علل الحديث و معرفة الرجال و التاريخ: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۵: خط ۲۵:
| پیش از =  
| پیش از =  
}}
}}
'''علل الحديث و معرفة الرجال و التاريخ'''، از آثار حافظ و محدث ممتاز اهل سنت بصره در قرن سوم هجری قمری و متخصص «علم العلل» (شناسایی آفات احادیث)، [[ابوالحسن‌ علی‌ بن‌ عبدالله‌ بن‌ جعفر بن‌ نجیح‌ سَعدی مَدینی]]، مشهور به [[ابن مَدینی‌]] (درگذشته 234ق)، به آسیب‌شناسی روایات می‌پردازد و برخی از راویان را می‌شناساند و اندکی از تاریخ روایت و راویت‌گران را مطرح می‌کند. استاد علوم حدیث دانشکده اصول دین و دعوت (زقازیق) دانشگاه الازهر، [[ما‌زن‌ بن‌ محمد سرسا‌وی]]، این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و برای آن مقدمه‌ای روشمند و ارزنده نوشته و نویسنده و آثارش و کتاب حاضر را شناسانده و همچنین پاورقی‌هایی بر آن افزوده و منابع و اسناد روایاتش را استخراج و راویان اسناد کتاب را نیز معرفی کرده است.
'''علل الحديث و معرفة الرجال و التاريخ'''، از آثار حافظ و محدث ممتاز اهل سنت بصره در قرن سوم هجری قمری و متخصص «علم العلل» (شناسایی آفات احادیث)، [[ابن‌ مدینى‌، على‌ بن‌ عبدالله‌|ابوالحسن‌ علی‌ بن‌ عبدالله‌ بن‌ جعفر بن‌ نجیح‌ سَعدی مَدینی]]، مشهور به [[ابن‌ مدینى‌، على‌ بن‌ عبدالله‌|ابن مَدینی‌]] (درگذشته 234ق)، به آسیب‌شناسی روایات می‌پردازد و برخی از راویان را می‌شناساند و اندکی از تاریخ روایت و راویت‌گران را مطرح می‌کند. استاد علوم حدیث دانشکده اصول دین و دعوت (زقازیق) دانشگاه الازهر، [[سرسا‌وی، ما‌زن‌ بن‌ محمد|ما‌زن‌ بن‌ محمد سرسا‌وی]]، این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و برای آن مقدمه‌ای روشمند و ارزنده نوشته و نویسنده و آثارش و کتاب حاضر را شناسانده و همچنین پاورقی‌هایی بر آن افزوده و منابع و اسناد روایاتش را استخراج و راویان اسناد کتاب را نیز معرفی کرده است.


==هدف و روش==
==هدف و روش==
* [[ابن مدینی‌]] بدون مقدمه، وارد بحث اصلی شده و اولین سخنش این است که: «اسناد» (علم اسانید و شناسایی سندهای روایات) بر محور 6 نفر می‌گردد: برای اهالی مدینه، ابن شهاب که «محمد بن مسلم بن عبدالله بن شهاب» و کنیه‌اش ابوبکر است و در سال 124ق، وفات کرده و برای اهالی مکه...<ref>ر.ک: متن کتاب، ص86</ref>.
* [[ابن‌ مدینى‌، على‌ بن‌ عبدالله‌|ابن مدینی‌]] بدون مقدمه، وارد بحث اصلی شده و اولین سخنش این است که: «اسناد» (علم اسانید و شناسایی سندهای روایات) بر محور 6 نفر می‌گردد: برای اهالی مدینه، ابن شهاب که «محمد بن مسلم بن عبدالله بن شهاب» و کنیه‌اش ابوبکر است و در سال 124ق، وفات کرده و برای اهالی مکه...<ref>ر.ک: متن کتاب، ص86</ref>.
* [[ما‌زن‌ بن‌ محمد سرسا‌وی]]، روش نویسنده در کتاب حاضر را با تفصیل و دقت بررسی کرده است<ref>ر.ک: مقدمه تحقیق، ص48-78</ref>؛ از جمله اینکه:
* [[سرسا‌وی، ما‌زن‌ بن‌ محمد|ما‌زن‌ بن‌ محمد سرسا‌وی]]، روش نویسنده در کتاب حاضر را با تفصیل و دقت بررسی کرده است<ref>ر.ک: مقدمه تحقیق، ص48-78</ref>؛ از جمله اینکه:
* [[ابن مدینی‌]]، مانند نویسندگان پیشین در دوره روایت، اعتمادش بر نقل شفاهی روایات از مشایخ و اندیشوران مورد وثوق است و گاهی به‌روشنی احادیثی را که نقل می‌کند، به آن شیوخ نسبت می‌دهد و گاه نسبتی نمی‌دهد و گاهی بر اساس اجتهاد خودش، که بر پایه دلیلی استوار است، سخنی می‌آورد<ref>ر.ک: همان، ص48-49</ref>.
* [[ابن‌ مدینى‌، على‌ بن‌ عبدالله‌|ابن مدینی‌]]، مانند نویسندگان پیشین در دوره روایت، اعتمادش بر نقل شفاهی روایات از مشایخ و اندیشوران مورد وثوق است و گاهی به‌روشنی احادیثی را که نقل می‌کند، به آن شیوخ نسبت می‌دهد و گاه نسبتی نمی‌دهد و گاهی بر اساس اجتهاد خودش، که بر پایه دلیلی استوار است، سخنی می‌آورد<ref>ر.ک: همان، ص48-49</ref>.
* یادآوری: در این کتاب، عبارت «قال علي: ...»، فراوان تکرار شده است؛ منظور از علی، همان پدیدآورنده، یعنی [[ابن مدینی‌]] است<ref>به‌عنوان مثال، ر.ک: متن کتاب، ص140- 163- 175</ref>؛ مگر آنکه قرینه‌ای وجود داشته باشد که برخلاف آن، دلالت کند.
* یادآوری: در این کتاب، عبارت «قال علي: ...»، فراوان تکرار شده است؛ منظور از علی، همان پدیدآورنده، یعنی [[ابن‌ مدینى‌، على‌ بن‌ عبدالله‌|ابن مدینی‌]] است<ref>به‌عنوان مثال، ر.ک: متن کتاب، ص140- 163- 175</ref>؛ مگر آنکه قرینه‌ای وجود داشته باشد که برخلاف آن، دلالت کند.


