طوسی، محمد بن حسن: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
«طوسی، محمد بن حسن» را محافظت کرد ([ویرایش=تنها مدیران] (بی‌پایان) [انتقال=تنها مدیران] (بی‌پایان))
بدون خلاصۀ ویرایش
جز طوسی، محمد بن حسن» را محافظت کرد ([ویرایش=تنها مدیران] (بی‌پایان) [انتقال=تنها مدیران] (بی‌پایان)))
 
(۸۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۹ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
<div class='wikiInfo'>
{{جعبه اطلاعات زندگی‌نامه
[[پرونده:NUR00823.jpg|بندانگشتی|طوسی، محمد بن حسن]]
| عنوان = طوسی، محمد بن حسن
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
| تصویر = NUR00823.jpg
|-
| اندازه تصویر =
! نام!! data-type='authorName'|طوسی، محمد بن حسن
| توضیح تصویر = مقبره شیخ طوسی در نجف اشرف
|-
| نام کامل =
|نام های دیگر
| نام‌های دیگر = ش‍ی‍خ‌ ال‍طای‍ف‍ه، ش‍ی‍خ‌ طوس‍ی‌، طوس‍ی‌، اب‍وج‍ع‍ف‍ر م‍ح‍م‍د ب‍ن‌ ح‍س‍ن‌
|data-type='authorOtherNames'| ش‍ی‍خ‌ ال‍طای‍ف‍ه
| لقب =
| تخلص =
| نسب =
| نام پدر = حسن
| ولادت = 374ش
| محل تولد = خراسان
| کشور تولد =
| محل زندگی =
| رحلت = شب دوشنبه، ۲۲ محرم 460ق
| شهادت =
| مدفن =
| طول عمر =
| نام همسر =
| فرزندان =
| خویشاوندان =
| دین =
| مذهب =
| پیشه =
| منصب =
| پس از =
| پیش از =
| اساتید = [[شیخ مفید]]، [[غضایری، حسین بن عبیدالله|حسین بن عبیداللَّه غضایری]]، [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سید مرتضی علم‌الهدی]]  
| مشایخ  =  
| معاصرین =  
| شاگردان =
| اجازه اجتهاد از =
| درجه علمی =
| دانشگاه =
| حوزه =  
| علایق پژوهشی =
| سبک نوشتاری =
| آثار = [[‏اقتصاد، ترجمه الاقتصاد إلی طريق الرشاد]]، [[‏الاستبصار فیما اختلف من الاخبار]]، [[‏الاقتصاد الهادی الی طریق الرشاد]]، [[‏الأمالي (طوسی)]]
| وبگاه =  
| امضا =
| کد مؤلف = AUTHORCODE00823AUTHORCODE
}}


ش‍ی‍خ‌ طوس‍ی‌
{{کاربردهای دیگر|شیخ الطائفه (ابهام زدایی)}}
{{کاربردهای دیگر|طوسی (ابهام زدایی)}}
'''ابوجعفر محمد بن حسن طوسی''' (385 -460ق)، معروف به شیخ طوسی، و شیخ‌الطائفه، کنیه او ابوجعفر، از بزرگترین محدثان و فقیهان شیعه. وی نویسنده دو کتاب [[تهذيب الأحكام|التهذیب]] و [[الاستبصار في ما اختلف من الأخبار|الاستبصار]] از کتاب‌های چهارگانه حدیثی شیعه است. 


طوس‍ی‌، اب‍وج‍ع‍ف‍ر م‍ح‍م‍د ب‍ن‌ ح‍س‍ن‌
== ولادت ==
|-
در ماه رمضان سال 385ق در طوس به دنیا آمد و در همان جا بزرگ شد. طوس در آن زمان، یکی از مراکز علمی مهمّ خراسان بود. وی تا سال 408ق؛ یعنی تا 23 سالگی، در همان طوس زیست و احتمالا علوم ادبی، فقه، اصول، حدیث و کلام را تا آن تاریخ در همان طوس خوانده است.
|نام پدر
|data-type='authorfatherName'|حسن
|-
|متولد
|data-type='authorbirthDate'|374 هـ.ش یا 995 م
|-
|محل تولد
|data-type='authorBirthPlace'|خراسان
|-
|رحلت
|data-type='authorDeathDate'|446 هـ.ش یا 460 هـ.ق یا 1067 م
|-
|اساتید
|data-type='authorTeachers'|[[شیخ مفید]]،[[غضایری، حسین بن عبیدالله|حسین بن عبیداللَّه غضایری]]، [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سید مرتضی علم‌الهدی]] 
|-
|برخی آثار
|data-type='authorWritings'|[[‏اقتصاد ترجمه الاقتصاد الی طریق الرشاد]] / نوع اثر: کتاب  / نقش: نویسنده
 
