زمخشری، محمود بن عمر

زمخشری، محمود بن عمر

نام	زمخشری، محمود بن عمر
نام های دیگر	جار الله زمخشری زمخشری، ابو القاسم محمود فخر خوارزم
نام پدر
متولد
محل تولد
رحلت	538 هـ.ق
اساتید
برخی آثار
کد مولف	AUTHORCODE278AUTHORCODE

معرفى اجمالى:

زمخشرى با نام كامل محمود بن عمر بن محمد بن عمر خوارزمى، مشهور به جارالله زمخشری از بزرگان مذهب حنفى و معتزلى به شمار مى‌آيد.

ابن كثير در كتاب «البدايه و النهايه» (ج 12، ص 272) مى‌گويد: «محمود بن عمر بن محمد بن عمر معروف به ابو القاسم زمخشرى مؤلف كشاف در تفسير و مفصل در نحو است».

زمخشرى منسوب به زمخشر يكى از روستاهاى خوارزم است كه ولادت وى در آنجا به سال 476ق بوده است. با توجه به اينكه سال وفات وى را 538ق دانسته‌اند، سال ولادت و مدت عمرى را كه ابن كثير نقل كرده درست به نظر نمى‌آيد؛ زيرا اگر مدت عمر وى را يعنى 76، از 538 سال وفات كم نمائيم 462 مى‌شود پس بايد سال ولادت پنج سال كمتر از عدد مذكور باشد يا اينكه مدت عمر وى 71 سال باشد.

زمخشرى در خوارزم زندگى مى‌كرد كه سالهاى سال مركز بزرگ علمى به شمار مى‌آمد و در آن ديار علم و معرفت رواج گسترده‌اى داشت. ولى در اين مركز دانش‌هاى فراوانى را بدست آورد، قرآن را حفظ كرد و حديث را فرا گرفت و در واژه‌شناسى عربى مهارت پيدا كرد.

هيچيك از تذكره‌نويسان تاريخ ورود وى به بغداد و مدت اقامت در آن را ضبط ننموده‌اند. با حدس و گمان مى‌توان گفت كه وى براى تكميل تحصيلات خوارزم به بغداد آمده است. همچنين بازگشت وى به درازا مى‌كشد به حديكه نوجوانى و جوانى وى در اين شهر سپرى مى‌شود و به سن كمال مى‌رسد و از نظر رشد عقلى و فكرى به مقام مناسبى ارتقا مى‌يابد.

وى به قصد زيارت بيت الله به حجاز سفر نمود. مدت اقامت زمخشرى در همسايگى خانه خدا چندين سال به درازا كشيد و به همين مناسبت به وى لقب «جار الله» يعنى همسايه خدا داده شد كه مراد از آن همسايگى و اقامت ايشان در كنار خانه خدا در شهر مكه است. وى سپس از مكه به خوارزم برگشت و در شهر جرجان خوارزم رحل اقامت افكند. در آنجا به مرض مبتلا شد و پس از آن وفات نمود. تاريخ نويسان وفات وى را شب عرفه سال 538ق ضبط نموده‌اند.

اساتيد

ادبيات عرب را از ابو الحسن على بن مظفر نيشابورى و ابو منصور اصفهانى فراگرفت. داودى در طبقات المفسرين (ج 2، ص 315) مى‌گويد: «زمخشرى وارد بغداد شد و از ابو الخطاب بن بطر و ابو سعد شقانى و شيخ الاسلام ابو منصور حارث و گروهى ديگر از دانشمندان، علم و معرفت آموخت».

آثار

زمخشرى آثار سودمندى تاليف نموده و به يادگار گذاشته است كه از آن جمله است:1-الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل

2- الفائق فى غريب الحديث

3- اساس البلاغة

4- المقامات فى امثال العرب

5- ربيع الابرار و فصوص الاخبار

6- متشابه اسماء الرواة

7- اطراق الذهب

8- النموذج

9- الرائض فى الفرائض

10- النصائح الكبار

وابسته‌ها

أساس البلاغة / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

الفائق فی غریب الحدیث / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

مقدمة الأدب / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

المستقصی في أمثال العرب / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

مقامات الزمخشري / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

ربیع الأبرار و نصوص الأخبار / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل في وجوه التأویل / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

الـمفصل في صنعة الإعراب / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

الفائق فی غریب الحدیث / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

تفسیر الکشاف من سوره الحشر الی اخر القرآن / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

تفسیر کشاف (نسخه خطی اول ) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

تفسیر کشاف ( نسخه خطی دوم ) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

تفسیر کشاف، سوره توبه، سوره یونس، سوره رعد / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

ربيع الابرار و نصوص الاخبار / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

شرح الفصيح / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

الکشاف عن حقائق غوامص التنزيل و عيون الأقاويل في وجوه التأويل / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

تفسير کشاف / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

اساس البلاغة (قم) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل في وجوه التأویل / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده