۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'شيخ الرئيس' به 'شيخ الرئيس') |
جز (جایگزینی متن - 'مشکوة، محمد' به 'مشکوة، سید محمد') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
(۱۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR01719J1.jpg | |||
| عنوان =طبیعیات دانشنامه علائی | |||
| | | عنوانهای دیگر =دانشنامه علایی. برگزیده. طبیعیات | ||
| پدیدآوران = | |||
[[ابنسینا، حسین بن عبدالله]] (نویسنده) | |||
| | |||
| | |||
[[ | [[مشکوة، سید محمد]] (مقدمه نویس و مصحح) | ||
| زبان =فارسی | |||
|زبان | | کد کنگره =BBR 460 1383ج | ||
| موضوع = | |||
علوم طبیعی - متون قدیمی تا قرن 14 | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
فلسفه اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 | فلسفه اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 | ||
| ناشر = | |||
|ناشر | دانشگاه بوعلی سينا | ||
| مکان نشر =همدان - ایران | |||
| سال نشر = 1383 ش | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE01719AUTOMATIONCODE | |||
== | | چاپ =2 | ||
''' | | شابک =964-7874-53-7 | ||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =11577 | |||
| کتابخوان همراه نور =01719 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
'''طبیعیات دانشنامه علائى'''، به زبان فارسى، توسط بوعلى سينا و به درخواست علاءالدوله ابوجعفر محمد بن دشمنزيار بن كاكويه از بنى كاكويه، تأليف شده است. | |||
== ساختار == | == ساختار == | ||
بخش طبیعیات، يكى از بخشهاى پنجگانه دانشنامه است، زيرا دانشنامه علائى در پنج بخش منطق، طبیعیات، علم هيئت، علم موسيقى و علم الهى تأليف گرديده است كه منطق، طبیعیات و الهيات توسط خود بوعلى نوشته شده و ما بقى بعد از رحلت وى توسط شاگردش ابوعبيد جوزجانى و با استفاده از آثار خود [[ابنسینا، حسین بن عبدالله|شيخ الرئيس]]، تكميل شده است. مؤلف، از آنجايى كه طبیعیات را در ادامه بخشهاى قبلى آورده است، لذا هيچ مقدمه و خطبهاى در آغاز اين بخش وجود ندارد. | |||
بخش | |||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
[[ابنسینا، حسین بن عبدالله|شيخ الرئيس]]، اين قسمت دانشنامه را با بحثى از جوهر و عرض آغاز مىنمايد و اقسام عرض را بيان مىكند و عهدهدار شناخت حالات گوناگون بخشى از هستى را، دو علم طبيعى و رياضى مىداند. اولى، از حالاتى سخن مىگويد كه تصورشان همراه با ماده است و دومى از حالاتى بحث مىكند كه در وهم از ماده جدايند. | [[ابنسینا، حسین بن عبدالله|شيخ الرئيس]]، اين قسمت دانشنامه را با بحثى از جوهر و عرض آغاز مىنمايد و اقسام عرض را بيان مىكند و عهدهدار شناخت حالات گوناگون بخشى از هستى را، دو علم طبيعى و رياضى مىداند. اولى، از حالاتى سخن مىگويد كه تصورشان همراه با ماده است و دومى از حالاتى بحث مىكند كه در وهم از ماده جدايند. | ||
خط ۶۳: | خط ۴۷: | ||
در مرحله بعد اجسام بسيط مورد بررسى واقع مىشوند. [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]]، اجسام بسيط را از لحاظ اينكه قابل كون و فساد هستند يا نه، به دو دسته تقسيم مىكند. در همينجا سنگينتر بودن جسم سرد را از جسم گرم، ريشهيابى كرده است. | در مرحله بعد اجسام بسيط مورد بررسى واقع مىشوند. [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]]، اجسام بسيط را از لحاظ اينكه قابل كون و فساد هستند يا نه، به دو دسته تقسيم مىكند. در همينجا سنگينتر بودن جسم سرد را از جسم گرم، ريشهيابى كرده است. | ||