[[‏الاستبصار فیما اختلف من الاخبار ]] / نوع اثر: کتاب  / نقش: نویسنده
 
[[‏الاقتصاد الهادی الی طریق الرشاد ]] / نوع اثر: کتاب  / نقش: نویسنده
 
[[‏الامالی]] / نوع اثر: کتاب  / نقش: نویسنده
|-class='articleCode'
|کد مولف
|data-type='authorCode'|823
|}
</div>
 
 
==ولادت==
 
«'''محمد بن حسن طوسی'''»، معروف به '''شیخ طوسی''' در ماه رمضان سال 385ق در طوس به دنیا آمد و در همان جا بزرگ شد. طوس در آن زمان، یکی از مراکز علمی مهمّ خراسان بود. وی تا سال 408ق؛ یعنی تا 23 سالگی، در همان طوس زیست و احتمالا علوم ادبی، فقه، اصول، حدیث و کلام را تا آن تاریخ در همان طوس خوانده است.


==مهاجرت به بغداد==
==مهاجرت به بغداد==
خط ۵۶: خط ۶۰:
==برخی از اساتید شیخ طوسی==
==برخی از اساتید شیخ طوسی==


شیخ طوسی (رحمه‌الله) با ورود به بغداد، در مجلس درس [[شیخ مفید]] - که در آن زمان، شیخ متکلّمان و فقیهان شیعه و رئیس آنها شناخته می‌شد - شرکت کرد. او به مدّت پنج سال از درس [[شیخ مفید]] در اصول و کلام استفاده کرد و در همین دوره، تألیف کتاب «تهذیب الأحکام»(شرح کتاب «المقنعة» اثر [[شیخ مفید]]) را آغاز کرد. در این شرح، تأثیر جوّ کلامی بغداد بر شیخ طوسی، مشهود است.
شیخ طوسی رحمه‌الله با ورود به بغداد، در مجلس درس [[شیخ مفید]] - که در آن زمان، شیخ متکلّمان و فقیهان شیعه و رئیس آنها شناخته می‌شد - شرکت کرد. او به مدّت پنج سال از درس [[شیخ مفید]] در اصول و کلام استفاده کرد و در همین دوره، تألیف کتاب «تهذیب الأحکام»(شرح کتاب «المقنعة» اثر [[شیخ مفید]]) را آغاز کرد. در این شرح، تأثیر جوّ کلامی بغداد بر شیخ طوسی، مشهود است.


