فرهنگ فرق اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

۸۹۰ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۵ ژانویهٔ ۲۰۲۳
جز
جایگزینی متن - 'مقدمه نويس' به 'مقدمه‌نويس'
جز (جایگزینی متن - 'جمع آورى' به 'جمع‌آورى')
جز (جایگزینی متن - 'مقدمه نويس' به 'مقدمه‌نويس')
 
(۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۴: خط ۴:
| عنوان‌های دیگر =
| عنوان‌های دیگر =
| پدیدآوران =  
| پدیدآوران =  
[[مدیرشانه‌چی، کاظم]] (مقدمه نويس)
[[مدیرشانه‌چی، کاظم]] (مقدمه‌نويس)


[[مشکور، محمدجواد]] (نويسنده)
[[مشکور، محمدجواد]] (نویسنده)
| زبان =فارسی
| زبان =فارسی
| کد کنگره =‏‎‏BP‎‏ ‎‏236‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏5‎‏ف‎‏4
| کد کنگره =‏‎‏BP‎‏ ‎‏236‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏5‎‏ف‎‏4
| موضوع =
| موضوع =
اسلام - فرقه‎ها
اسلام - فرقه‌ها
| ناشر =  
| ناشر =  
آستان قدس رضوی، بنياد پژوهشهای اسلامى
آستان قدس رضوی، بنياد پژوهشهای اسلامى
خط ۱۶: خط ۱۶:
| سال نشر = 1375 ش  
| سال نشر = 1375 ش  


| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE1272AUTOMATIONCODE
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE01272AUTOMATIONCODE
| چاپ =3
| چاپ =3
| تعداد جلد =1
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =13527
| کتابخانۀ دیجیتال نور =01272
| کتابخوان همراه نور =01272
| کد پدیدآور =
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پس از =
| پیش از =
| پیش از =
}}
}}
{{کاربردهای دیگر|فرهنگ (ابهام زدایی)}}


'''فرهنگ فرق اسلامى''' در تاريخ فرقه‌هاى اسلامى اثر دكتر [[مشکور، محمدجواد|محمد جواد مشكور]] به زبان فارسى. مختصرى از تاريخ پيدايش و تحولات مذاهب اسلامى و فرق و انشعابات آنها، بدون توجه به حقانيت عقايد ايشان نگارش يافته است.
'''فرهنگ فرق اسلامى''' در تاريخ فرقه‌هاى اسلامى اثر دكتر [[مشکور، محمدجواد|محمد جواد مشكور]] به زبان فارسى. مختصرى از تاريخ پيدايش و تحولات مذاهب اسلامى و فرق و انشعابات آنها، بدون توجه به حقانيت عقايد ايشان نگارش يافته است.
خط ۳۶: خط ۳۸:




انگيزه تأليف، بيان مختصرى از تاريخ پيدايش و تحولات فرق اسلامى است، كه با جمع‌آورى تمامى يا بيشتر فرق ناميده شده در كتب تاريخى و ملل و نحل، نگاهى كلى بدست داده و اطلاعات مناسبى را نسبت به انشعابات و تقسيمات فرقه‌اى در اسلام ارائه مى دهد، تا با ترسيم فهرستى از فرق اسلامى راه گشاى محققین در اين بخش بوده باشد.
انگيزه تأليف، بيان مختصرى از تاريخ پيدايش و تحولات فرق اسلامى است، كه با جمع‌آورى تمامى يا بيشتر فرق ناميده شده در كتب تاريخى و ملل و نحل، نگاهى كلى بدست داده و اطلاعات مناسبى را نسبت به انشعابات و تقسيمات فرقه‌اى در اسلام ارائه می‌دهد، تا با ترسيم فهرستى از فرق اسلامى راه گشاى محققین در اين بخش بوده باشد.


== سابقه تاريخى==
== سابقه تاريخى==
خط ۴۷: خط ۴۹:
از كتب ديگر شیعیان، "اوائل المقالات فى المذاهب و المختارات" [[شيخ مفيد]]، "بيان الاديان" ابوالمعالى و "تبصرة العوام فى معرفة مقالات الامام" سيد مرتضى بن داعى حسنى رازى در قرن هفتم ق، نام برد.
از كتب ديگر شیعیان، "اوائل المقالات فى المذاهب و المختارات" [[شيخ مفيد]]، "بيان الاديان" ابوالمعالى و "تبصرة العوام فى معرفة مقالات الامام" سيد مرتضى بن داعى حسنى رازى در قرن هفتم ق، نام برد.


