۸۱٬۶۹۴
ویرایش
جز
جایگزینی متن - '.↵↵↵↵رده:کتاب‌شناسی' به '. ==وابسته‌ها== {{وابسته‌ها}} رده:کتاب‌شناسی'
جز (جایگزینی متن - 'هـ.ق' به 'ق') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '.↵↵↵↵رده:کتاب‌شناسی' به '. ==وابسته‌ها== {{وابسته‌ها}} رده:کتاب‌شناسی') |
||
| (۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR10868J1.jpg | |||
| عنوان =صفة جزیرة العرب | |||
| | | عنوان‌های دیگر = | ||
| پدیدآوران = | |||
[[ابن حائک، حسن بن احمد]] (نویسنده) | |||
| | |||
| | |||
[[اکوع حوالی، محمد]] (محقق) | [[اکوع حوالی، محمد]] (محقق) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره =DS 215 /الف2ص7 | ||
| موضوع = | |||
اعراب - آداب و رسوم زندگی اجتماعی | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
عربستان - جغرافیای تاریخی | عربستان - جغرافیای تاریخی | ||
| ناشر = | |||
|ناشر | مکتبة الإرشاد | ||
| مکان نشر =صنعا - یمن | |||
| سال نشر = 1410 ق | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE10868AUTOMATIONCODE | |||
== | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =10868 | |||
| کتابخوان همراه نور =10868 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
'''صفة جزيرة العرب'''، كتابى است به زبان عربى نوشته لسان اليمن حسن بن احمد بن يعقوب همدانى، معروف به ابن حائك(280 تا پس از 344ه.ق.) كه در موضوع جغرافياى جزيره‌العرب و نيز معرفى روستاها و قبايل موجود در آن و به ويژه معرفى قبيله حمير نگاشته شده است. | '''صفة جزيرة العرب'''، كتابى است به زبان عربى نوشته لسان اليمن حسن بن احمد بن يعقوب همدانى، معروف به ابن حائك(280 تا پس از 344ه.ق.) كه در موضوع جغرافياى جزيره‌العرب و نيز معرفى روستاها و قبايل موجود در آن و به ويژه معرفى قبيله حمير نگاشته شده است. | ||
| خط ۴۶: | خط ۳۳: | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
كتاب؛ مشتمل بر دو مقدمه چاپ چهارم و سوم به قلم محقق، آقاى محمد بن على الاكوع الحولى و مقدمه چاپ اول به قلم حمد الجاسر است. كتاب به توصيف جزيرةالعرب ضمن پنج باب اصلى مى‌پردازد كه عبارتند از: تهامه، حجاز، نجد، عروض، و يمن. | كتاب؛ مشتمل بر دو مقدمه چاپ چهارم و سوم به قلم محقق، آقاى محمد بن على الاكوع الحولى و مقدمه چاپ اول به قلم حمد الجاسر است. كتاب به توصيف جزيرةالعرب ضمن پنج باب اصلى مى‌پردازد كه عبارتند از: تهامه، حجاز، نجد، عروض، و يمن. | ||
| خط ۵۳: | خط ۳۸: | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
اين كتاب از جمله انبوه مؤلّفات رشته جغرافيا است كه نگارش آن به قرن چهارم ه.ق. باز مى‌گردد و در نوع خود منحصر به فرد است. اشپرنگر اين كتاب و كتاب مقدسى را گرانبهاترين آثار جغرافياى عرب مى‌شمارد. اروپاييان پيش از دهه آخر قرن گذشته ميلادى اين كتاب را نمى‌شناختند و هنوز هم اطّلاعات آنها درباره آن بسيار ناچيز است. مسئله ديگر اختلاف در نام مؤلف است كه اشكال كار و بى‌خبرى متأخّران را افزوده است. اين نسبت (همدانى) باعث شده كه برخى او را با ابن‌فقيه - كه از شهر همدان ايران بوده است - اشتباه كنند، و در نيمه قرن پيش دانشورانى بزرگ دستخوش اين اشتباه شده‌اند.گاهى نيز وى را، به نام جدّش، ابن ابى‌الدّمين ناميده‌اند كه اين نيز پيچيدگى را افزوده است. | اين كتاب از جمله انبوه مؤلّفات رشته جغرافيا است كه نگارش آن به قرن چهارم ه.ق. باز مى‌گردد و در نوع خود منحصر به فرد است. اشپرنگر اين كتاب و كتاب مقدسى را گرانبهاترين آثار جغرافياى عرب مى‌شمارد. اروپاييان پيش از دهه آخر قرن گذشته ميلادى اين كتاب را نمى‌شناختند و هنوز هم اطّلاعات آنها درباره آن بسيار ناچيز است. مسئله ديگر اختلاف در نام مؤلف است كه اشكال كار و بى‌خبرى متأخّران را افزوده است. اين نسبت (همدانى) باعث شده كه برخى او را با ابن‌فقيه - كه از شهر همدان ايران بوده است - اشتباه كنند، و در نيمه قرن پيش دانشورانى بزرگ دستخوش اين اشتباه شده‌اند.گاهى نيز وى را، به نام جدّش، ابن ابى‌الدّمين ناميده‌اند كه اين نيز پيچيدگى را افزوده است. | ||
