نمایش مبدأ برای شناخت سلفیه معناشناسی تاریخچه پیدایش و تحولات آن

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR18485J1.jpg
| عنوان =شناخت سلفیه معنا شناسی تاریخچه پیدایش و تحولات آن
| عنوان‌های دیگر =معنا شناسی تاریخچه پیدایش و تحولات آن
| پدیدآوران = 
[[بداشتی، علی الله]] (نویسنده)
| زبان =فارسی
| کد کنگره =‏‎‏BP‎‏ ‎‏207‎‏/‎‏5‎‏ ‎‏/‎‏ب‎‏4‎‏ش‎‏9*
| موضوع =
تابعین و اتباع تابعین

سلفیه
| ناشر = 
مشعر
| مکان نشر =تهران - ایران
| سال نشر = 1388 ش 

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE18485AUTOMATIONCODE
| چاپ =1
| شابک =978-964-540-135-9
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =18485
| کتابخوان همراه نور =18485
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}
 
'''شناخت سلفيه: معناشناسى، تاريخچه پيدايش و تحولات آن'''، تأليف على‌الله بداشتى، از جمله آثار فارسى است كه پيدايش و افكار و اعتقادات سلفيه را به‌صورت مستند مورد مطالعه و نقد قرار داده است.

== ساختار ==
كتاب با يك مقدمه آغاز و مباحث در چند عنوان كلى مورد بحث قرار گرفته است. نویسنده از منابع فارسى و عربى در نگارش مباحث استفاده كرده است.

== گزارش محتوا ==
نویسنده در مقدمه كتاب، اين سؤال را مطرح كرده كه آيا خلافت به نصب الهى و معرفى نبوى ثابت مى‌شود يا به انتخاب مردمى؟ پاسخ به اين سؤال مستلزم يك موضع‌گيرى اعتقادى بود و طرف‌داران انتخاب يا انتصاب، هركدام يك گروه فكرى از مسلمانان را شكل دادند... بعد از آن نيز مسائلى در باب ايمان و كفر، قضا و قدر، جبر و اختيار و... پيش آمد، كه موجب تفرق مسلمانان به فرقه‌هاى گوناگون گرديد. يكى از اين فرقه‌ها اهل حديث بودند كه به اخذ مسائل اعتقادى و فروع عملى از ظواهر قرآن و روايت اصرار مى‌ورزيدند. از درون اين جريان فكرى در قرون اخير تفكر سلف‌گرايى با نام «سلفيه» به‌عنوان يك فرقه شكل گرفت<ref>مقدمه، ص8-7</ref>

نویسنده، مباحث كتاب را با ارائه دو تعريف «سلفيه» از ديدگاه موافقان و مخالفان آغاز كرده است. سلفى‌ها در اين معنا متفقند كه سلفيه به معناى پيروى از سلف صالح است؛ لذا نویسنده براى بررسى و نقد ديدگاه‌ها درباره تعريف سلف دو مسئله را مورد تحليل قرار مى‌دهد: يكى اينكه سلف صالح به چه معناست و ديگر آنكه سلف صالح چه كسانى هستند كه پيروى از آنان مايه نجات و تخلف از آنان موجب گمراهى و هلاكت است<ref>متن كتاب، ص23-11</ref>

وى سپس معناى پيروى از سلف صالح را اين‌گونه مطرح مى‌كند كه آيا مقصود اين است كه در روش انديشه و شيوه زندگى فردى و اجتماعى و... تابع و مقلد آنان باشيم و در روش انديشه يا نحوه زندگى، در اصول عقيدتى و يا در احكام فردى و اجتماعى، نگاهمان فقط به سلف باشد و از عقل خويش براى تجديد حيات اجتماعى و فهم جديد از قرآن و سنت بهره‌اى نبريم؟ اين طرز تفكر، نه مورد تأييد خود قرآن و سنت است و نه هيچ عقل سليمى آن را تأييد مى‌كند. كدام عقل سليم مى‌پذيرد كه اگر سلف صالح براى انجام فريضه حج، از استر و اسب و اشتر استفاده می‌كردند، امروز هم به احترام سلف صالح و به تبعيت از سلف صالح، از اسب و اشتر استفاده كنند و بر هواپيما ننشينند<ref>ر.ک: همان، ص26-25</ref>

در بخش ديگرى از كتاب، مصاديق سلف صالح بررسى شده است. صاحب‌نظران سلفيه اجماع نسبى بر صحابه و تابعين و تابعين تابعين دارند. در مصاديق صحابه نيز بين علماى اماميه و اهل سنت و همچنين بين علماى اهل سنت اختلاف نظر وجود دارد. ممكن است گروهى از متفكران كسى را صحابى بدانند، اما گروه ديگر او را از منافقين به حساب آورند.

