از آن، توسع متصور است. «برّ» به معناى توسع در كار خير، از آن مشتق شده و آن‌گاه منسوب به خداى تعالى است. مانند «انه هو البر الرحيم» و آنجا كه منسوب به خداى تعالى شود، به معناى ثواب خواهد بود و گاه هم به بنده نسبت داده مى‌شود؛ مانند «برّ العبدربّه». هر جا كه اين واژه به بنده نسبت داده شود، به معناى توسع در طاعت بوده و بر دو نوع است: توسع در اعتقاد و توسع در اعمال.


درباره واژه ابرار هم فرموده: قال تعالى: «ان الابرار لفى نعيم» و قال: «كلا ان كتاب الابرار لفى عليين» و قال فى صفة الملائكة: «كرام بررة». بنابراين، واژه برره در قرآن كريم اختصاص به ملائكه دارد؛ از آن جهت كه رساتر از واژه ابرار است. برره جمع برّ و ابرار جمع بارّ است و برّ رساتر از بارّ مى‌باشد؛ چنان‌كه عدل رساتر از عادل است.
درباره واژه ابرار هم فرموده: قال تعالى: «ان الابرار لفى نعيم» و قال: «كلا ان كتاب الابرار لفى عليين» و قال فى صفة الملائكة: «كرام بررة». بنابراین، واژه برره در قرآن كريم اختصاص به ملائكه دارد؛ از آن جهت كه رساتر از واژه ابرار است. برره جمع برّ و ابرار جمع بارّ است و برّ رساتر از بارّ مى‌باشد؛ چنان‌كه عدل رساتر از عادل است.


فخرالدين در «مجمع البحرين» در اين باره گفته: قوله تعالى: «كرام بررة»، برره، جمع برّ به كسر باء، به معناى توسع در احسان و فزون‌بخشى است.
فخرالدين در «مجمع البحرين» در اين باره گفته: قوله تعالى: «كرام بررة»، برره، جمع برّ به كسر باء، به معناى توسع در احسان و فزون‌بخشى است.


مؤلف در ادامه سخن شيخ عبداللطيف كازرانى در «مصباح» را آورده، همچنين از [[طباطبایی، محمدحسین|علامه طباطبائى]] در «[[الميزان في تفسير القرآن|الميزان]]»، مطلبى را درباره ابرا ذكر كرده است. در سرفصل بعد به ابرار در تفاسير و تفاسير روايى مى‌پردازد، مانند شيخ عبدعلى بن جمعه عروسى در «نور الثقلين».
مؤلف در ادامه سخن شيخ عبداللطيف كازرانى در «مصباح» را آورده، همچنين از [[طباطبایی، سید محمدحسین|علامه طباطبائى]] در «[[الميزان في تفسير القرآن|الميزان]]»، مطلبى را درباره ابرا ذكر كرده است. در سرفصل بعد به ابرار در تفاسير و تفاسير روايى مى‌پردازد، مانند شيخ عبدعلى بن جمعه عروسى در «نور الثقلين».


در ادامه‌ى بحث از ابرار، «ابرار و تدبر در آيات» را طبق آيه قرآن ذكر مى‌كند و در دو قسمت به ارائه بحث مى‌پردازد؛ بدين گونه كه ابتدا به ترتيب نزول آيات، به بررسى آيات مكى پرداخته مى‌شود و سپس به آيات مدنى؛ يعنى آياتى كه در مدينه نازل شده‌اند. لذا موقعيت ابرار به‌خاطر ابرار بودن، موقعيت آنها نزد مؤمنان، ويژگى الهى - اعتقادى و رفتارى آنها را با كمك آيات قرآن مورد بررسى قرار مى‌دهد. در خاتمه از اعجاز قرآنى و بهره‌گيرى تربيتى از آيات مذكور درباره ابرار اشارتى مى‌نمايد. در ادامه، احاديثى را مخصوصا از كتاب «غرر و درر»، درباره ابرار با ذكر ترجمه، اشاره مى‌دارد.
در ادامه‌ى بحث از ابرار، «ابرار و تدبر در آيات» را طبق آيه قرآن ذكر مى‌كند و در دو قسمت به ارائه بحث مى‌پردازد؛ بدين گونه كه ابتدا به ترتيب نزول آيات، به بررسى آيات مكى پرداخته مى‌شود و سپس به آيات مدنى؛ يعنى آياتى كه در مدينه نازل شده‌اند. لذا موقعيت ابرار به‌خاطر ابرار بودن، موقعيت آنها نزد مؤمنان، ويژگى الهى - اعتقادى و رفتارى آنها را با كمك آيات قرآن مورد بررسى قرار مى‌دهد. در خاتمه از اعجاز قرآنى و بهره‌گيرى تربيتى از آيات مذكور درباره ابرار اشارتى مى‌نمايد. در ادامه، احاديثى را مخصوصاً از كتاب «غرر و درر»، درباره ابرار با ذكر ترجمه، اشاره مى‌دارد.


در تمامى فصولِ كتاب به همين ترتيب، واژگان قرآنى مورد برسى قرار گرفته است.
در تمامى فصولِ كتاب به همين ترتيب، واژگان قرآنى مورد برسى قرار گرفته است.
خط ۷۹: خط ۸۳:
شايان ذكر است چنانچه آيات مورد تحقيق، به ترتيب نزولشان تنظيم مى‌شد و علاوه بر تدبر در سياق آيه‌هاى منتخب فصل و آيات ديگر، به لحاظ ترتيب نزول نيز در آيات تدبر مى‌گرديد، معانى جامع متنوع و دقيق‌ترى براى مفردات آيه به دست مى‌آمد. بر اساس چنين نيتى بود كه در بخش دوم كه به نام اخلاق ذميمه در دست تألیف مؤلف است، آيات را به ترتيب نزول آنها تنظيم نموده است.
شايان ذكر است چنانچه آيات مورد تحقيق، به ترتيب نزولشان تنظيم مى‌شد و علاوه بر تدبر در سياق آيه‌هاى منتخب فصل و آيات ديگر، به لحاظ ترتيب نزول نيز در آيات تدبر مى‌گرديد، معانى جامع متنوع و دقيق‌ترى براى مفردات آيه به دست مى‌آمد. بر اساس چنين نيتى بود كه در بخش دوم كه به نام اخلاق ذميمه در دست تألیف مؤلف است، آيات را به ترتيب نزول آنها تنظيم نموده است.


پايان فصل: در پايان هر فصل (به‌جز چند فصل) به تناسب موضوع، احاديثى از على(ع) تحت عنوان كلمات قصار نقل شده؛ چرا كه آن حضرت نزد شيعيان در مقام امامت، و نزد اهل تسنن در مقام خلافت است.
پايان فصل: در پايان هر فصل (به‌جز چند فصل) به تناسب موضوع، احاديثى از على(ع) تحت عنوان كلمات قصار نقل شده؛ چرا كه آن حضرت نزد شیعیان در مقام امامت، و نزد اهل تسنن در مقام خلافت است.


== وضعيت كتاب ==
== وضعيت كتاب ==
خط ۹۰: خط ۹۴:
== منابع مقاله ==
== منابع مقاله ==


متن و مقدمه كتاب.


متن و مقدمه كتاب.
{{الگو:علوم قرآنی}}


[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]