روزنتال، فرانتس

فرانتس روزنتال (1914 – 2003م)، شرق شناس، اسلام‎شناس یهودی، متولد آلمان و استاد ممتاز و عالی‎مقام عربی، مترجم متون عربی و اسلامی و پژوهشگری صاحب‎نظر در عرصه مطالعات زبان آرامی بود. وی آثار مهمی را تألیف یا ترجمه کرده و همچنین برخی آثارش به زبان فارسی یا عربی ترجمه شده است.

روزنتال، فرانتس

نام	روزنتال، فرانتس
نام‎های دیگر	فرانتس روزنتال روزنثال، فرانتس روزنتال، فرانتز Franz Rosenthal
نام پدر
متولد	/ 1914م
محل تولد	برلین
رحلت	8 آوریل 2003
اساتید	ریچارد والزر کارل بکر  هانس هاینریش شدر
برخی آثار	الإعلان بالتوبيخ لمن ذمّ التاريخ
کد مؤلف	AUTHORCODE06167AUTHORCODE

تولد و درگذشت

روزنتال در 1914 در برلین به دنیا آمد و در 8 آوریل 2003 پس از یک دوره بیماری در سن هشتادوهشت سالگی در برند فورد کانکتیکات درگذشت.

روحیات و ویژگی‎ها

روزنتال رفتاری بی‎تکلف و متواضعانه داشت و عاشق دانش‎پژوهی بود. همچنین منبع الهام‎بخشی برای دانشجویان مشتاق بود و به استواری شخصیت، سخاوت در دانش و منابع تحقیقاتی و شوخ‎طبعی گزنده شهره بود. وی هیچ‎گاه ازدواج نکرد اما از خانواده بزرگی بود. برادر بزرگ‎ترش گونتر در اردوگاه‎های کار اجباری نازی‎ها درگذشت.

او در زمره آخرین نسل پژوهشگران برجسته و ممتاز تبعیدی از وطنِ تحت سلطه نازیسم بود. هنگامی‎که به آمریکا رفت تنها معدودی استاد عرب‎شناس در دانشگاه‎های آمریکا بودند. رشد و بالندگی رشته مطالعات عربی و اسلامی با استانداردهای عالمانه، قویاً به خاطر سرمشق‎های شوق‎انگیز و آثار عظیم و فاضلانه روزنتال است.

اطلاعات علمی

فرانتس روزنتال، در 1932 به دانشگاه برلین وارد شد و به مطالعه تمدن‎ها و زبان‎های شرقی و کلاسیک پرداخت. در 1935 از پایان‎نامه دکتری خود با عنوان «زبان کتیبه‎های پالمیری» دفاع کرد که سال بعد منتشر شد. پس از تدریس یک‎ساله در فلورانس ایتالیا، مربی کرسی مطالعات یهودیت در leheranstalt (در گذشته: Hochschule) در برلین شد. در 1938 مطالعات تاریخ آرامی خویش را کامل کرد که موجب اعطای مدال و جایزه لیدز بارسکی به وی شد. اگرچه به دلیل مذهبش –یهودیت- از اعطای جایزه به وی خودداری کردند.

پس از ماجرای رسوای «شب کریستال» (کتاب سوزی نازی‎ها) در سال 1938، روزنتال آلمان را ترک کرد و به سوئد رفت و از سوی اداره تاریخ ادیان سوئد به کار دعوت شد. ازآنجا به انگلستان و سرانجام در 1940 به آمریکا رفت. در سین سیناتی اوهایو در مدرسه‎ای وابسته به دانشکده کالج بین‎المللی هبرو به کار پرداخت.

در 1943 تک‎نگاشتی درباره سرخسی انتشار داد. در همان سال به تبعیت امریکا درآمد و به هنگام جنگ، نخست به آشپزی گمارده شد ولی پس از چندی به اداره خدمات استراتژیک در واشنگتن دی.سی پیوست.

بعد از جنگ به کارهای دانشگاهی خویش بازگشت. او به کالج بین‎المللی هبرو و بعد در 1948 به دانشگاه پنسیلوانیا پیوست. در 1956 به دانشگاه ییل شاخه زبان‎های سامی مدرسه پروفسور لویس ام.رابینو ویتس رفت. او در 1967 به مقام استاد برجسته و در 1985 به استادی ممتاز رسید.

عضویت در مجامع تخصصی

1. جامعه آلمانی مدافع کشورهای درحال‎توسعه؛
2. جامعه فلسفه آمریکا؛
3. آکادمی علوم و هنرهای آمریکا؛
4. آکادمی قرون‎وسطای آمریکا؛
5. آکادمی آمریکایی مطالعات یهودیت؛
6. آکادمی ملی علوم طبیعی (رم)؛
7. آکادمی علوم و هنرهای کونکیتکات؛
8. آکادمی بریتانیا و جامعه خاورشناسی آمریکا.