| خط ۶۱: | خط ۴۴: | ||
همدانى بطلميوس را نيك مى‌شناسد. كتاب وى با يك مقدّمه مفصّل نجومى و جغرافيايى آغاز مى‌شود و از مكتب‌هاى مختلف تعيين طول و عرض و نيز از توصيف كلّى مناطق زمين به ترتيب هفت اقليم سخن مى‌گويد. قسمت اساسى كتاب به توصيف جزيرةالعرب اختصاص دارد كه به پنج باب اصلى درباره تهامه، حجاز، نجد، عروض، و يمن تقسيم مى‌شود. | همدانى بطلميوس را نيك مى‌شناسد. كتاب وى با يك مقدّمه مفصّل نجومى و جغرافيايى آغاز مى‌شود و از مكتب‌هاى مختلف تعيين طول و عرض و نيز از توصيف كلّى مناطق زمين به ترتيب هفت اقليم سخن مى‌گويد. قسمت اساسى كتاب به توصيف جزيرةالعرب اختصاص دارد كه به پنج باب اصلى درباره تهامه، حجاز، نجد، عروض، و يمن تقسيم مى‌شود. | ||
توصيف وى هميشه به يك روش نيست و طرح مشخّصى ندارد و | توصيف وى هميشه به يك روش نيست و طرح مشخّصى ندارد و غالباً از يك منطقه در چند جا سخن مى‌گويد. يمن در كتاب وى مقام اساسى دارد؛ امّا درباره حضرموت به اشاره كوتاه و تذكار گذران بسنده مى‌كند. در قسمت يمن نيز از منزلگاه قبيله خود، همدان، به تفصيل سخن مى‌گويد و همه جا اطّلاعات كم نظير وى از آثار و الواح قديم، كه گه‌گاه به كشف آن كوشيده، نمايان است. روايت‌هاى شفاهى و مكتوب را خوب مى‌داند، و فى المثل از تقسيم يمن به دوران پيش از اسلام به «مخاليف» - كه جمع مخلاف، به معنى ناحيه، است - خوب خبر دارد. ضمن سخن از يمن، گاه و بى‌گاه به ذكر مطالب تكميلى درباره شمال جزيرةالعرب مى‌پردازد؛ ولى به هر حال سخن را به يمن باز مى‌برد، و قسمتى را خاصّ عجايب يا، به عبارت درست‌تر، خصايص آن مى‌كند كه نظير آن را درباره هيچ ولايت ديگر نكرده است. مجموعه اشعار جغرافيايى كه از ديوان شاعران سلف آورده و شامل نام‌هاى جغرافيايى است، بسيار جالب است. يك ارجوزه جغرافيايى دراز به دنبال آن افزوده كه پنج بند و يكصد و بيست و هفت بيت دارد و چيزى مانند تكمله كتاب است و در ضمن آن يار و همدم وى، احمد بن عيسى رداعى، راه حجّ ديار عرب را توصيف كرده است. | ||
مشاهدات وى پرمايه بوده و هنوز هم ارزش علمى كتاب وى محفوظ مانده است. | مشاهدات وى پرمايه بوده و هنوز هم ارزش علمى كتاب وى محفوظ مانده است. | ||
| خط ۷۴: | خط ۵۷: | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
نسخه حاضر در برنامه؛ مشتمل بر پاورقى‌هايى به قلم محقق و فهرست‌هاى ذيل مى‌باشد: | نسخه حاضر در برنامه؛ مشتمل بر پاورقى‌هايى به قلم محقق و فهرست‌هاى ذيل مى‌باشد: | ||
| خط ۸۱: | خط ۶۲: | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
1- كراچكوفسكى، ايگناتى يوليانوويچ، تاريخ نوشته‌هاى جغرافيايى در جهان اسلامى، ترجمه: [[پاینده، ابوالقاسم|ابوالقاسم پاينده]]، ص: 136. | 1- كراچكوفسكى، ايگناتى يوليانوويچ، تاريخ نوشته‌هاى جغرافيايى در جهان اسلامى، ترجمه: [[پاینده، ابوالقاسم|ابوالقاسم پاينده]]، ص: 136. | ||
| خط ۹۰: | خط ۶۹: | ||
4- النص، احسان، الحسن بن احمد الهمدانى و كتابه الاكليل1، المجمع العلمى العربى، ج72، ذيقعده 1417، ش2، ص 217-236. | 4- النص، احسان، الحسن بن احمد الهمدانى و كتابه الاكليل1، المجمع العلمى العربى، ج72، ذيقعده 1417، ش2، ص 217-236. | ||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده: تاریخ (عمومی)]] | [[رده: تاریخ (عمومی)]] | ||
[[رده: تاریخ آسیا]] | [[رده: تاریخ آسیا]] | ||