۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
عيون أخبار الرضا عليه‌السلام (تصحیح لاجوردی) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۵ ژوئن ۲۰۱۷، ساعت ۰۸:۵۹
، ۱۵ ژوئن ۲۰۱۷جایگزینی متن - ' (ع) ' به '(ع)'
جز (جایگزینی متن - ' <ref>' به '<ref>') |
جز (جایگزینی متن - ' (ع) ' به '(ع)') |
||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
'''عيون أخبار الرضا (ع)'''، تأليف [[ابن بابویه، محمد بن علی|ابوجعفر محمد بن على بن الحسين بن بابويه قمى]]، معروف به [[شيخ صدوق]]، مفصل‌ترين و معتبرترين كتاب در مورد جوانب مختلف زندگانى امام رضا (ع) و نيز سخنان ايشان در موضوعات مختلف است<ref>حسن‌پور، سيد عبدالكريم</ref> | '''عيون أخبار الرضا (ع)'''، تأليف [[ابن بابویه، محمد بن علی|ابوجعفر محمد بن على بن الحسين بن بابويه قمى]]، معروف به [[شيخ صدوق]]، مفصل‌ترين و معتبرترين كتاب در مورد جوانب مختلف زندگانى امام رضا(ع)و نيز سخنان ايشان در موضوعات مختلف است<ref>حسن‌پور، سيد عبدالكريم</ref> | ||
كتاب به زبان عربى و در قرن چهارم هجرى نوشته شده و تصحيح آن به قلم [[لاجوردی، مهدی|مهدى لاجوردى‌زاده]] صورت پذيرفته است. | كتاب به زبان عربى و در قرن چهارم هجرى نوشته شده و تصحيح آن به قلم [[لاجوردی، مهدی|مهدى لاجوردى‌زاده]] صورت پذيرفته است. | ||
زمانى كه صاحب بن عباد ديلمى، وزير وقت و حاكم شيعى آن دوران در مدح و ستايش امام رضا (ع) اشعارى را مى‌سرايد و آن را به [[شيخ صدوق]](ره) هديه مى‌دهد، وى نيز كتاب حاضر را به پاس زحمات صاحب بن عباد ديلمى به نگارش درآورده و به او هديه مى‌دهد. | زمانى كه صاحب بن عباد ديلمى، وزير وقت و حاكم شيعى آن دوران در مدح و ستايش امام رضا(ع)اشعارى را مى‌سرايد و آن را به [[شيخ صدوق]](ره) هديه مى‌دهد، وى نيز كتاب حاضر را به پاس زحمات صاحب بن عباد ديلمى به نگارش درآورده و به او هديه مى‌دهد. | ||
در بيان اهميت كتاب، مى‌توان به اين نكته اشاره كرد كه اين اثر، از جمله كتاب‌هاى معتبر شيعه مى‌باشد كه بسيارى از مسائل مربوط به فقه شيعه در آن بيان شده است. | در بيان اهميت كتاب، مى‌توان به اين نكته اشاره كرد كه اين اثر، از جمله كتاب‌هاى معتبر شيعه مى‌باشد كه بسيارى از مسائل مربوط به فقه شيعه در آن بيان شده است. | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
كتاب با دو مقدمه از محقق و مؤلف آغاز و مطالب در دو جلد، در شصت و نه باب، تنظيم شده است. | كتاب با دو مقدمه از محقق و مؤلف آغاز و مطالب در دو جلد، در شصت و نه باب، تنظيم شده است. | ||
موارد مختلفى چون زندگى امام رضا (ع)، وضعيت سياسى دوران امام كاظم(ع)، جريان واقفيه، نحوه مواجهه امام رضا (ع) با آنان و به‌طور كلى مواجهه با فرق و اديان مختلف در اين كتاب پوشش داده شده است؛ بنابراين، محتواى كتاب را مى‌توان در دو بخش «در باره امام رضا (ع)» و «رواياتى از امام رضا (ع)» تقسيم نمود<ref>همان</ref> | موارد مختلفى چون زندگى امام رضا (ع)، وضعيت سياسى دوران امام كاظم(ع)، جريان واقفيه، نحوه مواجهه امام رضا(ع)با آنان و به‌طور كلى مواجهه با فرق و اديان مختلف در اين كتاب پوشش داده شده است؛ بنابراين، محتواى كتاب را مى‌توان در دو بخش «در باره امام رضا (ع)» و «رواياتى از امام رضا (ع)» تقسيم نمود<ref>همان</ref> | ||
