۶٬۲۹۵
ویرایش
علم‌الهدی، علی بن حسین: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
رده‌افزایی
جز (جایگزینی متن - 'داراي' به 'دارای') |
جز (رده‌افزایی) |
||
| (۲۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class="wikiInfo"> | <div class="wikiInfo"> | ||
[[پرونده:NUR10157.jpg|بندانگشتی| | [[پرونده:NUR10157.jpg|بندانگشتی|مرقد منسوب به سید مرتضی در کاظمین]] | ||
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | ||
|- | |- | ||
! نام!! data-type="authorName" |علم‌الهدی، علی بن الحسین | ! نام!! data-type="authorName" |علم‌الهدی، علی بن الحسین | ||
|- | |- | ||
| | |نام‌های دیگر | ||
| data-type="authorOtherNames" | ث‍م‍ان‍ی‍ن‍ی | | data-type="authorOtherNames" | ث‍م‍ان‍ی‍ن‍ی | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
[[الشافی فی الامامه]] | [[الشافی فی الامامه]] | ||
[[ | [[المقنع في الغيبة]] | ||
|- class="articleCode" | |- class="articleCode" | ||
|کد مؤلف | |کد مؤلف | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
'''ابوالقاسم على بن حسين بن موسى''' (۳۵۵-۴۳۶ق)، ملقب به | |||
{{کاربردهای دیگر|علم‌الهدی (ابهام زدایی)}} | |||
{{کاربردهای دیگر|سید مرتضی (ابهام زدایی)}} | |||
'''ابوالقاسم على بن حسين بن موسى''' (۳۵۵-۴۳۶ق)، ملقب به سيد مرتضى، شريف مرتضى، علم‌الهدى، ذو الثمانين، ذو المجدين، فقیه، متكلم، ادیب برجسته در قرن پنجم هجری، برادر [[شریف‌الرضی، محمد بن حسین|سید رضی]]، نقیب طالبیان، امیر الحاج و نیز عهده‌دار دیوان مظالم، از جمله آثار ارزشمند وی می‌توان به كتاب [[الانتصار]] در فقه اشاره کرد. | |||
== ولادت == | == ولادت == | ||
| خط ۹۰: | خط ۹۹: | ||
# [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]. | # [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]. | ||
# [[ | # [[سلار دیلمی، حمزة بن عبدالعزیز|ابويعلى سلار ديلمى]]. | ||
# ابوالصلاح حلبى. | # ابوالصلاح حلبى. | ||
# قاضى [[ابن براج، عبدالعزیز بن نحریر|ابن براج]] طرابلسى. | # قاضى [[ابن براج، عبدالعزیز بن نحریر|ابن براج]] طرابلسى. | ||
| خط ۱۰۹: | خط ۱۱۸: | ||
حوزه درس ايشان ويژگى‌هايى داشت كه به سختى مى‌توان نمونه آن را در درس ديگر عالمان يافت. از ويژگى مجلس درس او اين بود كه همه گونه افراد با هر عقيده‌اى مى توانستند در محضرش حضور يابفته و از علوم مختلفى كه تدريس مى‌كرد، استفاده نمايند. | حوزه درس ايشان ويژگى‌هايى داشت كه به سختى مى‌توان نمونه آن را در درس ديگر عالمان يافت. از ويژگى مجلس درس او اين بود كه همه گونه افراد با هر عقيده‌اى مى توانستند در محضرش حضور يابفته و از علوم مختلفى كه تدريس مى‌كرد، استفاده نمايند. | ||
ويژگى ديگر درس او اين بود كه بزرگان بسيارى در آن شركت | ويژگى ديگر درس او اين بود كه بزرگان بسيارى در آن شركت می‌كردند، حتى گاهى استادش، [[شيخ مفيد]] نيز در درس او حضور مى‌يافت. | ||
در زمان ايشان، شهر بغداد در مدتى كوتاه، شاهد گسترش علم و ادب بود. در آن روزگار شيفتگان دانش و معرفت از دورترين نقاط جهان به آنجا مى‌آمدند تا از محضر استادانى چون [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] توشه برگيرند و در ظاهر، فقر و تنگدستى افراد- بويژه در سال‌هايى كه قحطى- دانش‌پژوهان را در تنگنا و سختى قرار داد. از اين، وى بر آن شد تا بخشى از خانه خود را به اهل علم اختصاص دهد تا شاگردان و دانش‌پژوهان، با استفاده از آن و كتابخانه‌اش، به تحقيق، مطالعه، مذاكرات علمى و تألیف بپردازند؛ كه آن مركز بعدها «دارالعلم» ناميده شد. | در زمان ايشان، شهر بغداد در مدتى كوتاه، شاهد گسترش علم و ادب بود. در آن روزگار شيفتگان دانش و معرفت از دورترين نقاط جهان به آنجا مى‌آمدند تا از محضر استادانى چون [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] توشه برگيرند و در ظاهر، فقر و تنگدستى افراد- بويژه در سال‌هايى كه قحطى- دانش‌پژوهان را در تنگنا و سختى قرار داد. از اين، وى بر آن شد تا بخشى از خانه خود را به اهل علم اختصاص دهد تا شاگردان و دانش‌پژوهان، با استفاده از آن و كتابخانه‌اش، به تحقيق، مطالعه، مذاكرات علمى و تألیف بپردازند؛ كه آن مركز بعدها «دارالعلم» ناميده شد. | ||
| خط ۱۱۹: | خط ۱۲۸: | ||
او علاوه بر داشتن مسوليت‌هاى مهم اجتماعى و تربيت شاگردان، تأليفات مهمى در زمينه فقه و اصول، تفسير، علوم قرآن، كلام، حديث و ادبيات به جامعه عرضه كرد كه تعدادى از آن‌ها در ايران و كشورهاى عربى چاپ و منتشر شده است. | او علاوه بر داشتن مسوليت‌هاى مهم اجتماعى و تربيت شاگردان، تأليفات مهمى در زمينه فقه و اصول، تفسير، علوم قرآن، كلام، حديث و ادبيات به جامعه عرضه كرد كه تعدادى از آن‌ها در ايران و كشورهاى عربى چاپ و منتشر شده است. | ||
مرحوم [[علامه امينى]] در [[موسوعة الغدير في الكتاب و السنة و الأدب|الغدير]]، نام 86 اثر او را بيان كرده و مرحوم [[امین، محسن|سيد محسن امين]] نيز نام 89 كتاب وى را برشمرده و آن‌ها را ستوده است. | مرحوم [[علامه امينى]] در [[موسوعة الغدير في الكتاب و السنة و الأدب|الغدير]]، نام 86 اثر او را بيان كرده و مرحوم [[امین، سید محسن|سيد محسن امين]] نيز نام 89 كتاب وى را برشمرده و آن‌ها را ستوده است. | ||
==وفات== | |||
اين عالم فرزانه، سرانجام پس از عمرى پربار و انجام كارهايى بزرگ و ارزنده، در حدود هشتاد سالگى، در روز يكشنبه 25 ربيع‌الاول 436ق، در شهر بغداد، به جوار حق شتافت و به دست «ابوالحسين نجاشى» و با كمك «محمد بن حسين جعفرى» و «[[سلار دیلمی، حمزة بن عبدالعزیز|سلار بن عبدالعزيز]]» و ديگر شاگردانش، غسل داده شد و سپس فرزندش سيد محمد بر او نماز خواند و در خانه‌اش، واقع در محله كرخ، به خاک سپرده شد. | |||
پس از مدتى پيكر مطهر او به كربلا منتقل شد و در جوار سيد الشهدا(ع)، در كنار قبر برادرش [[شریف‌الرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]]، در مقبره ابراهيم مجاب (نياى بزرگشان) دفن گرديد. | |||
امروزه در کاظمین بارگاهی منسوب به سید مرتضی وجود دارد ولی در کربلا نام و نشانی از قبری منسوب به وی مشاهده نمی‌شود. | |||
==آثار== | ==آثار== | ||
| خط ۱۴۰: | خط ۱۵۷: | ||
نكته مهمى كه در تأليفات وى وجود دارد، اين است كه در هر زمينه كه وارد تحقيق شده، سنگ تمام را گذاشته و آنچه در آن قابل بحث و تحقيق بوده، بيان كرده است. | نكته مهمى كه در تأليفات وى وجود دارد، اين است كه در هر زمينه كه وارد تحقيق شده، سنگ تمام را گذاشته و آنچه در آن قابل بحث و تحقيق بوده، بيان كرده است. | ||
نكته ديگر اينكه تعداد زيادى از كتاب‌هاى او، درباره مسائل آن روز جامعه و بعضى از آن‌ها، در پاسخ به | نكته ديگر اينكه تعداد زيادى از كتاب‌هاى او، درباره مسائل آن روز جامعه و بعضى از آن‌ها، در پاسخ به سؤالات افراد در شهرهاى مختلف آن ايام بوده است؛ همانند كتاب مسائل ناصريه، مسائل طرابلسيه، مسائل موصليه و... كه نشان دهنده اين است كه آن بزرگوار با همه اشتغالات علمى و تربيت شاگردان، با مردم جامعه خود نيز ارتباط تنگاتنگ داشته و عالمى مردمى بوده است كه به مسائل و مشكلات فكرى و اعتقادى آنان اهميت مى‌داد و به آن‌ها رسيدگى مى‌كرده است. | ||