[[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]]، در ميان اصحاب، ابابكر، عمر، عثمان، على(ع) و عشره مبشره را كه مركّب از چهار خليفه بعد از پيامبر(ص) و طلحه، زبير، سعد، سعيد، عبدالرحمن بن عوف و ابوعبيده جراحند، افضل از ساير صحابه و اهل بهشت مى‌داند. [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تيميه]] نيز عايشه، ابوموسى اشعرى، عمرو بن العاص و معاوية بن ابى‌سفيان را هم از صحابه و اهل فضائل و محاسن و مجتهدان امت مى‌داند<ref>ر.ک: همان، ص35-34</ref>

نویسنده سپس در پاسخ به اين سؤال كه آيا همه اصحاب عادل بودند؟ چنين مى‌نويسد: «قضاوت دقيق در اين زمينه را بايد به بررسى سيره زندگى عملى و اعتقادى آنان موكول كرد، اما به‌طور اجمال مى‌توان گفت: برخى از آنان عادل بودند و برخى نه؛ چنان‌كه در ميان اهل سنت هم در عدالت صحابه اختلاف وجود دارد». گفته‌هاى [[آلوسی، محمود بن عبدالله|آلوسى]]، [[خطیب بغدادى]]، مازرى و ابن عمار حنبلى حاكى از اين اختلاف است<ref>ر.ک: همان، ص52-51</ref>

خلاصه سخن در باب نقد تعريف اصطلاحى سلفيه اين است كه نه سلف صالح به معنايى كه آنان مى‌گويند مى‌تواند الگو باشند و نه امر پيروى از آنها حجتى شرعى و يا حجتى عقلى دارد. پس در تعريف سلفيه بايد گفت: سلفيه فرقه‌اى نوظهور است كه غالباً ً از عقايد [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] و اهل حديث، به‌ويژه [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تيميه]] و محمد بن عبدالوهاب، پيروى مى‌كنند، اما خود را احياگران سنت و پيروان سلف؛ يعنى اصحاب رسول خدا(ص) و تابعان و تابعان تابعان و پاسداران توحيد و سنت نبوى مى‌دانند<ref>همان، ص54</ref>

تاريخچه پيدايش سلفيه و تحولات آن آخرين مبحث كتاب است. اگر بخواهيم تاريخ پيدايش و تحولات تفكرى گروهى را كه اكنون سلفيه خوانده مى‌شود، به چند مرحله زمانى تقسيم كنيم، ظهور [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] را بايد يكى از نقاط عطف اين جريان فكرى بدانيم. اگر بخواهيم دوره‌هاى حياتى سلفى‌ها و اهل حديث را متمايز كنيم، بايد ظهور اثرگرايان در فقه و اعتقادات را دوره اول، زمان قدرت گرفتن [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] و اصحاب حديث در زمان متوكل عباسى را دوره دوم، دوران بعد از [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] تا ظهور [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تيميه]] را دوره سوم، ظهور [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تيميه]] را دوره چهارم، دوران بعد از او تا ظهور محمد بن عبدالوهاب را دوره پنجم، زمان ظهور او و حاكميت يافتن مذهب وهابيه در برخى سرزمين‌هاى اسلامى را دوره ششم و زمان بعد از او را دوره هفتم يا دوره معاصر بناميم<ref>ر.ک: همان، ص63</ref>

== وضعيت كتاب ==


فهرست مطالب در ابتداى كتاب آمده است. آدرس منابع مورد استفاده و برخى توضيحات نویسنده در پاورقى صفحات ذكر شده است.

==پانويس ==
<references/>
== منابع مقاله ==

مقدمه و متن كتاب.

==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}


[[شرح العقيدة الطحاوية]]

[[التحفة المدنية في العقيدة السلفية]]

[[الإبانة]]

[[المسائل و الرسائل المروية عن الإمام أحمد بن حنبل في العقيدة]]

[[دفع شبه التشبيه بأكفّ التنزيه]]

[[لوامع الأنوار البهية و سواطع الأسرار الأثرية]]

[[تخریب و بازسازی بقیع به روایت اسناد]]

[[بقيع الغرقد في دراسة شاملة]]

[[تاریخ حرم ائمه بقیع و آثار دیگر در مدینه منوره]]

[[محبوبیت ائمه بقیع علیهم‌السلام نزد اهل سنت]]

[[اين است وهابيت]]

[[هذه هي الوهابية]]

[[الوهابية بين المباني الفكرية و النتايج العملية]]

[[شناخت سلفی‌ها (وهابیان)]]

[[الوهابيون و البيوت المرفوعة]]

[[بدعت چیست؟]]

[[علم و سلطه غیبی اولیا]]

[[عقائد السلف]]

[[قرائة في الأدلة السلفية]]

[[الوهابية في الميزان]]

[[الأجوبة النجفية في الرد علی الفتاوی الوهابية]]

[[الوهابية بين المباني الفكرية و النتايج العملية]]

[[معجم المؤلفات الإسلامية في الرد علی الفرقة الوهابية]]

[[الأجوبة النجفية في الرد علی الفتاوی الوهابية]]

[[مباحث في عقائد أهل السنة المسمی المهند علی المفند]]

[[وهابیت بر سر دو راهی]]

[[وهابی کیست و چه می‌گوید؟]]

[[وهابیت از دیدگاه مذاهب اهل سنت]]

[[وهابیت و بازنگری از درون]]

[[وهابیت؛ معمای یک ایدئولوژی بسته]]

[[وهابیت:  مبانی فکری و کارنامه عملی]]

[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
[[رده:کلام و عقاید]]
[[رده:آثار کلی (مناظرات کلامی، مذاهب کلامی)]]