طرب المجالس
طرب المجالس، اثر حسین بن عالم بن امیرحسینی هروی (641 تا 646-717 تا 777ق)، اثری اخلاقی و تعلیمی و یکی از آثار نثر فارسی است که به اهتمام سید علیرضا مجتهدزاده، منتشر شده است.
| طرب المجالس | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | امیرحسینی هروی، حسین بن عالم (نويسنده) مجتهدزاده، ع‍ل‍ی رضا (مصحح) |
| ناشر | کتابفروشی باستان |
| مکان نشر | ایران - مشهد مقدس |
| سال نشر | 13سده |
| چاپ | 0 |
| موضوع | اخلاق اسلامی - نثر فارسی - قرن 7ق. - شعر فارسی - قرن 7ق. |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP۲۴۷/۵/ح۵ط۴ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
موضوع کتاب، اخلاق، حکم و مواعظ است و در پنج قسم و پنجاه‌وپنج فصل تدوین شده است: قسم اول در بیان خلق و امر، قسم دوم در اصناف ذریه، قسم سوم در فضیلت و شرف انسان بر جمیع حیوانات، قسم چهارم در بیان اخلاق حمیده و قسم پنجم در اوصاف ذمیمه[۱].
قسم سوم این کتاب، ترجمه و تهذیب رساله بیست‌ویکم از رسائل «اخوان‌الصفا» است. این قسم، در قالب چهارده فصل برتری و شرف انسان را بر همه حیوانات بیان می‌کند. در هریک از فصل‌ها، مناظره یکی از حیوانات با حکیمی از دیاری بیان شده است. حیوانات برای شکایت و دادخواهی از بنیآدم به نزد ملک جنیان، سلیمان نبی، می‌روند؛ در هر فصل، رسته‌ای از حیوانات، رسول و فرستاده خود را برای مناظره و دادخواهی به مقابله حکیمی از انسان‌‌ها می‌فرستند که هریک نماینده سرزمینی هستند. مجلس این دادخواهی و داوری نزد ملک جنیان برقرار می‌شود و رسولان هر رسته و دسته از حیوانات برای طرح شکایت خود و حکیمان هر سرزمین برای پاسخگویی و همچنین مناظره با آنان، در محکمه ملک جنیان حاضر می‌شوند[۲].
در طول داستان، حکیمان سرزمین‌های حجاز، شام، ترک، روم، عراق، هند، خراسان، هرکدام به‌ترتیب با رسولان و فرستادگان حیوانات (شتر، مورچه، روباه، عنکبوت، کشف، طاووس، همای) به مجادله و مناظره می‌پردازند و در پایان هرکدام از آنها، به‌جز حکیم خراسان، در این مناظره و جدل مغلوب دلایل و برهان‌‌های حیوان مقابل خود می‌شوند و می‌پذیرند که بنیآدم شایستگی سروری و برتری بر حیوانات را ندارد؛ به همین سبب باید از ظلم بر سایر موجودات و حیوانات دست بردارد و همانند سایر حیوانات باشد. در این میان، تنها حکیم خراسان بر طرف مناظره خود، همای، پیروز می‌شود و حیوانات را مطیع سخنان و دلایل منطقی و بی‌چون‌وچرای خود می‌کند[۳].