۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام (تحقیق بقال) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۴:۱۷
، ۱۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
اگر چه [[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] داراى آثار علمى همچون «مختصر النافع»، «النهاية و نكتها» و «المعتبر» مى‌باشد. امّا شرايع الاسلام به دليل نظم و ترتيب كم‌نظير فروعات فقهى و دقت و شيوۀ بى‌نظير در طرح مباحث از جايگاه خاص و رتبۀ والايى برخوردار است. | اگر چه [[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] داراى آثار علمى همچون «مختصر النافع»، «النهاية و نكتها» و «المعتبر» مى‌باشد. امّا شرايع الاسلام به دليل نظم و ترتيب كم‌نظير فروعات فقهى و دقت و شيوۀ بى‌نظير در طرح مباحث از جايگاه خاص و رتبۀ والايى برخوردار است. | ||
آقا بزرگ تهرانى در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] دربارۀ اين كتاب مى‌نويسد: و كتابه هذا من أحسن المتون الفقهيّة ترتيبا و أجمعها للفروع. <ref> | آقا بزرگ تهرانى در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] دربارۀ اين كتاب مى‌نويسد: و كتابه هذا من أحسن المتون الفقهيّة ترتيبا و أجمعها للفروع. <ref>الذريعة، ج13، ص47</ref>. | ||
مؤلف بعدها شرايع الاسلام را خلاصه نموده و آن را «النافع في مختصر الشرايع» ناميده است كه به «مختصر النافع» مشهور شده است. بعدها نيز مختصر النافع كه همچون شرايع الاسلام فقه مختصر و فتوايى است بوسيلۀ [[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] شرح استدلالى زده شده است و كتاب المعتبر تدوين و تأليف شده است. | مؤلف بعدها شرايع الاسلام را خلاصه نموده و آن را «النافع في مختصر الشرايع» ناميده است كه به «مختصر النافع» مشهور شده است. بعدها نيز مختصر النافع كه همچون شرايع الاسلام فقه مختصر و فتوايى است بوسيلۀ [[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] شرح استدلالى زده شده است و كتاب المعتبر تدوين و تأليف شده است. | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
از تاريخ دقيق تأليف كتاب اطلاع دقيقى در دست نيست اما بنا به تاريخ اتمام نسخۀ جلد اوّل كه به خط شيخ محمد بن اسماعيل بن حسين هرقلى كه مربوط به سال 670ق است، تاريخ اتمام شرائع الاسلام قبل از سال 670ق يعنى هفت سال قبل از وفات مؤلف مى‌باشد.<ref> | از تاريخ دقيق تأليف كتاب اطلاع دقيقى در دست نيست اما بنا به تاريخ اتمام نسخۀ جلد اوّل كه به خط شيخ محمد بن اسماعيل بن حسين هرقلى كه مربوط به سال 670ق است، تاريخ اتمام شرائع الاسلام قبل از سال 670ق يعنى هفت سال قبل از وفات مؤلف مى‌باشد.<ref>همان، ج13، ص48، مقدمه‌اى بر فقه شيعه</ref> | ||
به دليل اهميت كتاب نسخه‌هاى متعدد خطى از اين كتاب چاپ شده است. از اولين چاپ‌هاى اين كتاب، نسخه‌اى است كه مربوط به سال 1377ق است و در چاپخانۀ خورشيد بوسيلۀ مكتبة علمية اسلامیة چاپ شده است كه از مصادر مقابله و تصحيح كتاب موجود مى‌باشد. | به دليل اهميت كتاب نسخه‌هاى متعدد خطى از اين كتاب چاپ شده است. از اولين چاپ‌هاى اين كتاب، نسخه‌اى است كه مربوط به سال 1377ق است و در چاپخانۀ خورشيد بوسيلۀ مكتبة علمية اسلامیة چاپ شده است كه از مصادر مقابله و تصحيح كتاب موجود مى‌باشد. | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
#نسخۀ كتابخانۀ شيخ محمد سماوى به خط شيخ محمد بن اسماعيل بن حسين هرقلى كه جراحت او را امام زمان(عج) به نحوه‌اى كه در كتاب كشف الغمّة ذكر شده شفا داده است. جلد اوّل آن در سال 670ق و جلد دوّم آن در سال 703ق پايان يافته است. | #نسخۀ كتابخانۀ شيخ محمد سماوى به خط شيخ محمد بن اسماعيل بن حسين هرقلى كه جراحت او را امام زمان(عج) به نحوه‌اى كه در كتاب كشف الغمّة ذكر شده شفا داده است. جلد اوّل آن در سال 670ق و جلد دوّم آن در سال 703ق پايان يافته است. | ||
#نسخۀ متعلّق به كتابخانۀ مجدالدين نصيرى در تهران مربوط به سال 674ق مى‌باشد. | #نسخۀ متعلّق به كتابخانۀ مجدالدين نصيرى در تهران مربوط به سال 674ق مى‌باشد. | ||
#نسخۀ متعلّق به كتابخانۀ آل طالقانى در نجف اشرف، به خط محمد كاظم بن محمدباقريزدى كه در سال 1105ق نگارش آن به پايان رسيده است.<ref>[[ | #نسخۀ متعلّق به كتابخانۀ آل طالقانى در نجف اشرف، به خط محمد كاظم بن محمدباقريزدى كه در سال 1105ق نگارش آن به پايان رسيده است.<ref>[[همان، ج13، ص47 تا 50</ref> | ||
در كتاب مقدمه‌اى بر فقه شيعه نيز به 16 نسخۀ خطى اشاره شده است كه قديم‌ترين آنها نسخۀ كتابخانۀ مجلس شوراى اسلامى با شمارۀ 466 است كه مربوط به سال 670ق است و همين‌طور نسخۀ كتابخانۀ دانشگاه تهران با شمارۀ 702 مربوط به سال 673ق كه هر دو كتاب در زمان زندگانى مؤلف نوشته شده است. | در كتاب مقدمه‌اى بر فقه شيعه نيز به 16 نسخۀ خطى اشاره شده است كه قديم‌ترين آنها نسخۀ كتابخانۀ مجلس شوراى اسلامى با شمارۀ 466 است كه مربوط به سال 670ق است و همين‌طور نسخۀ كتابخانۀ دانشگاه تهران با شمارۀ 702 مربوط به سال 673ق كه هر دو كتاب در زمان زندگانى مؤلف نوشته شده است. | ||
| خط ۱۰۱: | خط ۱۰۱: | ||
كتاب شرايع الاسلام با توجه به ويژگى‌هاى خاصى كه دارد در طول قرن‌هاى متمادى مورد توجه بزرگان از فقها قرار گرفته است عبارت‌هاى واضح، دقت در رساندن معانى، ايجاز در بكار گرفتن الفاظ، شيوۀ بى‌نظير در طرح مباحث، امانت‌دارى در بيان افكار و نظريات اين كتاب را از ساير كتاب‌هاى فقهى متمايز نموده است. | كتاب شرايع الاسلام با توجه به ويژگى‌هاى خاصى كه دارد در طول قرن‌هاى متمادى مورد توجه بزرگان از فقها قرار گرفته است عبارت‌هاى واضح، دقت در رساندن معانى، ايجاز در بكار گرفتن الفاظ، شيوۀ بى‌نظير در طرح مباحث، امانت‌دارى در بيان افكار و نظريات اين كتاب را از ساير كتاب‌هاى فقهى متمايز نموده است. | ||
در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] دربارۀ كتاب اين گونه آمده است: و كتابه هذا من أحسن المتون الفقهيّة ترتيبا و أجمعها للفروع.<ref> | در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] دربارۀ كتاب اين گونه آمده است: و كتابه هذا من أحسن المتون الفقهيّة ترتيبا و أجمعها للفروع.<ref>همان، ج 13 ص 47</ref> | ||
از ويژگى‌هاى مهم كتاب اين است كه هم داراى شروح متعدد و هم تعليقه‌ها و يا حواشى زيادى مى‌باشد و علماى متأخر از مؤلف از راه‌هاى مختلف به كتاب توجه داشته و در حدود صد شرح و حاشيه در كتاب [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] و [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] ذكر شده است. | از ويژگى‌هاى مهم كتاب اين است كه هم داراى شروح متعدد و هم تعليقه‌ها و يا حواشى زيادى مى‌باشد و علماى متأخر از مؤلف از راه‌هاى مختلف به كتاب توجه داشته و در حدود صد شرح و حاشيه در كتاب [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] و [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] ذكر شده است. | ||
| خط ۱۰۷: | خط ۱۰۷: | ||
در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] دربارۀ شروح كتاب اين گونه گفته شده: و للعلماء عليه حواشي كثيرة بل و إن معظم الموسوعات الفقهية الضخمة التي ألفت بعد عصر المحقق شروح له. | در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] دربارۀ شروح كتاب اين گونه گفته شده: و للعلماء عليه حواشي كثيرة بل و إن معظم الموسوعات الفقهية الضخمة التي ألفت بعد عصر المحقق شروح له. | ||
و همين‌طور: سيأتي قرب مائة شرح بعنوان شرح الشرايع ليس لها عنوان خاص.<ref> | و همين‌طور: سيأتي قرب مائة شرح بعنوان شرح الشرايع ليس لها عنوان خاص.<ref>همان ج 13 ص 47</ref>، و همين‌طور در صفحات 316 تا 332 از شمارۀ 1167 تا 1218 حدود 50 شرح را نام برده است.<ref>همان، ج 13 ص 316 332</ref> | ||
در [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] اين گونه آمده است، و كل من أراد الكتابة في الفقه الاستدلالي يكتب شرحا عليه ك[[مسالك الأفهام إلی تنقيح شرائع الإسلام|مسالك الأفهام]]، [[مدارك الأحكام في شرح شرائع الإسلام|مدارک الأحكام]]، [[جواهر الكلام في شرح شرائع الإسلام|جواهر الكلام]]، هداية الأنام، مصباح الفقيه و غيره. و صنف بعض العلماء شرحا لتودداته خاصة.<ref> | در [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] اين گونه آمده است، و كل من أراد الكتابة في الفقه الاستدلالي يكتب شرحا عليه ك[[مسالك الأفهام إلی تنقيح شرائع الإسلام|مسالك الأفهام]]، [[مدارك الأحكام في شرح شرائع الإسلام|مدارک الأحكام]]، [[جواهر الكلام في شرح شرائع الإسلام|جواهر الكلام]]، هداية الأنام، مصباح الفقيه و غيره. و صنف بعض العلماء شرحا لتودداته خاصة.<ref>أعيان الشيعة ج 4 ص 90</ref> | ||
==شروح== | ==شروح== | ||