ظفرنامه؛ تاریخ فتوحات امیر تیمور گورکان، ماجرای خونینترین قتل عام شهرهای ایران: تفاوت میان نسخهها
جز (جایگزینی متن - ' .' به '. ') |
جز (جایگزینی متن - ' .' به '.') |
||
خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
نظر شامى را مىتوان نشانه دل زدگى نويسندگان پايان قرن هشتم و آغاز قرن نهم از زياده روىهاى نويسندگان پيش از آنان در استفاده از صنايع و ديگر آرايشهاى كلام دانست، و اين نظر تقريبا تا پايان اين عهد همچنان به قوت خود باقى بود، منتهى نفوذ زبان عربى و همچنين لغات تركى و مغولى در زبان فارسى به پايهاى رسيده بود كه ديگر حفظ سادگى انشاء و سلامت زبان اصيل فارسى حتى در آثار ساده آن زمان هم ميسر نمىنمود. | نظر شامى را مىتوان نشانه دل زدگى نويسندگان پايان قرن هشتم و آغاز قرن نهم از زياده روىهاى نويسندگان پيش از آنان در استفاده از صنايع و ديگر آرايشهاى كلام دانست، و اين نظر تقريبا تا پايان اين عهد همچنان به قوت خود باقى بود، منتهى نفوذ زبان عربى و همچنين لغات تركى و مغولى در زبان فارسى به پايهاى رسيده بود كه ديگر حفظ سادگى انشاء و سلامت زبان اصيل فارسى حتى در آثار ساده آن زمان هم ميسر نمىنمود. | ||
در مورد ظفرنامه شامى، حكم كلى نمىتوان صادر كرد و سبك نگارش آن را دقيقا و تماما نثر ساده و مرسل شمرد. هر چند كه بيشتر در هنگام روايت وقايع و حوادث به سبك مرسل گرايش دارد؛ ولى هر جا كه مجال مىيابد، علاقه خويش را به نثر فنى آشكار مىكنند: از يك طرف توصيفات خيال انگيز، به كار بردن فنون بيانى و بديعى، تضمين آيات و روايات، استشهاد به اشعار و امثله شاعران پيشين و. .. از طرف ديگر بسيارى واژههاى عربى، تركى و مغولى نيز بر دشوارى سبك نثر اين كتاب مىافزايد. | در مورد ظفرنامه شامى، حكم كلى نمىتوان صادر كرد و سبك نگارش آن را دقيقا و تماما نثر ساده و مرسل شمرد. هر چند كه بيشتر در هنگام روايت وقايع و حوادث به سبك مرسل گرايش دارد؛ ولى هر جا كه مجال مىيابد، علاقه خويش را به نثر فنى آشكار مىكنند: از يك طرف توصيفات خيال انگيز، به كار بردن فنون بيانى و بديعى، تضمين آيات و روايات، استشهاد به اشعار و امثله شاعران پيشين و... از طرف ديگر بسيارى واژههاى عربى، تركى و مغولى نيز بر دشوارى سبك نثر اين كتاب مىافزايد. | ||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == |
نسخهٔ ۱۰ ژانویهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۰۹:۲۰
نام کتاب | ظفرنامه: تاریخ فتوحات امیر تیمور گورکان: ماجرای خونینترین قتل عام شهرهای ایران |
---|---|
نام های دیگر کتاب | ماجرای خونین ترین قتل عام شهرهای ایران |
پدیدآورندگان | نظامالدین شامی (نويسنده)
احمدپناهی، محمد (محقق) |
زبان | فارسی |
کد کنگره | |
موضوع | |
ناشر | بامداد |
مکان نشر | تهران - ایران |
سال نشر | 1363 هـ.ش |
کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE11513AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
ظفرنامهى شامى يا «تاريخ فتوحات امير تيمور گوركانى»، تاليف «مولانا نظامالدين عبدالواسع شامى»، از مورخان و شاعران و فضلاى قرن 8 و اوايل قرن 9 هجرى قمرى است. ظفرنامه شامى، قديمىترين تاريخى است كه پيرامون زندگى و فتوحات تيمور نوشته شده است و چون مولف از نزديك شاهد بسيارى از وقايع و حوادث بوده، از اين رو تاريخ صحيح و دقيقترى راجع به تيمور و فتوحات او به دست داده است؛ تا آن جا كه تمام جنايات و خونريزىهاى چنگيز و تيمور و ظلم و ستم جباران را كه در حق مردم بىگناه مرتكب شده بودند، به خوبى به تصوير مىكشد.