همچنین شیخ طوسی در طول این مدّت، از درس [[غضایری، حسین بن عبیدالله|حسین بن عبیداللَّه غضایری]] (م 411ق) و محمّد بن احمد بن ابی‌الفوارس (م بعد 411ق) و دیگر اساتید شیعه و اهل سنّت استفاده کرده است؛ همچنان‌که آنان هم از او استفاده بردند و از همین روست که شاگردان بسیاری از مذاهب مختلف، از درس شیخ طوسی استفاده نموده‌اند. در بغداد، سیصد نفر از مذاهب مختلف، در شمار شاگردان شیخ طوسی ذکر گردیده‌اند. پس از وفات [[شیخ مفید]] در سال 413ق، رهبری شیعیان امامی‌مذهب به [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سید مرتضی علم‌الهدی]] (413-436ق) رسید. او برجسته‌ترین شاگرد [[شیخ مفید]] بود.
همچنین شیخ طوسی در طول این مدّت، از درس [[غضایری، حسین بن عبیدالله|حسین بن عبیداللَّه غضایری]] (م 411ق) و محمّد بن احمد بن ابی‌الفوارس (م بعد 411ق) و دیگر اساتید شیعه و اهل سنّت استفاده کرده است؛ همچنان‌که آنان هم از او استفاده بردند و از همین روست که شاگردان بسیاری از مذاهب مختلف، از درس شیخ طوسی استفاده نموده‌اند. در بغداد، سیصد نفر از مذاهب مختلف، در شمار شاگردان شیخ طوسی ذکر گردیده‌اند. پس از وفات [[شیخ مفید]] در سال 413ق، رهبری شیعیان امامی‌مذهب به [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سید مرتضی علم‌الهدی]] (413-436ق) رسید. او برجسته‌ترین شاگرد [[شیخ مفید]] بود.
خط ۶۲: خط ۶۶:
شیخ طوسی در عصر شاگردی‌اش نزد [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سید مرتضی]]، کتاب «[[تلخیص الشافی|تلخیص الشافی]]» را - که انتخاب و ساده‌سازی کتاب سید مرتضی به نام «الشافی» بود - تألیف نمود. شیخ طوسی این کتاب را در سال 432ق به اتمام رساند.
شیخ طوسی در عصر شاگردی‌اش نزد [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سید مرتضی]]، کتاب «[[تلخیص الشافی|تلخیص الشافی]]» را - که انتخاب و ساده‌سازی کتاب سید مرتضی به نام «الشافی» بود - تألیف نمود. شیخ طوسی این کتاب را در سال 432ق به اتمام رساند.


شیخ طوسی کتاب «[[رجال الطوسي|الرجال]]» و کتاب «[[الفهرست (طوسی، محمد بن حسن)|الفهرست]]» را نیز در عصر [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سید مرتضی]] تألیف نموده است؛ چراکه در کتاب «[[رجال الطوسي|الرجال]]» در شرح حال [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سید مرتضی]] با تعبیرات: «أدام اللَّه تعالی أیامه» و «مدّ اللَّه فی عمره» از وی یاد کرده است.
شیخ طوسی کتاب «[[رجال الطوسي|الرجال]]» و کتاب «[[الفهرست (طوسي)]]» را نیز در عصر [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سید مرتضی]] تألیف نموده است؛ چراکه در کتاب «[[رجال الطوسي|الرجال]]» در شرح حال [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سید مرتضی]] با تعبیرات: «أدام اللَّه تعالی أیامه» و «مدّ اللَّه فی عمره» از وی یاد کرده است.


شیخ طوسی در این دوره، از دروس اساتید دیگری هم استفاده کرد. هلال بن محمّد بن جعفر حفّار (م 414ق)، محمّد بن محمّد بن محمّد بن مخلّد (م 419ق)، احمد بن عبدون معروف به ابن حاشر (م 423ق) و [[ابن شاذان، محمد بن احمد|محمّد بن احمد بن شاذان]] (م 425ق) نیز از اساتید وی بوده‌اند.
شیخ طوسی در این دوره، از دروس اساتید دیگری هم استفاده کرد. هلال بن محمّد بن جعفر حفّار (م 414ق)، محمّد بن محمّد بن محمّد بن مخلّد (م 419ق)، احمد بن عبدون معروف به ابن حاشر (م 423ق) و [[ابن شاذان، محمد بن احمد|محمّد بن احمد بن شاذان]] (م 425ق) نیز از اساتید وی بوده‌اند.
خط ۶۸: خط ۷۲:
==شیخ طوسی و زعامت مرجعیت شیعه==
==شیخ طوسی و زعامت مرجعیت شیعه==


پس از وفات سید مرتضی در سال 336ق، رهبری شیعیان به شیخ طوسی رسید.
پس از وفات سید مرتضی در سال 436ق، رهبری شیعیان به شیخ طوسی رسید. او تا سال 448ق در بغداد این وظیفه را برعهده داشت و در طول این دوازده سال، فعالیت‌های علمی فراوانی را در بغداد انجام داد. خلیفه عبّاسی القائم‌بأمراللَّه (422-467ق) کرسی تدریس کلام را به وی اعطا کرد. این کرسی تدریس، تنها به عدّه کمی از بزرگان علما و رئیس علمای هر عصر داده می‌شد. این تقدیر خلیفه از شیخ طوسی، حسادت عدّه‌ای را برانگیخت و در نزد خلیفه به سعایت از وی پرداختند و او را متّهم کردند که در کتاب «[[مصباح المتهجد|مصباح المتهجّد]]» در دعای روز عاشورا، به صحابه به‌گونه‌ای نامناسب حمله نموده است.
 