يكى از ادعاهاى | يكى از ادعاهاى بوعلى در مورد طبيعت اجسام كه دنبال اثباتش مىباشد، اين است كه هر جسمى داراى شكل و جايگاه طبيعى مىباشد. از جمله نقض و ابراماتى كه درباره سردى و گرمى اجسام وجود دارد، اين است كه هيچ جسم گرمى قابل سرد شدن و هيچ جسم سردى قابل گرم شدن نيست كه مؤلف، مفصلا آن را بررسى نموده است. انقلاب عناصر اربعه به همديگر بحث ديگرى است كه مؤلف آن را مطرح نموده و فرموده: با تجربه مىتوان آن را فهميد؛ براى نمونه هوا به هنگام برودت تبديل به ابر شده و ابر مبدل به برف مىشود و نهايتا آب مىشود كه اين، مراحل انقلاب هوا به آب است. | ||
[[ابنسینا، حسین بن عبدالله|شيخ الرئيس]] معتقد است هر عنصرى طبيعت منحصر به خويش را دارد كه در صورت تغيير در آن طبيعت، به نيستى مىگرايد، مانند طبيعت سرد آب كه در صورت گرم شدن بخار شده و از بين مىرود يا | [[ابنسینا، حسین بن عبدالله|شيخ الرئيس]] معتقد است هر عنصرى طبيعت منحصر به خويش را دارد كه در صورت تغيير در آن طبيعت، به نيستى مىگرايد، مانند طبيعت سرد آب كه در صورت گرم شدن بخار شده و از بين مىرود يا سبکىو جنبش هوا كه در صورت سنگين شدن و ايستادن از بين مىرود. | ||
سخن درباب مزاج هم از ديگر مباحث مهم رساله، است كه ضمن تعريف آن توضيحاتى | سخن درباب مزاج هم از ديگر مباحث مهم رساله، است كه ضمن تعريف آن توضيحاتى دربارهاش ارائه مىنمايد. پيدا كردن طبيعتهاى عناصر، فعل آسمان در باب خشك و تر و چگونگى حضور دود و بخار در هوا، ديگر مباحثى هستند كه قبل از بيان توضيحاتى در باب معادن، مطرح گرديدهاند. | ||
تا اينجا مباحثى كه مطرح گرديده بود، بيشتر در مورد طبايع اجسام بوده، لكن از اين به بعد، حال و هواى مباحث تغيير كرده و در باب نفس و انواع آن و همينطور حواس و افعال آن سخن به ميان آمده است. حال نفس نباتى و قواى آن كه عبارتند: از غاذيه، منميه و مولده. حال نفس حيوانى و قواى آن كه عبارتند از: شهوت و غضب و حواس پنجگانه كه حواس نفس حيوانى مىباشند، از مباحث باب نفس كتاب | تا اينجا مباحثى كه مطرح گرديده بود، بيشتر در مورد طبايع اجسام بوده، لكن از اين به بعد، حال و هواى مباحث تغيير كرده و در باب نفس و انواع آن و همينطور حواس و افعال آن سخن به ميان آمده است. حال نفس نباتى و قواى آن كه عبارتند: از غاذيه، منميه و مولده. حال نفس حيوانى و قواى آن كه عبارتند از: شهوت و غضب و حواس پنجگانه كه حواس نفس حيوانى مىباشند، از مباحث باب نفس كتاب طبیعیات هستند. | ||
[[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] طريق انجام وظيفه حواس پنجگانه را توضيح مىدهد كه بوييدن چگونه انجام مىشود يا چشيدن به چه وسيلهاى صورت مىگيرد و در باب بينايى، بحث را قدرى دامنهدار كرده و نظريات ارسطاطاليس را در اين باب مورد بررسى قرار داده است. | [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] طريق انجام وظيفه حواس پنجگانه را توضيح مىدهد كه بوييدن چگونه انجام مىشود يا چشيدن به چه وسيلهاى صورت مىگيرد و در باب بينايى، بحث را قدرى دامنهدار كرده و نظريات ارسطاطاليس را در اين باب مورد بررسى قرار داده است. | ||
خط ۸۷: | خط ۷۱: | ||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] |
ویرایش