نمایش مبدأ برای ظهور اولیه‌ی چاپ در عصر صفوی؛ نگاهی نو به نخستین چاپخانه‌ی ارمنیان در جلفای نو

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NURظهور اولیه‌ی چاپ در عصر صفویJ1.jpg
| عنوان =ظهور اولیه‌ی چاپ در عصر صفوی؛ نگاهی نو به نخستین چاپخانه‌ی ارمنیان در جلفای نو
| عنوان‌های دیگر =
|پدیدآورندگان 
| پدیدآوران = 
[[اصلانیان، صبوح دیوید]] (نویسنده)
[[لعل شاطری، مصطفی]] (مترجم)
|زبان 
| زبان =
| کد کنگره =‏
| موضوع =
|ناشر 
| ناشر =انتشارات وراقان 
| مکان نشر =قم
| سال نشر =۱۳۹۹ 

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE.....AUTOMATIONCODE
| چاپ =
| شابک =9-999282-600-978
| تعداد جلد =
| کتابخانۀ دیجیتال نور =
| کتابخوان همراه نور =
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}
'''ظهور اولیه‌ی چاپ در عصر صفوی؛ نگاهی نو به نخستین چاپخانه‌ی ارمنیان در جلفای نو''' تألیف [[اصلانیان، صبوح دیوید|صبوح دیوید اصلانیان]]؛ مترجم [[لعل شاطری، مصطفی|مصطفی لعل شاطری]]؛ نقطه‌ی آغازین صنعت چاپ در ایران به دوره‌ی صفویه بر می‌گردد. ارامنه اصفهان با رهبری خاچاطور کساراتسی موفق شدند اولین چاپخانه برای چاپ کتاب به زبان ارمنی را در شهر اصفهان راه اندازی نمایند. در این کتاب با چگونگی آغاز این تلاش‌ها و سرانجام این چاپخانه آشنا می‌شوید.

==معرفی کتاب==
بررسی علمی - پژوهشی تاریخ چاپ در ایران جزء موضوعاتی محسوب می‌گردد که با توجه به اهمیت آن، به طور جدی مورد توجه پژوهشگران ایرانی قرار نگرفته است. هرچند در اکثر آثار پژوهشی، تاریخ آغاز چاپ در ایران را مرتبط و محدود با مواردی همانند کوشش‌های عباس میرزا قاجار (نایب السلطنه)، ورود نخستین دستگاه چاپ سربی، انتشار کتاب رساله‌ی جهادیه در 1233 ق و پس از آن ورود دستگاه چاپ سنگی و انتشار قرآن در 1249 ق بیان داشته‌اند؛ اما می‌توان غفلت از دوران فعالیت ارمنی‌های ساکن در جلفای نو که مقارن با دوره‌ی صفویه می‌باشد را نقطه ضعفی محسوس در آثار پژوهشگران ایرانی دانست. بر این اساس، تاکنون اثری تفصیلی در این زمینه با زبان فارسی به نگارش درنیامده است و صرفا از معدود پژوهشگرانی که به این حوزه توجه داشته‌اند می‌توان به مجید غلامی جلیسه در تاریخ چاپ سنگی اصفهان اشاره داشت. در نقطه مقابل، یکی از موضوعات حائز اهمیت برای پژوهشگران غیرفارسی زبان و فعال در حوزه‌ی تاریخ چاپ، توجه به فعالیت‌ها و تولیدات فرهنگی - هنری ارامنه‌ی ساکن در جلفای نو می‌باشد؛ از جمله این پژوهشگران دکتر صبوح دیوید اصلانی می‌باشد. این پژوهشگر با توجه به حوزه‌ی مطالعاتی خود (بررسی تاریخچه‌ی فعالیت‌های فرهنگی ارامنه) اثر پیش رو را در سال 2014 م منتشر و به واسطه‌ی جایگاه ممتاز آن، تاکنون به عنوان پژوهشی کلیدی مورد توجه سایر پژوهشگران قرار دارد. اصلانی در این پژوهش با گذر از لایه‌های اولیه و فارغ از تاکید صرف بر خط تاریخی وقایع و همچنین با نگاهی تحلیلی به موضوعات تأثیرگذار، بر نگرش افراد فعال به ویژه متصدیان چاپخانه جلفای نو می‌پردازد. او پس از اشاره به چگونگی رشد و پیشرفت چاپخانه‌های ارمنی در سرتاسر جهان اسلام، نخست به مطالعه‌ی نقش خاچاطور کساراتسی و مروری اجمالی بر تأسیس اولیه‌ی چاپ فشاری در جلفای نو مبنی بر دانش بومی می‌پردازد. سپس به تلاش‌های هوانس جوغایتسی در راستای فراگیری و ورود دانش از غرب به این چاپخانه و در نهایت به سیاست‌های استپانوس وارداپت مبنی بر اخذ مستقیم ملزومات چاپ از غرب به واسطه‌ی بازرگانان ارمنی اشاره دارد. در مورد هریک از افراد مذکور، همواره تکیه پژوهشگر به بررسی رابطه‌ی آنان با شهرهای بندری، ارمنی‌های ساکن بندر و چاپگرهای فعال در این شهرها معطوف می‌باشد و در هر دوره برای آنان، ضریب‌ها تأثیر گوناگونی را در راستای رشد و افول این چاپخانه مطرح می‌نماید. علاوه بر این، اصلانی برای اولین بار بر مبنای اسناد و همچنین با نگاهی نو، به شرایط مذهبی و جغرافیایی به عنوان عواملی تأثیرگذار بر فعالیت این چاپخانه و متصدیان آن اشاره دارد و در انتها به تحلیل درباره‌ی اثرگذاری مجموعه‌ی این عوامل بر فرهنگ چاپ ارمنی در جلفای نو پرداخته است.

در مجموع با وجود اختصار و حجم اندک، این پژوهش از نقاط قوت چندگانه‌ای برخوردار است که به پیشنهاد مدیریت محترم انتشارات ورقان، ترجمه‌ی آن صورت پذیرفت. در ابتدا، پژوهش حاضر را می‌توان ارائه‌ی اطلاعاتی نوین به صورت منسجم، فارغ از زیاده گویی، عدم تکرار یافته‌های پیشین و مبنی بر نگرش بینا رشته‌ای و براساس رویکردی تحلیلی دانست. دومین نکته‌ی حائز اهمیت، تسلط محسوس پژوهشگر به زبان ارمنی و متعاقبا خوانش و بهره‌گیری از منابع و پژوهش‌های مرتبط است. سوم، دسترسی انحصاری پژوهشگر به کتاب‌های محدود چاپ شده در چاپخانه جلفای نو و استفاده از اطلاعات موجود، به ویژه در انجامه‌های این آثار می‌باشد. چهارم، بهره‌گیری از اسناد و نامه‌های منتشر نشده‌ی آرشیو ایالتی فلورانس برای نخستین بار می‌باشد که بی شک این موضوع، موجب افزایش ضریب اهمیت این پژوهش گردیده است. 
<ref> [https://historylib.com/books/2690 ر.ک: کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران] </ref>

==پانويس ==
<references />


==منابع مقاله==
[https://historylib.com/top کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران]
==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}


[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:مقالات جدید(بهمن) باقی زاده]] 
[[رده:مقالات بازبینی شده2 بهمن 1402]]