عضویت افتخاری نهادهای علمی

1. مدال جورجیو لوی دلا ویرا؛
2. جایزه‌هاروی دانشگاه حیفا.

مدارک علمی افتخاری

1. کالج بین‎المللی هبرو؛
2. دانشگاه هبرو در اورشلیم؛
3. دانشگاه تل‎آویو؛
4. دانشگاه توبینگن؛
5. دانشگاه کلمبیا.

آثار

روزنتال، افزون بر همکاری در نگارش مقاله‎هایی در حوزه تمدن و فرهنگ اسلامی، در دایرة‎المعارف اسلام، دایرة‎المعارف ایرانیکا و... مشارکت داشت. از جمله تألیفات او می‎توان موارد ذیل را برشمرد:

تألیفات به زبان انگلیسی

1. An Aramic HnadBook. With contributions by Z.Ben-hayyim… etal، به معنای «دست نامه زبان آرامی» 2 جلد در 4 مجلد؛
2. The Classical Heritage in Islamبه معنای «میراث کلاسیک در اسلام»؛
3. Complaint and Hope in Medieval Islamبه معنای «خشم و امید در سده‎های میانه اسلامی»؛
4. Gambiling in Islam، به معنای «قمار در اسلام»؛
5. A Grammer of Biblical Aramic، به معنای «دستور زبان آرامی عهد عتیق»؛
6. The Herb: Hashish Versus Medieval Muslim Society، به معنای «گیاه دارویی: حشیش در برابر جامعه اسلامی سده میانه»؛
7. A History of Muslim Historiography، به معنای «تاریخِ تاریخ‎نگاری در اسلام»؛
8. Humor in early Islam، به معنای «طنز و فکاهی در اسلام»؛
9. Knoledge triumphant: The Concept of knoledge in Medieval Islam، به معنای «پیروزی دانش: مفهوم دانش در اسلام در سده‎های میانه»؛
10. The Muslim Concept of freedom، به معنای «مفهوم آزادی در اسلام»؛
11. The Tecnique and Approach of Moslim Scholarship، به معنای «روش و رهیافت تحقیق در اسلام».

ترجمه متون به زبان انگلیسی

1. The Muqaddimah: An interoduction to History، به معنای «ترجمه مقدمه ابن خلدون» در سه جلد؛
2. General Introduction and from the creation to the flood، به معنای «ترجمه و شرح جلد اول تاریخ الرسل و الملوک محمد بن جریر طبری»؛
3. The return of the Caliphate to Baghdad، به معنای «ترجمه و شرح جلد سوم تاریخ الرسل و الملوک محمد بن جریر طبری»؛
4. De Platonis philosophica، به معنای «ترجمه فلسفه افلاطونی ابونصر فارابی».

مجموعه مقالات به زبان انگلیسی

1. Four Essays on Art and Literature in Islam، به معنای «چهار مقاله پیرامون هنر و ادبیات در اسلام»؛
2. Greek Philosophy in the Arab World: A Collection of Essays، به معنای «فلسفه یونانی در جهان عرب: مجموعه مقالات»؛
3. Muslims Intellectual and Social History: A Collection of Essays، به معنای «خردورزی مسلمانان و تاریخ اجتماعی: مجموعه مقالات»؛
4. Science and Medicine in Islam: A Collection of Essays، به معنای «علم و پزشکی در اسلام: مجموعه مقالات».

آثار ترجمه شده به زبان عربی

1. علم التاريخ عند المسلمين، ترجمه صالح احمد العلی؛
2. مناهج العلماء المسلمين في البحث العلمي، ترجمه انیس فریحه.

آثار ترجمه شده به زبان فارسی

1. تاریخِ تاریخ‎نگاری در اسلام، ترجمه اسدالله آزاد؛
2. مفهوم آزادی از دیدگاه مسلمانان، ترجمه منصور میراحمدی؛
3. پزشک در جامعه اسلامی سده‎های میانه، ترجمه بهناز هاشمی پور؛
4. راه و روش علمای مسلمین در طریق بحث علمی، ترجمه و تلخیص علی‎اکبر خان‎محمدی؛
5. ابوحیان توحیدی: رساله ابوحیان توحیدی در باب خوشنویسی به اهتمام فرانتس روزنتال، ترجمه احمد نمایی.

منابع مقاله

فرح‎زاد، محمد، «یادی از فرانتس روزنتال پژوهشگر سختکوش متون عربی و اسلامی»، مجله جهان کتاب، شماره‎های 179 و 180، اسفند 1382 درج در پایگاه مجلات تخصصی نور (نورمگز) به آدرس: http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/84582

وابسته‌ها

الإعلان بالتوبیخ لمن ذمّ التاریخ

The History Of Al-Tabari

‏مفهوم آزادی از ديدگاه مسلمانان

‏تاريخ تاريخ نگاری در اسلام

میراث کلاسیک اسلامی