شاملو، ولی‌قلی بن‌ داودقلی

ولی‎قلی‎ بن‎ داودقلی‎ شاملو، مشهور به ولی‎قلی‎بیگ، از صاحب‎منصبان نزد ملک نصرت خان والی سیستان و اوتارخان والی قندهار بود. او طبع شاعرانه حماسی‎ای داشت و کتاب قصص‎ الخاقاني را درباره وقایع ایران در دوران صفویه نوشت.

ولی‎قلی‎ بن‎ داودقلی‎ شاملو
نام ولی‎قلی‎ بن‎ داودقلی‎ شاملو
نام‌های دیگر شاملو، ولي‌قلي‌ بن‌ داودقلي‌

شاملو، ولي‌قلي بن داوودقلي

نام پدر
متولد / 1035ق
محل تولد
رحلت / 1085ق
اساتید
برخی آثار قصص الخاقاني


کد مؤلف AUTHORCODE03405AUTHORCODE

زادروز، زادگاه، تبار

ولى‎قلى‎بیگ، فرزند حاج داودقلى شاملو، در 1035ق، در هرات به دنیا آمد و هم در آنجا و سیستان رشد کرد است. پدرش مردى کدخدا و سرشناس بود. به سفر حج رفت و پس از زیارت خانه خدا، در مدینه از دنیا رفت و در بقیع دفن شد[۱].

جوانی، مناصب

او، در هنگامى که میرزا طاهر نصرآبادى در اصفهان تذکره خود را مى‎نوشت (از سال 1083ق، به بعد)، جوانى قابل و سرشناس شده بود و «اطوارش دل‎پسند دور و نزدیک و اوضاعش پسند ترک و تاجیک» و «در فن انشا، طبعش لطیف و ظریف» بوده است [مصحح محترم توجه نفرموده که در تاریخ یادشده، ولی‎قلی خان، مردی حدودا پنجاه ساله بوده و نمی‎توان او را جوان نامید].

وى در جوانى به سیستان رفت و در آنجا منظور نظر ملک نصرت خان، والى آن ایالت واقع شد و در خدمت او منصب استیفا یافت. وی پس از چند سال از سیستان به قندهار رفت و در پیش اوتار خان، حکمران آن ایالت، ناظر بیوتات بود[۲].

نصرآبادى درباره او می‎نویسد: «... و در حین قلعه‎بندى فوج جغتاى، در قلعه بوده است، حسب‎الامر خان، سوانح محاصره را با بعضى از حالات شاه جنت‎مکان شاه عباس ماضى تا حین رحلت، قلمى نموده، قریب به چهل هزار بیت است و الحال هم مستوفى سیستان است و در خدمت عالی‎جاه ملک نصرت خان کمال اعتبار دارد و در ترتیب نظم قطعه تاریخ و مطلب، طبعش قادر است»[۳].

طبع شعر

نصرآبادى، به شاعرى او اشاره می‎کند و می‎نویسد: «مصاف مرحوم ذوالفقار خان را با لشکر هند به نظم آورده؛ این ابیات از آن است: به روز مصاف و به هنگام کار چو بست از پى کین کمر ذوالفقار سراپاى خصم و سراى و وطن زر و سیم بدخواه و فرزند و زن بخست و ببست و بکند و بسوخت گرفت و بداد و خرید و فروخت»[۴].

آثار

از ولى‎قلى‎بیگ جز «قصص الخاقاني»، تألیف و تصنیف دیگری در دست نداریم و اینکه در «روز روشن» آمده است که شاهنامه شاه عباس ماضى را در چهل هزار بیت سروده است، ظاهرا برداشت غلطى است[۵].

وفات

از تاریخ درگذشت او اطلاعى در دست نیست، ولى ازآنجاکه در کتابش «قصص الخاقاني»، وفیات را تا سال 1085ق، ثبت کرده است، زندگی او تا این تاریخ، مسلم است[۶].

پانویس

  1. ر.ک: شاملو، مقدمه مصحح، صفحه دوازده
  2. ر.ک: همان
  3. همان، صفحه چهارده
  4. همان، صفحات پانزده و شانزده
  5. همان، صفحه شانزده
  6. ر.ک: همان

منابع مقاله

شاملو، ولی‎قلی بن داودقلی، «قصص الخاقاني»، تصحیح حسن سادات ناصری، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران، 1375ش.