اما در فرق ديگر اسلامى، شايد اولين تأليفى كه به دست ما رسيده، "مقالات الاسلاميين فى اختلاف المصلين" [[اشعری، علی بن اسماعیل|ابوالحسن اشعرى]] (م 324 ق) است. از آثار مهم ديگر ايشان " [[الفرق بين الفرق و بيان فرقة الناجية منهم|الفرق بين الفرق]] و بيان الفرقه الناجية منهم " از ابومنصور عبدالقاهر اشعرى (م 429 ه) و كتاب " الملل و النحل " ابن فورك (م 451 ه) و باقلانى هم عصر [[شيخ مفيد]] و شهرستانى (م 548 ه) نام برد. كتاب ملل ونحل شهرستانى از مشهورترين و جامعترين كتب در بيان مذاهب فلسفى و اديان و مذاهب اسلامى است.
اما در فرق ديگر اسلامى، شايد اولين تأليفى كه به دست ما رسيده، "مقالات الاسلامىين فى اختلاف المصلين" [[اشعری، علی بن اسماعیل|ابوالحسن اشعرى]] (م 324 ق) است. از آثار مهم ديگر ايشان " [[الفرق بين الفرق و بيان فرقة الناجية منهم|الفرق بين الفرق]] و بيان الفرقه الناجية منهم " از ابومنصور عبدالقاهر اشعرى (م 429 ه) و كتاب " الملل و النحل " ابن فورك (م 451 ه) و باقلانى هم عصر [[شيخ مفيد]] و شهرستانى (م 548 ه) نام برد. كتاب ملل ونحل شهرستانى از مشهورترين و جامعترين كتب در بيان مذاهب فلسفى و اديان و مذاهب اسلامى است.


از آثار معاصرين در اين زمينه علاوه بر دائرةالمعارف هاى اسلامى، مى توان به "ملل و نحل" رشيد ياسمى، "تاريخ المذاهب الاسلامية" محمد احمد ابوزهره، "مذاهب الاسلاميين" استاد عبدالرحمن بدوى، "تاريخ اديان" [[حکمت، علی‌اصغر|على اصغر حكمت]] و "اديان بزرگ جهان"، هاشم رضى در سال 1360 اشاره كرد.
از آثار معاصرين در اين زمينه علاوه بر دائرةالمعارف‌هاى اسلامى، مى توان به "ملل و نحل" رشيد ياسمى، "تاريخ المذاهب الاسلامىة" محمد احمد ابوزهره، "مذاهب الاسلامىين" استاد عبدالرحمن بدوى، "تاريخ اديان" [[حکمت، علی‌اصغر|على اصغر حكمت]] و "اديان بزرگ جهان"، هاشم رضى در سال 1360 اشاره كرد.


== ساختار و محتوا==
== ساختار و محتوا==




كتاب با مقدمه ارزشمند استاد [[مدیرشانه‌چی، کاظم|كاظم مديرشانه‌چى]] آغاز شده كه مطالبى را در تاريخ مذاهب و اديان بيان مى دارد، سپس مقدمه مؤلف با عنوان "نگاهى به فرق اسلام" كه در آن به تبيين و توضيح چرايى و چگونگى انشعابات فرقه‌اى و مذهبى در حوزه اسلامى پرداخته است، و سخن را از حديث منسوب به پيامبر اسلام صلى‌الله‌عليه‌وآله آغاز مى‌كند كه راجع به هفتاد و سه فرقه شدن امت اسلامى است، و اين كه تنها يك فرقه اهل نجات هستند. مؤلف توضيح مى دهد كه محدود كردن فرق اسلامى به اين تعداد امرى است بسيار مشكل كه بعضى خواسته‌اند به اين مقصود برسند، نهايت مطلبى كه در اينجا مى توان گفت اين است، اگر اين حديث بنا به ادعاى بعضى تحريف نشده باشد، بيانگر بسيارى و مبالغه است كه نظير آن در قرآن و سنت فراوان است، پس منظور رسول خدا ظاهرا اين بوده كه پيش بينى می‎كردند پس از وى مسلمانان به فرقه‌هايى بسيار تفرقه خواهند پذيرفت.
كتاب با مقدمه ارزشمند استاد [[مدیرشانه‌چی، کاظم|كاظم مديرشانه‌چى]] آغاز شده كه مطالبى را در تاريخ مذاهب و اديان بيان مى دارد، سپس مقدمه مؤلف با عنوان "نگاهى به فرق اسلام" كه در آن به تبيين و توضيح چرايى و چگونگى انشعابات فرقه‌اى و مذهبى در حوزه اسلامى پرداخته است، و سخن را از حديث منسوب به پيامبر اسلام صلى‌الله‌عليه‌وآله آغاز مى‌كند كه راجع به هفتاد و سه فرقه شدن امت اسلامى است، و اين كه تنها يك فرقه اهل نجات هستند. مؤلف توضيح می‌دهد كه محدود كردن فرق اسلامى به اين تعداد امرى است بسيار مشكل كه بعضى خواسته‌اند به اين مقصود برسند، نهايت مطلبى كه در اينجا مى توان گفت اين است، اگر اين حديث بنا به ادعاى بعضى تحريف نشده باشد، بيانگر بسيارى و مبالغه است كه نظير آن در قرآن و سنت فراوان است، پس منظور رسول خدا ظاهرا اين بوده كه پيش بينى می‎كردند پس از وى مسلمانان به فرقه‌هايى بسيار تفرقه خواهند پذيرفت.


