۶۱٬۱۸۹
ویرایش
سفينة البحار و مدينة الحكم و الآثار مع تطبيق النصوص الواردة فيها علی بحار الأنوار: تفاوت میان نسخه‌ها
سفينة البحار و مدينة الحكم و الآثار مع تطبيق النصوص الواردة فيها علی بحار الأنوار (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱ ژوئن ۲۰۱۷، ساعت ۲۱:۰۷
، ۱ ژوئن ۲۰۱۷جایگزینی متن - ' <ref>' به '<ref>'
جز (جایگزینی متن - 'بحارالانوار' به 'بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار(ع) ') |
جز (جایگزینی متن - ' <ref>' به '<ref>') |
||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
'''سفينة البحار و مدينة الحكم و الآثار''' اثر [[قمی، عباس|شيخ عباس قمى]](ره)(1294-1359ق)، مهمترين و معروف‌ترين اثر پيرامون كتاب «بحار الانوار» [[علامه مجلسى]] و در واقع تدوين موضوعى و تلخيص آن و يك دائرة المعارف مختصر است كه به زبان عربى و در سال 1344ق نوشته شده است. | '''سفينة البحار و مدينة الحكم و الآثار''' اثر [[قمی، عباس|شيخ عباس قمى]](ره)(1294-1359ق)، مهمترين و معروف‌ترين اثر پيرامون كتاب «بحار الانوار» [[علامه مجلسى]] و در واقع تدوين موضوعى و تلخيص آن و يك دائرة المعارف مختصر است كه به زبان عربى و در سال 1344ق نوشته شده است. | ||
[[قمی، عباس|محدث قمى]] دريافته بود كه بسيارى از مطالب [[بحارالانوار|بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار(ع)]] در مورد و باب مناسب خود نيامده است، از اين‌روى به تألیف اين مجموعه پرداخته تا پژوهندگان را در رسيدن به مقصود يارى رساند. <ref>تبيان نت</ref> | [[قمی، عباس|محدث قمى]] دريافته بود كه بسيارى از مطالب [[بحارالانوار|بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار(ع)]] در مورد و باب مناسب خود نيامده است، از اين‌روى به تألیف اين مجموعه پرداخته تا پژوهندگان را در رسيدن به مقصود يارى رساند.<ref>تبيان نت</ref> | ||
آنچه باعث اهميت اين اثر شده، هنرمندى نويسنده در تلخيص است كه جلوه‌اى خاص به كتاب داده است. [[عسکری، مرتضی|علامه عسكرى]] پيرامون اين اثر مى‌گويد: «برنامه هميشگى من اين است كه در هر سفرى دو كتاب به همراه داشته باشم كه يكى [از آن‌ها] سفينه البحار است.» <ref>مختارى، على، ص18</ref> | آنچه باعث اهميت اين اثر شده، هنرمندى نويسنده در تلخيص است كه جلوه‌اى خاص به كتاب داده است. [[عسکری، مرتضی|علامه عسكرى]] پيرامون اين اثر مى‌گويد: «برنامه هميشگى من اين است كه در هر سفرى دو كتاب به همراه داشته باشم كه يكى [از آن‌ها] سفينه البحار است.»<ref>مختارى، على، ص18</ref> | ||
== ساختار== | == ساختار== | ||
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
كتاب با دو مقدمه از نويسنده آغاز و مطالب در هشت جلد و هر جلد در چندين باب، ارائه شده است. | كتاب با دو مقدمه از نويسنده آغاز و مطالب در هشت جلد و هر جلد در چندين باب، ارائه شده است. | ||
اين كتاب گرانقدر كه كليد رمز معجم موضوعى و فهرست رئوس مطالب و موضوعات [[بحارالانوار|بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار(ع)]] است، به ترتيب الفبايى تنظيم شده و براى يافتن واژه مورد نظر، مى‌توان حرف نخست واژه را در نظر داشت و جستجو كرد تا آن را در جاى خود يافت و توضيح آن را ديد. <ref>حوزه نت</ref> | اين كتاب گرانقدر كه كليد رمز معجم موضوعى و فهرست رئوس مطالب و موضوعات [[بحارالانوار|بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار(ع)]] است، به ترتيب الفبايى تنظيم شده و براى يافتن واژه مورد نظر، مى‌توان حرف نخست واژه را در نظر داشت و جستجو كرد تا آن را در جاى خود يافت و توضيح آن را ديد.<ref>حوزه نت</ref> | ||
