سؤالات أبي‌إسحاق إبراهيم بن الجنيد في الجرح و التعديل
| سؤالات أبي إسحاق إبراهیم بن الجنيد في الجرح و التعدیل و علل الحدیث | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | یحیی بن معین (نويسنده) ازهری، محمد بن علی (محقق) |
| ناشر | الفاروق الحديثة |
| مکان نشر | مصر - قاهره |
| سال نشر | 1428ق - 2007م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | حدیث - جرح و تعدیل |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
سؤالات أبي‌إسحاق إبراهيم بن الجنيد في الجرح و التعديل، مجموعه سؤالاتی است که ابواسحاق ابراهیم بن عبدالله بن جنید ختلی (م حدود 260ق)، از یحیی بن معین (158-233ق)، در مورد برخی از موضوعات علم حدیث و رجال از قبیل جرح و تعدیل، علل حدیث و تاریخ و تراجم راویان پرسیده است[۱]. ابواسحاق پرسش‌ها را همراه با پاسخ‌هایشان ذکر کرده است. این مجموعه توسط ابوعمر محمد بن علی ازهری گردآوری و تحقیق شده است.
نویسنده، مطالب کتاب را در نهصدوسی‌وشش فراز بدون باب‌بندی و در قالب پنج قسمت آورده است[۲].
روش ابن جنید در این اثر اشاره به پرسش‌های خود از ابن معین، با تعبیر «سألت ابن معين» یا «ذكرت ليحيی بن معين» یا «قلت ليحيی بن معين» است. وی گاهی از سؤال‌کننده به‌صورت مبهم و با عبارت «سئل يحيی» و «قيل ليحيی» و... یاد کرده و در مواردی نیز نام سؤال‌کننده را مشخص نموده است. لازم به ذکر است در مواردی ابن جنید از کسی جز ابن معین سؤال کرده که به‌صورت نادر در این اثر آمده است. در مواردی نیز سخنانی از ابن معین بدون طرح هیچ سؤالی و به‌صورت پراکنده در کتاب آمده است. برخی از این سخنان مرتبط با موضوع جرح و تعدیل است و برخی دیگر بی‌ارتباط با آن است[۳]. تناسب مقدار پاسخ با سؤال مطرح‌شده، روش غالب ابن معین در این اثر است. بااین‌وجود، گاهی خلاف این امر عمل شده و پاسخ‌ها بیش از آنچه نیاز بوده تفصیل داده شده است. در مواردی ابن معین از شخصیت و احوال راوی آگاهی نداشته که در چنین مواردی با عبارت «لا أعرفه» به آن تصریح نموده است[۴].
این اثر به دلیل مشتمل بودن بر سخنان ابن معین در مورد راویان حدیث، زیربنای کتاب‌های جرح و تعدیل، علل حدیث و تاریخ تراجم راویان قلمداد شده است[۵]. همچنین به جهت اهمیت سؤالات ابن جنید این اثر مورد اهتمام مؤلفان در موضوع علوم حدیث قرار گرفته و به مرجعی برای بسیاری از کتاب‌ها همچون جرح و تعدیل ابن ابی‌حاتم، تاریخ بغداد خطیب بغدادی، مدینه دمشق ابن عساکر و دیگران بوده است[۶]. بااین‌وجود، به جهت عدم رعایت ترتیب الفبایی مطالب کتاب، بسیاری از اطلاعات مهم آن پیرامون راویان که از اهمیت ویژه‌ای در بررسی و نقد آنان برخوردار است، بر نویسندگان در این موضوع پوشیده مانده است[۷].
محقق علاوه بر ذکر مقدمه‌ای تفصیلی پیرامون کتاب و نویسنده و اهمیت آن، به مقابله نسخ کتاب و ثبت و ضبط و تصحیح متن آن و شماره‌گذاری مطالب کتاب پرداخته است. وی همچنین به استخراج و مستندسازی آیات، احادیث، روایات و تراجم، ذکر تعلیقاتی مختصر بر برخی از مطالب با تکیه بر تعلیقات محمود محمد خلیل در برخی موارد و با ذکر نام او، در پاورقی کتاب پرداخته و فهرست‌های مختلفی در پایان کتاب آورده است[۸]. وی در مواردی نیز به اختلاف عبارات متن در نسخه‌های دیگر در پاورقی کتاب اشاره کرده است[۹].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.