۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
سفرنامه بخارا (عصر محمد شاه قاجار) ۱۲۵۹ - ۱۲۶۰ ه.ق (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۴ نوامبر ۲۰۱۶، ساعت ۱۰:۵۶
، ۱۴ نوامبر ۲۰۱۶جایگزینی متن - ' »' به '»'
جز (جایگزینی متن - ' :' به ':') |
جز (جایگزینی متن - ' »' به '»') |
||
| خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
بخش اول كتاب با نام «تفصيل حركت فدوى از بخارا و مراجعت به دار الخلافه» به حركت كاروان از بخار به سمت تهران و اتفاقات در مسير راه مى‌پردازد. | بخش اول كتاب با نام «تفصيل حركت فدوى از بخارا و مراجعت به دار الخلافه» به حركت كاروان از بخار به سمت تهران و اتفاقات در مسير راه مى‌پردازد. | ||
مولف اين فصل را اين گونه آغاز مى‌كند كه «يوم شنبه 17 شهريور رجب المرجب از بخارا نقل مكان نموده به جرق (جرغ) كه نيم‌فرسنگى است منزل نموده و سركار امير هم فرموده بودند كه شما اندك‌اندك برويد تا سبحان‌قلى‌بيگ اميرآخور كارش تمام شده به شما برسد. روز بعد از بخارا حركت كرده به شهر اسلام كه دو فرسنگى بخاراست، رفتيم. از آنجا به بيكند كه چهار فرسنگى بخارا است رفته، از آنجا به قره‌كول كه هفت فرسنگى بخارا است رفته، همه جا منتظر عاليجاه سبحان‌قلى‌بيگ بوديم. يك روز در آنجا توقف نموده، سركار امير مال قراكول را عوض مواجب سرباز به تيول عاليجاه عبدالصمد خان داده است ... ». | مولف اين فصل را اين گونه آغاز مى‌كند كه «يوم شنبه 17 شهريور رجب المرجب از بخارا نقل مكان نموده به جرق (جرغ) كه نيم‌فرسنگى است منزل نموده و سركار امير هم فرموده بودند كه شما اندك‌اندك برويد تا سبحان‌قلى‌بيگ اميرآخور كارش تمام شده به شما برسد. روز بعد از بخارا حركت كرده به شهر اسلام كه دو فرسنگى بخاراست، رفتيم. از آنجا به بيكند كه چهار فرسنگى بخارا است رفته، از آنجا به قره‌كول كه هفت فرسنگى بخارا است رفته، همه جا منتظر عاليجاه سبحان‌قلى‌بيگ بوديم. يك روز در آنجا توقف نموده، سركار امير مال قراكول را عوض مواجب سرباز به تيول عاليجاه عبدالصمد خان داده است ...». | ||
فصل دوم كتاب با نام «تفصيلات ماليات ديوانى و قشون‌كشى بخارا» به شرح ماليات ديوانى املاك و مستقلات بخار مى‌پردازد. «ماليات ديوانى املاك و مستقلات بخارا، نصف صحيح، خالصه ديوانست، نصف ديگر مال رعيّت. نصفى كه خالصه است نصف از آن خالصه مال خواجه‌گان جوبار است. يك دينار ماليات به ديوان نمى‌دهند و آن تفصيلى دارد.» و «... قاعده ماليات گرفتن بخارا از اين قرار است، از گوسفند هر صد رأس هفده هزار دينار پول زكات مى‌گيرند و همچنين بالا مى‌رود تا هزار دو هزار، از بابت زمين و املاك ديوانى كه خالصه باشد. از گندم و جو و جوزق هر ده من سه من ماليه به ديوان ماليه مى‌دهند. از جوارى و ارزن و تخم كتان و كنجد و سايرين هر سه من يك من مى‌گيرند. امّا اجاره كاروانسراها هر چهل طلا يك طلا مى‌گيرند، هر چه باشد و هر قدر باشد، و از اجاره مستقلات دينارى به ديوان نمى‌دهند، و از اصناف كلا چيزى نمى‌گيرند، و از اربابى ملك رعيتى را دينارى نمى‌گيرند. و از باغات اربابى رعيتى هم چيزى نمى‌گيرند....». | فصل دوم كتاب با نام «تفصيلات ماليات ديوانى و قشون‌كشى بخارا» به شرح ماليات ديوانى املاك و مستقلات بخار مى‌پردازد. «ماليات ديوانى املاك و مستقلات بخارا، نصف صحيح، خالصه ديوانست، نصف ديگر مال رعيّت. نصفى كه خالصه است نصف از آن خالصه مال خواجه‌گان جوبار است. يك دينار ماليات به ديوان نمى‌دهند و آن تفصيلى دارد.» و «... قاعده ماليات گرفتن بخارا از اين قرار است، از گوسفند هر صد رأس هفده هزار دينار پول زكات مى‌گيرند و همچنين بالا مى‌رود تا هزار دو هزار، از بابت زمين و املاك ديوانى كه خالصه باشد. از گندم و جو و جوزق هر ده من سه من ماليه به ديوان ماليه مى‌دهند. از جوارى و ارزن و تخم كتان و كنجد و سايرين هر سه من يك من مى‌گيرند. امّا اجاره كاروانسراها هر چهل طلا يك طلا مى‌گيرند، هر چه باشد و هر قدر باشد، و از اجاره مستقلات دينارى به ديوان نمى‌دهند، و از اصناف كلا چيزى نمى‌گيرند، و از اربابى ملك رعيتى را دينارى نمى‌گيرند. و از باغات اربابى رعيتى هم چيزى نمى‌گيرند....». | ||