او تا سال 448ق در بغداد این وظیفه را برعهده داشت و در طول این دوازده سال، فعالیت‌های علمی فراوانی را در بغداد انجام داد. خلیفه عبّاسی القائم‌بأمراللَّه (422-467ق) کرسی تدریس کلام را به وی اعطا کرد. این کرسی تدریس، تنها به عدّه کمی از بزرگان علما و رئیس علمای هر عصر داده می‌شد. این تقدیر خلیفه از شیخ طوسی، حسادت عدّه‌ای را برانگیخت و در نزد خلیفه به سعایت از وی پرداختند و او را متّهم کردند که در کتاب «[[مصباح المتهجد|مصباح المتهجّد]]» در دعای روز عاشورا، به صحابه به‌گونه‌ای نامناسب حمله نموده است.


این نکته باعث شد که خلیفه شیخ طوسی را به‌همراه کتاب مصباحش فرابخواند. شیخ طوسی در حضور خلیفه این اتّهام را نفی کرد؛ لیکن خلیفه این عبارت از دعا را به وی نشان داد که: «اللَّهُمَّ خُصَّ أَنْتَ أَوَّلَ ظالِمٍ بِاللَّعْنِ مِنّی وَ ابْدَأْ بِهِ أَوَّلًا ثُمَّ الثَّانِی ثُمَ الثَّالِثَ ثُمَّ الرَّابِعَ وَ الْعَنْ یزیدَ خامِساً».
این نکته باعث شد که خلیفه شیخ طوسی را به‌همراه کتاب مصباحش فرابخواند. شیخ طوسی در حضور خلیفه این اتّهام را نفی کرد؛ لیکن خلیفه این عبارت از دعا را به وی نشان داد که: «اللَّهُمَّ خُصَّ أَنْتَ أَوَّلَ ظالِمٍ بِاللَّعْنِ مِنّی وَ ابْدَأْ بِهِ أَوَّلًا ثُمَّ الثَّانِی ثُمَ الثَّالِثَ ثُمَّ الرَّابِعَ وَ الْعَنْ یزیدَ خامِساً».
خط ۸۲: خط ۸۴:
وی در همین دوره، کتاب «[[الخلاف]]» را تألیف کرد که در آن آرای مذاهب مختلف را گزارش و نقد نمود.
وی در همین دوره، کتاب «[[الخلاف]]» را تألیف کرد که در آن آرای مذاهب مختلف را گزارش و نقد نمود.


او هر روز درس‌های خود را در حرم امیر مؤمنان(ع) برگزار می‌کرد؛ ضمن اینکه کتاب‌های متعدّدی را نیز در این دوره تا آخر عمرش به عالم اسلام ارائه نمود. وی کتاب «[[الأمالي (طوسی، محمد بن حسن)|الأمالی]]» را در سال 458ق؛ یعنی دو سال پیش از فوتش بر شاگردان املا کرد. وی همچنین تألیف کتابی با عنوان «شرح الشرح» در اصول فقه را در دست داشت که کتابی مفصّل در این دانش بود؛ لیکن موفّق به اتمام آن نشد.
او هر روز درس‌های خود را در حرم امیر مؤمنان(ع) برگزار می‌کرد؛ ضمن اینکه کتاب‌های متعدّدی را نیز در این دوره تا آخر عمرش به عالم اسلام ارائه نمود. وی کتاب «[[الأمالي (طوسی، محمد بن حسن)|الأمالی]]» را در سال 458ق؛ یعنی دو سال پیش از فوتش بر شاگردان املا کرد. وی همچنین تألیف کتابی‌ با عنوان «شرح الشرح» در اصول فقه را در دست داشت که کتابی مفصّل در این دانش بود؛ لیکن موفّق به اتمام آن نشد.
 