نويسنده در تأليف اين اثر، علاوه بر بهره‌گيرى از متون تاريخى كه حاوى مطالبى درباره حيات و زندگى امام رضا (ع) بوده، از متون حديثى كه به نقل مطالب آن حضرت اختصاص داشته نيز بهره جسته است. يكى از مشهورترين اين متون، اثرى به نام «صحيفة الرضا (ع)» است<ref>رحمتى، محمدكاظم، صحيفة الرضا (ع) به روايت [[شيخ صدوق]]... ص 61</ref> | نويسنده در تأليف اين اثر، علاوه بر بهره‌گيرى از متون تاريخى كه حاوى مطالبى درباره حيات و زندگى امام رضا(ع)بوده، از متون حديثى كه به نقل مطالب آن حضرت اختصاص داشته نيز بهره جسته است. يكى از مشهورترين اين متون، اثرى به نام «صحيفة الرضا (ع)» است<ref>رحمتى، محمدكاظم، صحيفة الرضا(ع)به روايت [[شيخ صدوق]]... ص 61</ref> | ||
[[شيخ صدوق]] به دليل فاصله زمانى با روزگار امام رضا (ع)، از برخى از آثار مكتوب و تواريخى كه به ذكر حالات و احوال امام(ع) پرداخته‌اند، بهره گرفته است. بررسى اسناد اين كتاب، نشان مى‌دهد كه يكى از اين آثار، كتاب «الأوراق» ابوبكر صولى است<ref>همان، دو كتاب به روايت [[شيخ صدوق]]، ص61</ref> | [[شيخ صدوق]] به دليل فاصله زمانى با روزگار امام رضا (ع)، از برخى از آثار مكتوب و تواريخى كه به ذكر حالات و احوال امام(ع) پرداخته‌اند، بهره گرفته است. بررسى اسناد اين كتاب، نشان مى‌دهد كه يكى از اين آثار، كتاب «الأوراق» ابوبكر صولى است<ref>همان، دو كتاب به روايت [[شيخ صدوق]]، ص61</ref> | ||
يكى از مسائلى كه [[شيخ صدوق]] در اين كتاب به آن توجه كرده، ذكر محل‌هاى تاريخى است كه به‌نحوى با سفر امام رضا (ع) به خراسان مربوط بوده است<ref>همان</ref> | يكى از مسائلى كه [[شيخ صدوق]] در اين كتاب به آن توجه كرده، ذكر محل‌هاى تاريخى است كه به‌نحوى با سفر امام رضا(ع)به خراسان مربوط بوده است<ref>همان</ref> | ||
اين اثر، كتابى ارزشمند و مفيد در شرح و توضيح بسيارى از عقايد شيعه است. [[شيخ صدوق]] با جمع‌آورى سخنان و بحث‌هاى امام رضا (ع) با ديگر انديشمندان آن دوران، بسيارى از مباحث مهم اسلامى را مطرح كرده است<ref>ويكى فقه</ref> | اين اثر، كتابى ارزشمند و مفيد در شرح و توضيح بسيارى از عقايد شيعه است. [[شيخ صدوق]] با جمع‌آورى سخنان و بحث‌هاى امام رضا(ع)با ديگر انديشمندان آن دوران، بسيارى از مباحث مهم اسلامى را مطرح كرده است<ref>ويكى فقه</ref> | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
| خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
در مقدمه مؤلف، به عناوين ابواب كتاب، اشاره شده است<ref>همان، ص 8</ref> | در مقدمه مؤلف، به عناوين ابواب كتاب، اشاره شده است<ref>همان، ص 8</ref> | ||
آنچه اثر را نسبت به ديگر مجموعه‌هاى روايى، متعادل‌تر نشان داده، رويكردى است كه مؤلف با نقل روايات متعارض در جمع‌بندى و تحليل پيش گرفته است. به‌عنوان نمونه، در باب 19 (ما جاء في علامات الإمام) دو روايت متفاوت آورده شده كه در يكى، تلقى غير واقع‌بينانه‌اى از ويژگى‌هاى فوق طبيعى ائمه (ع) مشهود است و در ديگرى، منزلت امام با نگاهى واقع‌بينانه توصيف شده است. در ادامه به جريان غلو اشاره شده و با ذكر برخى عقايد باطل آن‌ها، تلويحاً انديشه‌هاى غاليانه، وجه تعارض اين دو روايت دانسته شده است. | آنچه اثر را نسبت به ديگر مجموعه‌هاى روايى، متعادل‌تر نشان داده، رويكردى است كه مؤلف با نقل روايات متعارض در جمع‌بندى و تحليل پيش گرفته است. به‌عنوان نمونه، در باب 19 (ما جاء في علامات الإمام) دو روايت متفاوت آورده شده كه در يكى، تلقى غير واقع‌بينانه‌اى از ويژگى‌هاى فوق طبيعى ائمه(ع)مشهود است و در ديگرى، منزلت امام با نگاهى واقع‌بينانه توصيف شده است. در ادامه به جريان غلو اشاره شده و با ذكر برخى عقايد باطل آن‌ها، تلويحاً انديشه‌هاى غاليانه، وجه تعارض اين دو روايت دانسته شده است. | ||