ايشان علاوه بر | ايشان علاوه بر فعالیت‌های علمى و فرهنگى و مسئوليت‌هاى اجتماعى و رهبرى جامعه اسلامى، پس از وفات برادرش [[شریف‌الرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] در سال 406ق، مسئوليت نقابت و امارت حج و نظارت بر ديوان مظالم، را به عهده گرفت. | ||
از زمان خلفاى بنى اميه تا زمان معتضد عباسى، فرزندان على بن ابيطالب عليه‌السلام هميشه تحت تعقيب و مراقبت خلفا و | از زمان خلفاى بنى اميه تا زمان معتضد عباسى، فرزندان على بن ابيطالب عليه‌السلام هميشه تحت تعقيب و مراقبت خلفا و مأموران بودند. چون با حكام ستمگر مبارزه می‌كردند. از اين رو آنان اغلب در شهرهاى مختلف متوارى بودند و معمولا در جنگ و گريزها به شهادت مى رسيدند. وجود امامزادگان متعدد در نقاط مختلف و دور افتاده حاكى از همين مبارزات است. هنگامى كه حكومت و خلافت در سال 279 ق. به معتضد عباسى واگذار شد موضوع احترام به علويان و تعيين سرپرست مطرح شد و در هر شهرى يكى از بزرگان سادات يا علماى علوى نقابت يعنى سرپرستى سادات آن شهر يا منطقه را به عهده گرفت. | ||
نظارت بر نسب و دفاع از حقوق و حفظ شرافت علويان و قضاوت و سرپرستى اموال و دارایى يتيمان و نيز امارت حج و نظارت بر ديوان، مسئوليت‌هاى مهمى بودند كه در سال 406ق، پس از وفات [[شریف‌الرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]]، به سيد مرتضى واگذار شد و تا آخر عمر، آن‌ها را به عهده داشت و به خوبى از انجام امور مربوط به آن‌ها برآمد. | نظارت بر نسب و دفاع از حقوق و حفظ شرافت علويان و قضاوت و سرپرستى اموال و دارایى يتيمان و نيز امارت حج و نظارت بر ديوان، مسئوليت‌هاى مهمى بودند كه در سال 406ق، پس از وفات [[شریف‌الرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]]، به سيد مرتضى واگذار شد و تا آخر عمر، آن‌ها را به عهده داشت و به خوبى از انجام امور مربوط به آن‌ها برآمد. | ||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == | ||
| خط ۱۶۰: | خط ۱۶۹: | ||
#[http://fa.wikishia.net/view/%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%B6%DB%8C ویکی شیعه] | #[http://fa.wikishia.net/view/%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%B6%DB%8C ویکی شیعه] | ||
{{متکلمان شیعه}} | |||
{{سید مرتضی علم الهدی}} | |||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | {{وابسته‌ها}} | ||
[[المناهج الروائية عند الشريف المرتضی]] | |||
[[الانتصار]] | [[الانتصار]] | ||
| خط ۱۷۸: | خط ۱۹۲: | ||
[[دفاع از تشیع (ترجمه الفصول المختاره)]] | [[دفاع از تشیع (ترجمه الفصول المختاره)]] | ||
[[ | [[الآيات الناسخة و المنسوخة من رواية أبي‌عبدالله محمد بن ابراهيم النعماني]] | ||
[[الذریعة إلی أصول الشریعة]] | [[الذریعة إلی أصول الشریعة]] | ||
| خط ۱۸۸: | خط ۲۰۲: | ||
[[الملخص في أصول‌الدين]] | [[الملخص في أصول‌الدين]] | ||
[[الموضح عن جهة إعجاز القرآن و هو الکتاب المعروف | [[الموضح عن جهة إعجاز القرآن و هو الکتاب المعروف ب «الصرفة»]] | ||
[[أمالي المرتضی]] | [[أمالي المرتضی]] | ||
| خط ۲۱۰: | خط ۲۲۴: | ||
[[تنزیه الانبیاء]] | [[تنزیه الانبیاء]] | ||
[[ | [[تمهيد الأصول در علم کلام اسلامی]] | ||
[[ | [[تزويج علي عليه‌السلام بنته من عمر]] | ||
[[تنزيه | [[تنزيه الأنبياء]] | ||
[[تمهید الاصول فی علم الکلام]] | [[تمهید الاصول فی علم الکلام]] | ||
| خط ۲۳۹: | خط ۲۵۳: | ||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||
[[رده:مفسران شیعه]] | |||
[[رده: | [[رده:متکلمان]] | ||
[[رده:ادیبان]] | |||
[[رده:متکلمان شیعه]] | |||