گزارش محتوا
مولف در شنب غازان تبريز متولد شد، به همين دليل به «شنب غازانى» نيز معروف است. در جوانى به بغداد رفت و در آن جا روزگار گذراند تا اين كه تيمور در سال 795 هجرى قمرى آن ناحيه را تسخير كرد و او را نزد خود فراخواند و امر به تاليف تاريخ زندگى و فتوحات خود كرد.
بنابراين او به درخواست تيمور تاليف كتاب ظفرنامه را در 804 هجرى شروع كرد. نظامالدين شامى در 806 هجرى همراه تيمور به آذربايجان رفت و با اجازهى او در تبريز ماند و تا پايان عمر در آن جا زندگى كرد.
«شرفالدين على يزدى» مولف «ظفرنامهى يزدى» در تاليف اثر خود از اين كتاب بهره برده، ولى اشارهاى به آن نكرده است.
نظامالدين شامى آن طور كه خود در آغاز كتاب خويش، يادآور شده است سعى داشته، تاريخ امير تيمور را به زبانى ساده بنويسد تا همگان آن را درك كنند. سخن ملك الشعرا بهار نيز دال بر اين است كه اين كتاب در كمال سادگى و دقت تحرير شده است.
و ديگر اديبان معاصر نيز نظر استاد بهار را تكرار و تائيد نمودهاند. ولى در جاهاى مختلف كتاب ظفرنامه شامى، نشانههايى از نثر فنى را مشاهده مىكنيم. به طورى كه نمىتوانيم، ادعا كنيم اين اثر، نثر كاملا يك دست و سادهاى دارد. به ويژه كه آثار تقليد از نثر فنى؛ همچون، ترجمه كليله و دمنه، مرزبان نامه، تاريخ جهانگشاى جوينى در اين كتاب آشكار است.
اين كتاب در كمال سادگى و دقت تحرير شده است، چرا كه وى معتقد است كه با شيوه سخن آرايى و نقش پيرايى و به كار بردن تشبيه و استعاره در ضمن كلام مقصود در ميان فوت مىشود و همگان را نيروى درك معانى چنان سخنى نيست.
نظر شامى را مىتوان نشانه دل زدگى نويسندگان پايان قرن هشتم و آغاز قرن نهم از زياده روىهاى نويسندگان پيش از آنان در استفاده از صنايع و ديگر آرايشهاى كلام دانست، و اين نظر تقريبا تا پايان اين عهد همچنان به قوت خود باقى بود، منتهى نفوذ زبان عربى و همچنين لغات تركى و مغولى در زبان فارسى به پايهاى رسيده بود كه ديگر حفظ سادگى انشاء و سلامت زبان اصيل فارسى حتى در آثار ساده آن زمان هم ميسر نمىنمود.
در مورد ظفرنامه شامى، حكم كلى نمىتوان صادر كرد و سبك نگارش آن را دقيقا و تماما نثر ساده و مرسل شمرد. هر چند كه بيشتر در هنگام روايت وقايع و حوادث به سبك مرسل گرايش دارد؛ ولى هر جا كه مجال مىيابد، علاقه خويش را به نثر فنى آشكار مىكنند: از يك طرف توصيفات خيال انگيز، به كار بردن فنون بيانى و بديعى، تضمين آيات و روايات، استشهاد به اشعار و امثله شاعران پيشين و... از طرف ديگر بسيارى واژههاى عربى، تركى و مغولى نيز بر دشوارى سبك نثر اين كتاب مىافزايد.
منابع مقاله
1- متن و مقدمه كتاب
2- مجله زبان و ادبيات فارسى، دانشگاه سيستان و بلوچستان، سال سوم بهار و تابستان 1384، عنوان مقاله سبك شناسى نثر ظفرنامه، نوشته: دكتر محمد امير مشهدى