[[قمی، عباس|محدث قمى]] پس از مطالعه مكرر بحار الانوار واژه‌هايى را كه در اين تتبع نيازمند توضيح ديده است، شرح نموده و شواهد حديثى و ادبى درباره آن عرضه داشته است و به جاهايى كه راجع به اين واژه در بحار مطلبى بوده، اشاره كرده و بعضى از مطالب مهم بحار را ذيل آن آورده است. بنابراين در اين اثر توضيح واژه‌هايى را كه در [[بحارالانوار|بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار(ع)]] آمده است، مى‌توان ديد. | [[قمی، عباس|محدث قمى]] پس از مطالعه مكرر بحار الانوار واژه‌هايى را كه در اين تتبع نيازمند توضيح ديده است، شرح نموده و شواهد حديثى و ادبى درباره آن عرضه داشته است و به جاهايى كه راجع به اين واژه در بحار مطلبى بوده، اشاره كرده و بعضى از مطالب مهم بحار را ذيل آن آورده است. بنابراين در اين اثر توضيح واژه‌هايى را كه در [[بحارالانوار|بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار(ع)]] آمده است، مى‌توان ديد. | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
سفينه البحار همان‌گونه كه نامش گوياست، كشتى كتاب بحار [[علامه مجلسى]] است. بديهى است بحار الانوار با حجم گسترده (110 مجلد) نيازمند فهرستى گويا و مناسب بوده و اولين دانشمندى كه بهترين راهنماى استفاده از آن را فراهم كرد [[قمی، عباس|شيخ عباس قمى]] است. <ref>مختارى، على، ص25</ref> | سفينه البحار همان‌گونه كه نامش گوياست، كشتى كتاب بحار [[علامه مجلسى]] است. بديهى است بحار الانوار با حجم گسترده (110 مجلد) نيازمند فهرستى گويا و مناسب بوده و اولين دانشمندى كه بهترين راهنماى استفاده از آن را فراهم كرد [[قمی، عباس|شيخ عباس قمى]] است.<ref>مختارى، على، ص25</ref> | ||
اين اثر، ضمن آنكه فهرستى است موضوعى و ارجمند، كتابى است سرشار از فوايد حديثى رجالى ادبى و تحقيقات سودمند ديگر كه البته معتبر بودن يك اثر حديثى، هرگز به معناى صحيح بودن و درست بودن تمام احاديث آن نيست و خود مؤلف هم چنين ادعايى ندارد. او احاديث صحيح و سقيم را نقل كرده و ممكن است ذيل احاديث هم ذكر كند كه اين حديث ضعيف يا صحيح يا... است. <ref>حوزه نت</ref> | اين اثر، ضمن آنكه فهرستى است موضوعى و ارجمند، كتابى است سرشار از فوايد حديثى رجالى ادبى و تحقيقات سودمند ديگر كه البته معتبر بودن يك اثر حديثى، هرگز به معناى صحيح بودن و درست بودن تمام احاديث آن نيست و خود مؤلف هم چنين ادعايى ندارد. او احاديث صحيح و سقيم را نقل كرده و ممكن است ذيل احاديث هم ذكر كند كه اين حديث ضعيف يا صحيح يا... است.<ref>حوزه نت</ref> | ||
نويسنده در مقدمه، به اين نكته اشاره كرده است كه از آغاز جوانى، در جستجوى دانش حديث حريص بوده و كتاب‌هاى روائى فراوانى را مطالعه كرده و از ميان آن‌ها «بحار الانوار» را برگزيده كه جامع مقاصد و داراى گوهرهاى كمياب است و در عصرها به نيكوئى و زيبائى آن كتابى نگاشته نشده است. اما پس از غور و بررسى كتاب، دريافته است كه اخبار متعلق به يك موضوع، در ابواب پراكنده‌اى متفرق است و جوينده جز با احاطه به تمامت ابواب و جستجوى زياد و صرف دورانى طولانى، به مقصود نمى‌رسد، لذا وى آهنگ فراهم ساختن فهرستى بر اساس حروف نموده تا دستيابى به آن آسان گردد. <ref>تبيان نت</ref> | نويسنده در مقدمه، به اين نكته اشاره كرده است كه از آغاز جوانى، در جستجوى دانش حديث حريص بوده و كتاب‌هاى روائى فراوانى را مطالعه كرده و از ميان آن‌ها «بحار الانوار» را برگزيده كه جامع مقاصد و داراى گوهرهاى كمياب است و در عصرها به نيكوئى و زيبائى آن كتابى نگاشته نشده است. اما پس از غور و بررسى كتاب، دريافته است كه اخبار متعلق به يك موضوع، در ابواب پراكنده‌اى متفرق است و جوينده جز با احاطه به تمامت ابواب و جستجوى زياد و صرف دورانى طولانى، به مقصود نمى‌رسد، لذا وى آهنگ فراهم ساختن فهرستى بر اساس حروف نموده تا دستيابى به آن آسان گردد.<ref>تبيان نت</ref> | ||