== وفات شیخ طوسی ==
 
 
مصادر تراجم، در تاریخ وفات شیخ طوسی اختلاف دارند. در این‌باره تواریخ متعددی نقل شده که عبارتند از: «458ق»، «459ق»، «461ق»، «465»، «466ق» و «460ق». بیشتر مصادر و معتبرترین آنها، «460ق» را ذکر کرده‌اند.


== اساتید ==
== اساتید ==


می‌توان اساتید شیخ را در چهار گروه، دسته‌بندی کرد:
می‌توان اساتید شیخ را در چهار گروه، دسته‌بندی کرد:
خط ۱۰۳: خط ۹۹:


به‌هرحال، اشخاص زیر به‌عنوان مشایخ شیخ طوسی، شناخته شده‌اند:
به‌هرحال، اشخاص زیر به‌عنوان مشایخ شیخ طوسی، شناخته شده‌اند:
{{ستون-شروع|2}}


# احمد بن ابراهیم قزوینی؛
# احمد بن ابراهیم قزوینی؛
خط ۱۴۱: خط ۱۴۰:
# ابومنصور سکری؛
# ابومنصور سکری؛
# هلال بن محمّد بن جعفر حفّار، ابوالفتح.
# هلال بن محمّد بن جعفر حفّار، ابوالفتح.
 
{{پایان}}
== شاگردان ==
== شاگردان ==
{{ستون-شروع|2}}


# آدم بن یونس بن ابی‌المهاجر نسفی؛
# آدم بن یونس بن ابی‌المهاجر نسفی؛
خط ۱۵۸: خط ۱۵۸:
# حسین بن فتح واعظ بکرآبادی جرجانی؛
# حسین بن فتح واعظ بکرآبادی جرجانی؛
# حسین بن مظفّر بن علی حمدانی (/همدانی)، ابوعبداللَّه؛
# حسین بن مظفّر بن علی حمدانی (/همدانی)، ابوعبداللَّه؛
# سید ذوالفقار بن محمّد بن معبد حسینی مروزی، ابوالصمصام؛
# سید ذوالفقار بن محمّد بن معبدحسینی مروزی، ابوالصمصام؛
# زید بن علی بن حسین حسینی؛
# زید بن علی بن حسین حسینی؛
# سید زین بن داعی حسینی؛
# سید زین بن داعی حسینی؛
خط ۱۸۴: خط ۱۸۴:
# منصور بن حسین آبی، ابوسعد؛
# منصور بن حسین آبی، ابوسعد؛
# ناصر بن عبدالرضا بن محمّد بن عبداللَّه علوی حسینی، ابوابراهیم؛
# ناصر بن عبدالرضا بن محمّد بن عبداللَّه علوی حسینی، ابوابراهیم؛
و...
و...
{{پایان}}


== تألیفات ==
== وفات شیخ طوسی ==


مصادر تراجم، در تاریخ وفات شیخ طوسی اختلاف دارند. در این‌باره تواریخ متعددی نقل شده که عبارتند از: «458ق»، «459ق»، «461ق»، «465»، «466ق» و «460ق». بیشتر مصادر و معتبرترین آنها، سال «460ق» ذکر کرده‌اند. اینکه او در شب دوشنبه، ۲۲ محرم 460ق درگذشت <ref> [https://tarikh.inoor.ir/fa/event/page/2G9KK/%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%AA_%D8%B4%DB%8C%D8%AE_%D8%B7%D9%88%D8%B3%DB%8C ر.ک: پایگاه جامع تاریخ]</ref> و شاگردانش حسن بن مهدی سلیقی، حسن بن عبدالواحد عین زربی، و ابوالحسن لولوی او را غسل داده و در خانه‌اش دفن کردند و طبق وصیتش این خانه به مسجد تبدیل شد و امروزه به جامع الشیخ الطوسی مشهور است و  ‌طى ده ‌قرن گذشته ‌یكى از مراكز تدریس حوزه نجف شمرده مى‌‌شود.


