فتوح الغيب
| نام کتاب | سر الأسرار و مظهر الأنوار فیما یحتاج إلیه الأبرار و یلیه فتوح الغیب و یلیه قلائد الجواهر في مناقب تاج الأولیاء و معدن الأصفیاء و سلطان الأولیاء الشیخ محیی‌‌الدین عبدالقادر الجیلانی و یلیه السیف الرباني في عنق المعترض علی الغوث الجیلاني |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | السیف الربانی فی عنق المعترض علی الغوث الجیلانی
فتوح الغیب قلائد الجواهر فی مناقب تاج الاولیاء و معدن الاصفیاء و سلطان الاولیاء الشیخ محیی الدین عبدالقادر الجیلانی |
| پدیدآورندگان | عبدالقادر جیلانی، عبدالقادر بن ابیصالح (نويسنده)
مزیدی، احمد فرید (محقق و معلق) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 292/3 /ع2س4 |
| موضوع | اخلاق عرفانی - متون قدیمی تا قرن 14
تصوف - متون قدیمی تا قرن 14 عبدالقادر جیلانی، عبدالقادر بن ابیصالح، ۴۷۱ - ۵61ق. - سرگذشت نامه عرفان - متون قدیمی تا قرن 14 قادریه |
| ناشر | دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1428 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE11013AUTOMATIONCODE |
فتوح الغيب، اثر شيخ عبدالقادر گيلانى؛
این رساله به همراه سه رساله دیگر در کتابی به نام سر الأسرار و مظهر الأنوار فيما يحتاج إليه الأبرار به چاپ رسیده است.
ساختار
رساله «فتوح الغيب»، مشتمل بر 78 مقاله است.
گزارش محتوا
در اين رساله، درباره‌ى موت معنوى، فناى از خلق، تقرب به خداوند متعال، كشف و مشاهده، نفس و احوال آن، تسليم در برابر اوامر الهى، خوف و رجاء، توكل و مقامات آن، كيفيت وصول به حق تعالى به‌واسطه‌ى مرشد، نهى از شكوى، احوال مريد، ورع، مذمت حسد و امر به ترك آن، نعمت و ابتلاء، مذمت نوم، ترك حظوظ، عدم منازعه درباره قدر الهى، بدايت و نهايت، محبت و محبوب، معرفت، امر به دعا و نهى از ترك آن، جهادِ با نفس و اهل مجاهده و محاسبه بحث مى‌شود و در تكمله آن، وصاياى شيخ عبدالقادر نسبت به اولادش بيان مى‌گردد؛ وصايايى از قبيل اينكه همواره تقواى الهى را پيشه خود سازند و از احدى غير از حق تعالى خوف نداشته باشند و بر كسى و چيزى غير از ذات مقدس الهى تكيه نكنند.
نمونه‌هايى از مطالب مطرح شده در پاره‌اى از مقالات كتاب:
- هر مؤمنى در احوال خويش، ناگزير از سه چيز است: امرى كه آن را امتثال نمايد؛ نهى‌اى كه از آن اجتناب كند و قدرى كه به آن راضى شود.
- هر گاه بنده به بليه‌اى دچار شود، نخست، به خويش تكيه مى‌كند؛ اگر خلاصى نيافت، از كسانى همچون سلاطين و صاحب‌منصبان و دنياداران و... يارى مى‌جويد؛ اگر رهايى نيافت، با دعا و زارى و ثنا، به پروردگار خويش رجوع مى‌كند. وى تا زمانى كه خود بتواند گرفتاريش را رفع كند، به خلق مراجعه نمى‌كند و تا زمانى كه خلق را ياور خود بيابد، به خالق رجوع نمى‌نمايد.
- آن‌گاه اگر در نزد خالق نصرتى نيابد، خود را در پيش روى او مى‌افكند و پيوسته با بيم و اميد، درخواست و تضرع و زارى مى‌كند، سپس خالق دعاى وى را اجابت نمى‌كند تا از همه اسباب بريده شود... تا جايى كه جز فعل حق را نبيند و موحدى داراى يقين گردد...
- اهل مجاهده را ده خصلت بايد كه اگر استوارش دارند، به مراتب عالى دست مى‌يابند: سوگند نخوردن به خدا، خواه راست و خواه دروغ؛ اجتناب از دروغ، خواه شوخى و خواه جدى؛ اجتناب از خلف وعده؛ اجتناب از لعنت كردن هر كسى؛ اجتناب از نفرين نمودن هر كسى، حتى كسى كه به وى ستم كرده و...
نمونه‌اى از وصاياى شيخ به فرزندان خويش:
وصيت به فرزندش، عبدالوهاب: بر تو باد تقواى الهى، از هيچ‌كس جز خدا نترس، به هيچ‌كس جز خدا اميدوار مباش، همه حوائج را به خدا واگذار و جز بر او تكيه مكن و...
لازم به ذكر است كه در تتمه‌ى اين رساله، قصيده‌ى عينيه شيخ و ساير قصايد منسوب به وى آورده شده است تا براى طالبان معارف عرفانى مفيد واقع گردد.
وضعيت كتاب
كتاب، توسط احمد فريد المزيدى، تحقيق و تصحيح شده است. وى، در آغاز هر كدام از رساله‌ها، به توضيح در مورد نويسنده آن و ذكر آثار وى پرداخته است.
پاورقى‌ها، به ذكر منابع روايات اختصاص يافته است.
فهرست محتويات، در آخر كتاب ذكر شده است.
كتاب، به همت آقايان مسلم زمانى و كريم زمانى ترجمه گرديده است.