==ساختار و محتوا==
==ساختار و محتوا==
مطالب این اثر، شبیه «درس‌گفتار» است و همان مطالبی را که [[ابن مدینی‌]] بیان کرده، راویان، حفظ و نقل کرده‌اند. البته مباحث به‌ترتیب عنوان کتاب (علل الحديث و معرفة الرجال و التاريخ)، بیان نشده، بلکه [[ابن مدینی‌]] نخست مباحث تاریخی را آورده و بعد از آن، به راوی‌شناسی پرداخته و سرانجام وارد بحث علل و عیوب احادیث شده است. در مجموع، 206 سخن از [[ابن مدینی‌]] در این کتاب نقل شده است<ref>ر.ک: همان، ص728</ref>.
مطالب این اثر، شبیه «درس‌گفتار» است و همان مطالبی را که [[ابن‌ مدینى‌، على‌ بن‌ عبدالله‌|ابن مدینی‌]] بیان کرده، راویان، حفظ و نقل کرده‌اند. البته مباحث به‌ترتیب عنوان کتاب (علل الحديث و معرفة الرجال و التاريخ)، بیان نشده، بلکه [[ابن‌ مدینى‌، على‌ بن‌ عبدالله‌|ابن مدینی‌]] نخست مباحث تاریخی را آورده و بعد از آن، به راوی‌شناسی پرداخته و سرانجام وارد بحث علل و عیوب احادیث شده است. در مجموع، 206 سخن از [[ابن‌ مدینى‌، على‌ بن‌ عبدالله‌|ابن مدینی‌]] در این کتاب نقل شده است<ref>ر.ک: همان، ص728</ref>.


==نمونه مباحث==
==نمونه مباحث==
* در آغاز کتاب، اسامی راویانی (مانند ابوطاهر احمد بن محمد بن احمد سلفی اصفهانی و ابومحمد عبدالله بن عبدالرحمن بن یحیی) آمده است که اثر حاضر را از [[ابن مدینی‌]] روایت کرده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص85</ref>.
* در آغاز کتاب، اسامی راویانی (مانند ابوطاهر احمد بن محمد بن احمد سلفی اصفهانی و ابومحمد عبدالله بن عبدالرحمن بن یحیی) آمده است که اثر حاضر را از [[ابن‌ مدینى‌، على‌ بن‌ عبدالله‌|ابن مدینی‌]] روایت کرده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص85</ref>.
* «قال علي: الرَّبابُ التي رَوَت عن سَلمانَ بنِ عامرٍ هي اُمُّ‌الرائحِ بنتُ صُلَيعٍ»<ref>ر.ک: همان، ص610</ref>؛ علی ([[ابن مدینی‌]]) گفت: آن «رَباب» که از «سلمان بن عامر» روایت کرده، همان «اُمُّ‌الرائح بنت صُلَیع» است.
* «قال علي: الرَّبابُ التي رَوَت عن سَلمانَ بنِ عامرٍ هي اُمُّ‌الرائحِ بنتُ صُلَيعٍ»<ref>ر.ک: همان، ص610</ref>؛ علی ([[ابن‌ مدینى‌، على‌ بن‌ عبدالله‌|ابن مدینی‌]]) گفت: آن «رَباب» که از «سلمان بن عامر» روایت کرده، همان «اُمُّ‌الرائح بنت صُلَیع» است.
* «قال علي: بَهز بن حكيم ثقةٌ»<ref>ر.ک: همان، ص624</ref>؛ علی ([[ابن مدینی‌]]) گفت: بَهز بن حکیم مورد وثوق است.
* «قال علي: بَهز بن حكيم ثقةٌ»<ref>ر.ک: همان، ص624</ref>؛ علی ([[ابن‌ مدینى‌، على‌ بن‌ عبدالله‌|ابن مدینی‌]]) گفت: بَهز بن حکیم مورد وثوق است.


==پانویس==
==پانویس==