الف)- حدیث:
== آثار ==


=== حدیث ===
# تهذیب الأحکام؛
# تهذیب الأحکام؛
# الاستبصار فی ما اختلف من الأخبار؛
# الاستبصار فی ما اختلف من الأخبار؛
# الأمالی.
# الأمالی.


ب)- رجال:
=== رجال ===
 
# اختیار الرجال؛
# اختیار الرجال؛
# الرجال (معروف به رجال الطوسی)؛
# الرجال (معروف به رجال الطوسی)؛
# فهرست أسماء مصنّفی الشیعة (معروف به الفهرست).
# فهرست أسماء مصنّفی الشیعة (معروف به الفهرست).


ج)- کلام و امامت:
=== کلام و امامت ===
 
{{ستون-شروع|2}}
# تلخیص الشافی؛
# تلخیص الشافی؛
# الغیبة؛
# الغیبة؛
خط ۲۲۳: خط ۲۲۴:
# اصطلاحات المتکلّمین؛
# اصطلاحات المتکلّمین؛
# الاستیفاء فی الإمامة.
# الاستیفاء فی الإمامة.
 
{{پایان}}
د)- فقه:
=== فقه ===
 
# النهایة فی مجرّد الفقه و الفتاوی؛
# النهایة فی مجرّد الفقه و الفتاوی؛
# المبسوط فی الفقه؛
# المبسوط فی الفقه؛
خط ۲۳۷: خط ۲۳۷:
# عمل الیوم و اللیلة.
# عمل الیوم و اللیلة.


ه)- اصول فقه:
=== اصول فقه ===
 
# العُدّة فی أصول الفقه؛
# العُدّة فی أصول الفقه؛
# شرح الشرح؛
# شرح الشرح؛
# مسئلة فی العمل بخبر الواحد؛
# مسئلة فی العمل بخبر الواحد؛


و)- دعا و عبادات:
=== دعا و عبادات ===
 
# مصباح المتهجّد؛
# مصباح المتهجّد؛
# مختصر المصباح.
# مختصر المصباح.


ز)- تفسیر:
=== تفسیر ===


التبیان فی تفسیر القرآن.
التبیان فی تفسیر القرآن.


ح)- متفرّقه:
=== متفرّقه ===
 
# مقتل الحسین(ع)؛
# مقتل الحسین(ع)؛
# مختصر فی مقتل الحسین(ع)؛
# مختصر فی مقتل الحسین(ع)؛
خط ۲۶۲: خط ۲۵۹:
# مسائل ابن البرّاج؛
# مسائل ابن البرّاج؛
# المسائل القمّیة؛
# المسائل القمّیة؛
# مسئلة فی الأحوال (ر.ک: رحمان ستایش، محمدکاظم، ص179-192).
# مسئلة فی الأحوال؛<ref>ر.ک: رحمان ستایش، محمدکاظم، ص179-192</ref>


== منابع مقاله ==
==پانويس ==
<references />




رحمان ستایش، محمدکاظم، بازشناسی منابع اصلی رجال شیعه، قم، مؤسسه علمی - فرهنگی دارالحدیث، چاپ اول، 1384ش.
== منابع مقاله ==
#رحمان ستایش، محمدکاظم، بازشناسی منابع اصلی رجال شیعه، قم، مؤسسه علمی - فرهنگی دارالحدیث، چاپ اول، 1384ش.
#[https://tarikh.inoor.ir/fa/event/page/2G9KK/%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%AA_%D8%B4%DB%8C%D8%AE_%D8%B7%D9%88%D8%B3%DB%8C پایگاه جامع تاریخ]


{{الگو:آثار شیخ طوسی}}
{{فقیهان شیعه}}
{{متکلمان شیعه}}
{{مفسران شیعه}}
{{محدثان شیعه}}
{{جوامع روایی شیعه}}


== وابسته‌ها ==
==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}
{{وابسته‌ها}}
[[جواهر الفقه]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده


[[اختیار معرفة الرجال]] / نوع اثر: کتاب / نقش: خلاصه کننده
[[جواهر الفقه]]  