كتاب، مشتمل بر مباحثى چون: روايات مربوط به امام رضا (ع)؛ مجموعه مناظرات امام رضا (ع) با ديگر انديشمندان و منتقدان در زمان مأمون؛ مجموعه روايات نقل‌شده از زبان امام رضا (ع) به نقل از پدرانشان و مناظرات پدر و اجداد امام رضا (ع) با انديشمندان زمانه خودشان است. | كتاب، مشتمل بر مباحثى چون: روايات مربوط به امام رضا (ع)؛ مجموعه مناظرات امام رضا(ع)با ديگر انديشمندان و منتقدان در زمان مأمون؛ مجموعه روايات نقل‌شده از زبان امام رضا(ع)به نقل از پدرانشان و مناظرات پدر و اجداد امام رضا(ع)با انديشمندان زمانه خودشان است. | ||
اين كتاب، جايگاه ويژه‌اى در منابع روايى و مجموعه‌هاى حديث شيعه دارد. يكى از جنبه‌هايى كه در اين زمينه مى‌توان به آن اشاره كرد، پرداختن كتاب به عصمت انبياست. مى‌توان گفت: اگر روايات مربوط به عصمت انبيا از طريق اين كتاب به دست ما نمى‌رسيد، چه‌بسا گفته‌هاى ائمه (ع)، در اين زمينه در پرده ابهام مى‌ماند و پاسخ روشن امام رضا (ع) به شبهه‌هاى مأمون و منتقدين و انديشمندان فرقه‌هاى گوناگون در باره عصمت پيغمبران، بر ما روشن نبود و شناخته نمى‌شد. | اين كتاب، جايگاه ويژه‌اى در منابع روايى و مجموعه‌هاى حديث شيعه دارد. يكى از جنبه‌هايى كه در اين زمينه مى‌توان به آن اشاره كرد، پرداختن كتاب به عصمت انبياست. مى‌توان گفت: اگر روايات مربوط به عصمت انبيا از طريق اين كتاب به دست ما نمى‌رسيد، چه‌بسا گفته‌هاى ائمه (ع)، در اين زمينه در پرده ابهام مى‌ماند و پاسخ روشن امام رضا(ع)به شبهه‌هاى مأمون و منتقدين و انديشمندان فرقه‌هاى گوناگون در باره عصمت پيغمبران، بر ما روشن نبود و شناخته نمى‌شد. | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
| خط ۱۰۷: | خط ۱۰۷: | ||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == | ||
# مقدمه و متن كتاب. | # مقدمه و متن كتاب. | ||
# رحمتى، محمدكاظم «صحيفة الرضا (ع) به روايت [[شيخ صدوق]] و ابوعبدالرحمان [[سلمی، محمد بن حسین |سلمى]]»، پايگاه مجلات تخصصى نور، نشريه: اطلاع‌رسانى و كتابدارى «كتاب ماه دين»، مرداد و شهريور 1382، شماره 70 و 71 (5 صفحه از 61 تا 65). | # رحمتى، محمدكاظم «صحيفة الرضا(ع)به روايت [[شيخ صدوق]] و ابوعبدالرحمان [[سلمی، محمد بن حسین |سلمى]]»، پايگاه مجلات تخصصى نور، نشريه: اطلاع‌رسانى و كتابدارى «كتاب ماه دين»، مرداد و شهريور 1382، شماره 70 و 71 (5 صفحه از 61 تا 65). | ||
# رحمتى، محمدكاظم «دو كتاب به روايت [[شيخ صدوق]]»، پايگاه مجلات تخصصى نور، نشريه: اطلاع‌رسانى و كتابدارى «كتاب ماه دين»، فروردين و ارديبهشت 1382، شماره 66 و 67 (7 صفحه، از 61 تا 67). | # رحمتى، محمدكاظم «دو كتاب به روايت [[شيخ صدوق]]»، پايگاه مجلات تخصصى نور، نشريه: اطلاع‌رسانى و كتابدارى «كتاب ماه دين»، فروردين و ارديبهشت 1382، شماره 66 و 67 (7 صفحه، از 61 تا 67). | ||
# حسن‌پور، سيد عبدالكريم، پايگاه اينترنتى گروه تاريخ اسلامى مجتمع عالى [[خ‍م‍ی‍ن‍ی، روح‌الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران|امام خمينى]](ره)، http://www.sokhanetarikh.com/، منتشرشده در جمعه، 7 مهر 1391. | # حسن‌پور، سيد عبدالكريم، پايگاه اينترنتى گروه تاريخ اسلامى مجتمع عالى [[خ‍م‍ی‍ن‍ی، روح‌الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران|امام خمينى]](ره)، http://www.sokhanetarikh.com/، منتشرشده در جمعه، 7 مهر 1391. | ||