شرفنامه؛ تاریخ مفصل کردستان
شرفنامه؛ تاریخ مفصل کردستان حاوى تاريخ قبايل و سلسله‌هاى مختلف كرد از ابتدا تا سال 1005ق/1596م است. محتواى شرفنامه از اطلاعات مندرج‌در كتابهاى گوناگون تاريخ مشرق‌زمين و نيز از اطلاعات پيران موثق و قابل اعتماد و خاطرات خود مؤلف برگرفته شده است.نويسنده در اين كتاب به بيان أنساب طوايف كرد، حاكمان و واليان كردستان، حكام و امراء ديار بكر و حريره و دينور و شهره زوال وفضلويه و لركوچك و مصر و شام و اردلان، عماديه و چمشكزك و پالو و جرموك‌و پازوكى و زنگنه و بدليس و غيره پرداخته است.اين كتاب توجه بسيارى‌از محققان اروپايى را از اوايل قرن نوزدهم ميلادى به خود جلب كرد.به گفتۀ برخى از ايشان «شرفنامه» معتبرترين، مهم‌ترين و قابل ملاحظه‌ترين بخش تاريخ كرد است.اين كتاب حاوى جزئياتى است كه در هيچ جاى ديگر ذكر نشده‌اند مثل سنت‌ها، آداب و رسوم، روايات تاريخى أفواهى يا وصف وقايعى كه خود مؤلف شاهد آنها بوده است و از اين بابت منبعى‌است با ارزش كه اهميت آن در وصف نمى‌گنجد.على الخصوص كه در زمينۀ تاريخ كرد، صرف‌نظراز شرفنامه، چيزى جز اطلاعات پراكنده در آثار مورخان در اختيار نيست و اين اطلاعات‌هرچند كه واقعا بس فراوان هستند، هيچ چيز كاملى عرضه نمى‌كنند و به كمك آنها هرگز نمى‌توان موفق به تدوين يك تاريخ منسجم ملّت كرد، كه به طوايف و قبايل بسيار منقسم مى‌شود، شد.لذا شرف كه در كتاب خود علاوه بر آن چه توانسته بود از كتب عربى، فارسى و تركى‌برگيرد مقدار قابل توجهى اطلاعات كاملا تازه گردآورده و خلأ بسيار بزرگى از تاريخ‌ملّت‌هاى آسيا را پر كرده است.
| شرفنامه تاریخ مفصل کردستان | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ولیامینوف، ولادیمیر (محقق) بدلیسی، شرف‌الدین بن شمس‌الدین (نويسنده) |
| عنوان‌های دیگر | تاریخ مفصل کردستان |
| ناشر | اساطير |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1377 ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-5960-59-2 |
| موضوع | کردان- کردستان - تاریخ |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | DS 59 /ک4ب4 1377 |
ويژگى‌ها و معايب
ويژگى كتاب، ارزش علمى آن است چرا كه حدود سيصد سال است كه‌اين كتاب وجود دارد و تاكنون هيچ كتاب ديگرى كه در خور مقايسه با آن باشد تأليف نشده‌است.همچنين در اين كتاب مقادير قابل توجهى اطلاعات كاملا تازه گردآمده‌و بر حسب ترتيب قبيله‌اى منظم گشته است.اما دو عيب عمده را مى‌توان در اين كتاب مورد اشاره قرار داد:1-مؤلف در نقل وقايع و اطلاعاتى كه از آثار نويسندگان قبل ازخود برگرفته است، احتياط و هوشيارى كمترى به كار برده است.او گاهى وقايع را بدون نظم و ترتيب درهم مى‌آميزد، در نقل و ضبط اسامى خاص اشتباه مى‌نمايد و گرفتار اشتباههاى تاريخى آشكار مى‌شود.2-دربارۀ سبک نگارش كتاب هم بايد گفت هر چند كه ساده و مفهوم‌است اما چنانچه استعمال مفرط ابيات شعرى و نيز شمارى اندك از جملات مدعيانه‌و مطنطن باب سليقۀ مردم مشرق زمين را از آن كنار بگذاريم، اصلا پرورده و سفته نيست.
نسخه‌شناسى
نسخ خطى:
- نسخۀ كتابخانه انجمن همايونى آسيايى لندن كه در1225ق/ 1810م كتابت شده است.
- نسخۀ كتابخانۀ ملّى پاريس كه به سال1083ق/1627م كتابت شده است.
- نسخۀ كتابخانۀ سلطنتى سنت‌پترزبورگ كه در سال 1007ق تحرير شده است.
- نسخۀ خانيكوف كه بر اساس نسخۀ‌خود مؤلف در سال 1007ق كتابت شده است.
- نسخۀ موزۀ آسيايى فرهنگستان سلطنتى علوم سنت‌پترزبورگ به شماره 576
- نسخۀ موزۀ آسيايى به شمارۀ576 الف.نسخۀ حاضر از روى نسخه‌اى كه توسط ولاديمير وليامينوف زرنوف با مراجعه به چهار نسخۀ اخير تهيه شده، افست شده است.نسخۀ ولاديمير در سال 1862 م در پطرزبورگ توسط «دارالطباع اكادمية ايمبراطورية» به چاپ رسيده است.
نسخه حاضر در قطع وزيرى و در 2 جلد(در يك مجلد) با جلد گالينگور مجموعا در 884 صفحه‌براى بار نخست در سال 1377ش توسط «انتشارات اساطير» چاپ و منتشر شده است.
منابع مقاله
مقدمه و پيشگفتار جلد دوم كتاب كه توسط مصحح آن ولاديمير وليامينوف زرنوف نگاشته شده است.