وى همراه با اين فهرست، در هر ماده‌اى، روايات كوتاهى را آورده و مواضع روايات‌هاى طولانى را مشخص ساخته است و هرگاه تحقيقى لطيف و مطبى مهم يافته، گزينشى از آن را نيز آورده است و گاه شرح حالى كوتاه از اصحاب پيامبر(ص) و امامان(ع) و بزرگان فرهنگ اسلامى از شاعران و اديبان را بر آن افزوده است. وى پس از اين مقدمه، رموز بكار گرفته شده در كتاب را تبيين كرده و مطالب را آغاز نموده است. <ref>همان</ref> | وى همراه با اين فهرست، در هر ماده‌اى، روايات كوتاهى را آورده و مواضع روايات‌هاى طولانى را مشخص ساخته است و هرگاه تحقيقى لطيف و مطبى مهم يافته، گزينشى از آن را نيز آورده است و گاه شرح حالى كوتاه از اصحاب پيامبر(ص) و امامان(ع) و بزرگان فرهنگ اسلامى از شاعران و اديبان را بر آن افزوده است. وى پس از اين مقدمه، رموز بكار گرفته شده در كتاب را تبيين كرده و مطالب را آغاز نموده است.<ref>همان</ref> | ||
سفينه البحار با نامى زيبا و گويا، هم گزيده و گلچينى است از بحار و در هر باب و فصلى، مشتى نمونه خروار را به دست مى‌دهد و هم مشتمل بر آدرس و ارجاع به مطالب مورد نظر در سراسر آن كتاب است. <ref>مختارى، على، ص25</ref> | سفينه البحار با نامى زيبا و گويا، هم گزيده و گلچينى است از بحار و در هر باب و فصلى، مشتى نمونه خروار را به دست مى‌دهد و هم مشتمل بر آدرس و ارجاع به مطالب مورد نظر در سراسر آن كتاب است.<ref>مختارى، على، ص25</ref> | ||
موضوعات كتاب بحار به ترتيب حروف الفبا و بر اساس ماده و ريشه ثلاثى مجرد موضوع مرتب شده است، به نحوى كه خواننده به آسانى مى‌تواند به بيش از 1700 موضوع دست يابد كه طبعاً هر كدام شامل مدخل‌هاى گوناگون و متعددى خواهد بود. «سفينه البحار» نيز گزيده‌اى بسيار دقيق و حساب شده از سراسر اين دائره المعارف بزرگ مى‌باشد كه مايه صرفه‌جويى فراوان در وقت و مانع اتلاف عمر طلاب است. <ref>همان، ص25</ref> | موضوعات كتاب بحار به ترتيب حروف الفبا و بر اساس ماده و ريشه ثلاثى مجرد موضوع مرتب شده است، به نحوى كه خواننده به آسانى مى‌تواند به بيش از 1700 موضوع دست يابد كه طبعاً هر كدام شامل مدخل‌هاى گوناگون و متعددى خواهد بود. «سفينه البحار» نيز گزيده‌اى بسيار دقيق و حساب شده از سراسر اين دائره المعارف بزرگ مى‌باشد كه مايه صرفه‌جويى فراوان در وقت و مانع اتلاف عمر طلاب است.<ref>همان، ص25</ref> | ||
مؤلف اين اثر، خود استادى زبردست است كه با ذوق سرشار روايى و رجالى و حسن سليقه، بهترين‌هاى بحار را برگزيده و هر آنچه را آورده، يك خصوصيت و ويژگى‌هايى داشته است؛ مثلاً اگر به ماده «علم» بنگريد از باب اول كتاب العلم بحار، تنها آيات آغاز و انجام باب را آورده و نوبت به احاديث كه رسيده است، از 122 روايت، تنها دو تا را انتخاب كرده و تا باب ششم، هيچ نقل نكرده و از باب ششم، تنها يك آيه و باز باب هفتم را رها كرده و از باب هشتم، از بين سيزده آيه، يك آيه و از بين 92 روايت، تنها به يكى بسنده كرده است. معيار وى در گزينش، تناسب بيشتر با عنوان باب، اتقان روايت، كوتاه و پرمحتوا بودن است. | مؤلف اين اثر، خود استادى زبردست است كه با ذوق سرشار روايى و رجالى و حسن سليقه، بهترين‌هاى بحار را برگزيده و هر آنچه را آورده، يك خصوصيت و ويژگى‌هايى داشته است؛ مثلاً اگر به ماده «علم» بنگريد از باب اول كتاب العلم بحار، تنها آيات آغاز و انجام باب را آورده و نوبت به احاديث كه رسيده است، از 122 روايت، تنها دو تا را انتخاب كرده و تا باب ششم، هيچ نقل نكرده و از باب ششم، تنها يك آيه و باز باب هفتم را رها كرده و از باب هشتم، از بين سيزده آيه، يك آيه و از بين 92 روايت، تنها به يكى بسنده كرده است. معيار وى در گزينش، تناسب بيشتر با عنوان باب، اتقان روايت، كوتاه و پرمحتوا بودن است. | ||