[[تهذیب الأحکام]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[جواهر الفقه و تليه رسالتان (العقائد الجعفرية و خمسون مسألة اعتقاديه)]]


[[العُدة فی أصول الفقه]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[اختیار معرفة الرجال]]  


[[الاقتصاد فیما یتعلق بالاعتقاد]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[تهذیب الأحکام]]  


[[تلخیص الشافی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[العُدة فی أصول الفقه]]  


[[معالم العلماء فی فهرست کتب الشیعة و أسماء المصنفین منهم قدیما و حدیثا (تتمة کتاب الفهرست للشیخ أبی جعفر الطوسی)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[الاقتصاد فیما یتعلق بالاعتقاد]]  


[[رسائل الشیخ الطوسی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[تلخیص الشافی]]  


[[المبسوط فی فقه الامامیه]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[معالم العلماء فی فهرست کتب الشیعة و أسماء المصنفین منهم قدیما و حدیثا (تتمة کتاب الفهرست للشیخ أبی جعفر الطوسی)]]  


[[الخلاف]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[رسائل الشیخ الطوسی]]  


[[الاقتصاد الهادی الی طریق الرشاد]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[المبسوط فی فقه الامامیه]]  


[[الجمل و العقود فی العبادات]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[الخلاف]]  


[[النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[الاقتصاد الهادی الی طریق الرشاد]]  


[[الجمل و العقود فی العبادات/ترجمه]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[الجمل و العقود فی العبادات]]  


[[النهایة و نکتها]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی]]  


[[کشف الأسرار فی شرح الإستبصار]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[الجمل و العقود فی العبادات/ترجمه]]  


[[الإستبصار فیما اختلف من الأخبار]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[النهایة و نکتها]]  


[[الأمالي (طوسی، محمد بن حسن)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[کشف الأسرار فی شرح الإستبصار]]  


[[رجال الطوسی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[الإستبصار فیما اختلف من الأخبار]]  


[[اختیار معرفة الرجال]] / نوع اثر: کتاب / نقش: تلخیص
[[الأمالي (طوسی، محمد بن حسن)]]  


[[الغیبة]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[رجال الطوسی]]  


[[الفهرست (طوسی، محمد بن حسن)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[رجال الطوسي (محقق: بحرالعلوم)]]


[[مصباح المتهجد]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[اختیار معرفة الرجال]]


[[التبیان فی تفسیر القرآن]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[الغيبة (للطوسی)]]  


[[المنتخب من تفسیر القرآن و النکت المستخرجة من کتاب التبیان]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[الفهرست (طوسی، محمد بن حسن)]]


[[معراج أهل الکمال إلی معرفة الرجال]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[الفهرست شیخ طوسی]]  


[[فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنفین و أصحاب الأصول]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[مصباح المتهجد]]  


[[ترجمه کتاب الغیبة (للطوسی)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[التبیان فی تفسیر القرآن]]  


[[المبسوط فی فقه الامامیه (چاپ جامعه مدرسین)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[المنتخب من تفسیر القرآن و النکت المستخرجة من کتاب التبیان]]  


[[تهذیب الاحکام ( تحقیق غفاری )]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[مبانی رفع تعارض اخبار از ديدگاه شيخ طوسی در استبصار]]


[[تجرید المنطق]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[معراج أهل الکمال إلی معرفة الرجال]]  


[[الأمالی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنفین و أصحاب الأصول]]  


[[التبیان فی تفسیر القرآن (چاپ جامعه مدرسین)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[ترجمه کتاب الغيبة]]  


[[الموسوعة الرجالیة]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[المبسوط فی فقه الامامیه (چاپ جامعه مدرسین)]]  


[[گزیده تهذیب]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[تهذیب الاحکام (تحقیق غفاری)]]  


[[الأمالی (طوسی، ترجمه حسن زاده)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[اندیشه‌های کلامی شیخ طوسی]]


[[تمهید الاصول در علم کلام اسلامی : شرح بخش نظری رساله «جمل العلم و العمل» تالیف سید مرتضی علی بن الحسین الموسوی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: شارح
[[تجرید المنطق]]  