مؤلف فرق اسلامى را بر اساس حروف الفباء گرد آورى نموده است، در هر مدخل ابتدا تاريخچه پيدايش هر فرقه سپس سير صعودى يا نزولى آن ارائه شده و از پيروان فرقه مذكور در گذشته و حال گزارشى داده است. اطلاعات مهم و اساسى و لازم هر فرقه را به اختصار بيان كرده و در پايان هر مدخل به منابع و مصادر مورد استفاده اشاره كرده است.
مؤلف فرق اسلامى را بر اساس حروف الفباء گرد آورى نموده است، در هر مدخل ابتدا تاريخچه پيدايش هر فرقه سپس سير صعودى يا نزولى آن ارائه شده و از پيروان فرقه مذكور در گذشته و حال گزارشى داده است. اطلاعات مهم و اساسى و لازم هر فرقه را به اختصار بيان كرده و در پايان هر مدخل به منابع و مصادر مورد استفاده اشاره كرده است.


بدين ترتيب، از فرقه "آقا خانيه" كه از فرق اسماعيليه است، شروع كرده و با فرقه "يونسيه" كه از پيروان ابومحمد يونس بن عبدالرحمن مولى على بن يقطين بن موسى مولى بنى اسد بودند، كتاب را پايان مى دهد. در انتهاى كتاب نيز فهارس مفيدى از فرق و کتاب‌ها و منابع و امكنه و اعلام آورده شده است.
بدين ترتيب، از فرقه "آقا خانيه" كه از فرق اسماعيليه است، شروع كرده و با فرقه "يونسيه" كه از پيروان ابومحمد يونس بن عبدالرحمن مولى على بن يقطين بن موسى مولى بنى اسد بودند، كتاب را پايان می‌دهد. در انتهاى كتاب نيز فهارس مفيدى از فرق و کتاب‌ها و منابع و امكنه و اعلام آورده شده است.


== معرفى نسخه==
== معرفى نسخه==




اين كتاب داراى چندين چاپ است، چاپ اول آن در سال 1368شمسى، چاپ دوم 1372، چاپ سوم 1375، چاپ چهارم 1384 و چاپ پنجم در سال 1385 می‌باشد. على رغم چاپ هاى متعدد تغييرى در كتاب از جهت مقدمه و محتوا و تحقيق و تعليق صورت نگرفته است.
اين كتاب داراى چندين چاپ است، چاپ اول آن در سال 1368شمسى، چاپ دوم 1372، چاپ سوم 1375، چاپ چهارم 1384 و چاپ پنجم در سال 1385 می‌باشد. على رغم چاپ‌هاى متعدد تغييرى در كتاب از جهت مقدمه و محتوا و تحقيق و تعليق صورت نگرفته است.


نسخه حاضر، توسط نشر بنياد پژوهشهاى اسلامى آستان قدس رضوى، مشهد به سال 1372ش در چاپ دوم و يك مجلد در قطع وزيرى است. مقدمه و توضيحات آن توسط استاد [[مدیرشانه‌چی، کاظم|كاظم مديرشانه‌چى]] می‌باشد، و در پايان كتاب فهرست هاى مفيدى از فرق و طوايف، کتاب‌ها، مراجع، مكان‌ها و اعلام به كتاب ملحق شده است.
نسخه حاضر، توسط نشر بنياد پژوهشهاى اسلامى آستان قدس رضوى، مشهد به سال 1372ش در چاپ دوم و يك مجلد در قطع وزيرى است. مقدمه و توضيحات آن توسط استاد [[مدیرشانه‌چی، کاظم|كاظم مديرشانه‌چى]] می‌باشد، و در پايان كتاب فهرست‌هاى مفيدى از فرق و طوايف، کتاب‌ها، مراجع، مكان‌ها و اعلام به كتاب ملحق شده است.


== منابع مقاله ==
== منابع مقاله ==
خط ۷۲: خط ۷۴:


مجله آيينه پژوهش، شماره اول، بخش تازه‌هاى نگارش و نشر، صفحه 84
مجله آيينه پژوهش، شماره اول، بخش تازه‌هاى نگارش و نشر، صفحه 84
==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}
[[بنیادهای کیش اسماعیلیان]]
[[اسماعيليان در تاريخ]]
[[تاريخ الدعوة الإسماعيلية]]
[[أربعة كتب إسماعيلية]]
[[التشيع المصري الفاطمي: اشعاع حي و حضاري: مئتان و عشر سنوات من الإبداع الانساني]]
[[الشيعة في موكب التاريخ]]
[[تاریخ شیعه و فرقه‌های اسلام تا قرن چهارم]]
[[اسماعیلیه از گذشته تا حال]]
[[فرق الشيعة]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
[[رده:فرق اسلامی]]
[[رده:فرق شیعه]]
[[رده:اسماعیلیه]]