[[الکتب الاربعه(الکافی، من لا یحضره الفقیه، تهذیب الاحکام، الـاستبصار)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[الأمالی]]  


[[تهذیب الاحکام فی شرح المقنعه (رحلی)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[التبیان فی تفسیر القرآن (چاپ جامعه مدرسین)]]  


[[رجال الطوسی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[الموسوعة الرجالیة]]  


[[العده فی اصول الفقه ( یک جلدی )]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[گزیده تهذیب]]  


[[تمهید الاصول فی علم الکلام]] / نوع اثر: کتاب / نقش: شارح
[[الأمالی (طوسی، ترجمه حسن زاده)]]  


[[الفهرست]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[تمهید الاصول در علم کلام اسلامی: شرح بخش نظری رساله «جمل العلم و العمل» تأليف سید مرتضی علی بن الحسین الموسوی]]  


[[اختیار معرفة الرجال المعروف برجال الکشی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: برگزیده
[[الکتب الاربعه (الکافی، من لا یحضره الفقیه، تهذیب الاحکام، الاستبصار)]]  


[[الفهرست]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[تهذیب الاحکام فی شرح المقنعه (رحلی)]]  


[[مصباح المتهجد (چاپ بیروت)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[العده فی اصول الفقه (یک جلدی)]]  


[[أمالی الشیخ الطوسی (طبع قدیم)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[تمهید الاصول فی علم الکلام]]  


[[ مصباح المتهجد و سلاح المتعبد: بضمیمه کتاب الباب الحادی عشر]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[اختیار معرفة الرجال المعروف برجال الکشی]] برگزیده


[[تهذیب الأحکام فی شرح المقنعة للشیخ المفید( بیروت)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[مصباح المتهجد (چاپ بیروت)]]  


[[مجموعه سه رساله در حفظ الصحه و سه رساله در مجربات]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[أمالی الشیخ الطوسی (طبع قدیم)]]  


[[مسائل هامة من کتاب الخلاف]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[مصباح المتهجد و سلاح المتعبد: بضمیمه کتاب الباب الحادی عشر]]  


[[اقتصاد ترجمه الإقتصاد إلی طریق الرشاد]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[تهذیب الأحکام فی شرح المقنعة للشیخ المفید(بیروت)]]  


[[ الاقتصاد فیما یجب علی العباد]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[مجموعه سه رساله در حفظ الصحه و سه رساله در مجربات]]  


[[اختیار معرفة الرجال المعروف برجال الکشی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: خلاصه کننده
[[مسائل هامة من کتاب الخلاف]]  


[[شرح المقدمة فی الکلام]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[اقتصاد، ترجمه الاقتصاد إلی طريق الرشاد]]  


[[تلخیص الشافی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[الاقتصاد فیما یجب علی العباد]]  


[[تلخیص الشافی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[اختیار معرفة الرجال المعروف برجال الکشی]]  


[[رجال اسانید، او، طبقات رجال کتاب التهذیب لشیخ الطوسی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: --
[[شرح المقدمة فی الکلام]]  


[[الإستبصار فیما اختلف من الأخبار]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[تلخیص الشافی]]  


[[الإستبصار فیما اختلف من الأخبار]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[رجال أسانيد أو طبقات رجال كتاب التهذيب للشيخ الطوسي]] -


[[ المبسوط فی فقه الامامیة]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[الإستبصار فیما اختلف من الأخبار]]  


[[الإستبصار فیما اختلف من الأخبار]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[المبسوط فی فقه الامامیة]]  


[[رجال الطوسی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
[[النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی با ترجمه فارسی آن]]
 
[[منهج الشيخ أبي جعفر الطوسي في تفسير القرآن الکريم]]


[[النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی با ترجمه فارسی آن]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده


{{فقیهان شیعه}}


[[رده:زندگی‌نامه]]
[[رده:زندگی‌نامه]]
[[رده:مراجع تقلید]]
[[رده:محدثان]]
[[رده:متکلمان]]
[[رده:مفسران شیعه]]
[[رده:متکلمان شیعه]]
[[رده:مهدویت‌پژوهان]]